نان یکی از اجزای اصلی و ضروری سفره ایرانی‌ها و قوت غالب مردم کشورمان به شمار می‌رود و به واسطه اعتقاداتی که از قدیم الایام در بین مردم وجود داشته، مورداهمیت و تکریم قرار می‌گرفته است.

در ایران سرانه مصرف نان معادل ۱۱۷ کیلوگرم در سال (معادل ۳۲۰ گرم در روز) است و از آن جا که نان یکی از غذاهای اصلی مردم کشور ماست، روزانه قسمت زیادی از انرژی، پروتئین، املاح معدنی و ویتامین‌­های گروه B مورد نیاز جامعه را تأمین می‌کند اما متأسفانه نانی که به دست مردم می‌رسد، نان کامل نیست.

چه نانی کامل است؟

نان کامل، نانی است که از آرد آسیاب‌شده گندم به‌طور کامل و بدون مواد افزودنی تشکیل شده باشد؛ این نان به عنوان نان سبوس‌دار نیز شهرت دارد.

فایده نان کامل چیست؟

وقتی سبوس به این روش به نان اضافه می‌شود، اثرات بسیار مثبتی بر سلامتی انسان به جا می‌گذارد.

تحقیقات علمی نشان داده که مصرف نان سبوس‌دار با کاهش خطر ابتلا به انواعی از سرطان‌ها به ویژه سرطان‌های گوارشی ارتباط مستقیم دارد.

سبوس موجود در نان همچنین می‌تواند با بهبود عملکرد دستگاه گوارش، از بروز عوارض و مشکلاتی همچون یبوست، اسهال، معده‌درد و ... نیز جلوگیری به عمل بیاورد. مقالات متعددی وجود دارد که نشان داده نانی که در هنگام تهیه آرد آن، سبوس گندم همراه با سایر اجزای دانه گندم آسیاب شده باشد، می‌تواند باعث کاهش میزان قند خون و در طولانی مدت باعث کاهش فشار خون شود.

تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف سه وعده غلات کامل در روز می‌تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را تا ۲۲ درصد کاهش دهد.

نان سبوس دار به‌عنوان یک خوراکی مغذی، قادر است از جذب کلسترول بد، افزایش تری‌گلیسیرید، نوسانات فشار خون، سکته قلبی و مرگ‌ومیرها به‌علت ناراحتی‌های قلبی جلوگیری کند.

این روزها شاهد افزایش آمار چاقی در جوامع هستیم و بسیاری از افراد به دنبال یک روش مناسب برای کاهش وزن خود می‌گردند. یکی دیگر از خواص مصرف نان کامل، کاهش وزن و رسیدن به تناسب اندام است. افرادی که از نان کامل و سالم در رژیم‌های غذایی خود استفاده می‌کنند، به‌مراتب وزن ایده‌آل‌تر، توده شکمی کمتر و سطح چربی بدنی مناسب‌تری دارند.

چرا مردم کشور از دسترسی به نان کامل محرومند؟

با وجود اثبات فواید بی‌شمار نان کامل برای سلامتی انسان، هنوز جای این نان در سفره‌های مردم خالی است. نان سبوس‌دار، یکی از مهم‌ترین منابع دریافت فیبر است اما بنا بر اعلام دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، در زمان حاضر میزان دریافت فیبر در کشورمان ۱۳ گرم در روز است در حالی که میزان توصیه‌شده مصرف فیبر، ۲۸ گرم است؛ به‌عبارت دیگر ایرانی‌ها حدوداً نصف استاندارد جهانی فیبر مصرف می‌کنند!

رئیس دبیرخانه شورای عالی سلامت، سال گذشته گفته بود که قرار است تعداد نانوایی‌هایی که نان کامل می‌پزند به ۸۲ هزار واحد برسد اما طبق ادعای امسال معاون بهداشت وزارت بهداشت بیش از ۱۸۰۰ نانوایی داریم که از آرد سبوس‌دار برای طبخ نان استفاده می‌کنند، با مقایسه این اعداد می‌توان دریافت که تا دسترسی همه مردم به نان کامل در سراسر کشور فاصله زیادی وجود دارد و تقریباً عمده مردم از دسترسی به نان کامل محروم هستند.

حال این سؤال ایجاد می‌شود که علت عدم تولید نان سبوس‌دار در همه نانوایی‌های کشور چیست؟

وقتی به بررسی پشت پرده چنین اتفاقی می‌پردازیم متوجه می‌شویم سبوسی که باید طی آسیاب گندم به دست مردم برسد، به جای خوراک انسان، صرف خوراک دام‌ها می‌شود!

بهمنی، تولیدکننده آرد کامل در کشور می‌گوید: علت این است که کارخانه‌های تولید آرد در کشورمان که متأسفانه تقریباً همه آن‌ها مشغول سبوس‌گیری و تولید آرد سفید هستند، سبوس‌های گرفته‌شده از آرد کارخانه خود را کیلویی ۶۰۰۰ تومان بابت خوراک دام به دامداری‌ها می‌فروشند! در حالی که آرد با قیمت پایین‌تری از آنها خریداری می‌شود اما اگر سبوس‌گیری انجام نشود، کارخانه آرد، درآمدش از طریق صرفاً تولید آرد ممکن است زیان‌ده هم باشد.

به عبارت دیگر، سلامتی مردم، قربانی سود حاصل از فروش سبوس به دامداری‌ها شده است.

وزارت بهداشت دولت سیزدهم بارها اعلام کرده بود که برنامه تولید نان کامل در کشور را با هدف تأمین سلامتی مردم اجرا خواهد کرد اما با توجه به این که هنوز مردم دسترسی مناسبی به نان سبوس دار ندارند، به نظر می‌رسد این برنامه هنوز آن طور که باید به دغدغه اصلی مسئولان و فعالان حوزه تولید نان تبدیل نشده است. حال باید منتظر ماند و دید که دولت چهاردهم این برنامه را ادامه خواهد داد و در اجرای آن موفق عمل خواهد کرد یا خیر.