اجلاس اکو

۱۶ مهر ۱۴۰۳ - ۱۱:۵۸
کد خبر: 859290

سرگردانی غرب در افغانستان

میراحمدرضا مشرف، کارشناس مسائل شبه‌قاره

ششمین نشست موسوم به فرمت مسکو درباره تحولات افغانستان در شرایطی برگزار شد که توجهات عمومی به سوی غزه و لبنان متمرکز بوده و افغانستان این روزها کمتر مجال توجه یافته است.

با این حال، روز جمعه نمایندگان ویژه و مقامات سیاسی کشورهای ایران، پاکستان، تاجیکستان، ازبکستان، چین، هند، روسیه، قزاقستان و قیرقیزستان گرد هم آمدند تا در معیت میهمان ویژه نشست یعنی امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان به بررسی اوضاع کنونی در افغانستان بپردازند. این موضوع با استقبال و حتی قدردانی اغلب کشورهای حاضر در نشست از برخی اقدامات طالبان همراه شد که درواقع حکایت از وجود فضایی مثبت در تعامل میان طالبان و کشورهای منطقه داشت. اما بیانیه پایانی نشست حاوی نکاتی بود که نشان می‌داد افغانستان هنوز هم دغدغه جدی و مسئله نگران‌کننده عمده کشورهای منطقه محسوب می‌شود. در این راستا بیانیه پایانی بر چهار محور متمرکز شده بود.
۱- مبارزه با تروریسم؛ مانند تمامی نشست‌های پیشین، چه در قالب فرمت مسکو و یا نشست‌های منطقه‌ای دیگر، به نظر می‌رسید این موضوع دغدغه اصلی مشارکت‌کنندگان را شکل می‌دهد. برخلاف دور پیشین نشست فرمت مسکو که مشارکت‌کنندگان از اقدامات طالبان در مبارزه با تروریسم به‌ویژه مبارزه این گروه با داعش قدردانی کردند؛ این بار لحن بیانیه پایانی در این زمینه محکم‌تر به نظر می‌رسید و بر عناصری جدید همچون مبارزه برابر و بدون تبعیض با تروریسم تأکید داشت. احتمالاً این موضع با توجه به درخواست‌های پاکستان و ادعای این کشور در مورد تحرکات تی‌تی‌پی و دیگر مخالفان اسلام‌آباد در افغانستان اتخاد شده بود. 
۲- بحث ایجاد حکومت معتدل و فراگیر و حفاظت از حقوق و منافع اساسی همه شهروندان افغانستان ازجمله زنان و دختران نیز همچون نشست پیشین مطرح شد که به نظر می‌رسید بیش از همه بازتاب‌دهنده دیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران باشد. البته در این مورد تفاوت لحنی هم در مقایسه با دوره پیشین مشهود بود، چرا که در دوره پنجم فرمت مسکو بر پیشرفت نداشتن طالبان در این زمینه تأکید شده بود. در اظهارات نماینده ویژه جمهوری اسلامی در نشست نیز تأکید شد پیشرفت‌های مشهودی در برخی حوزه‌ها شکل گرفته است. 
۳- نگرانی‌ها در مورد حضور و یا وجود زیرساخت‌های نظامی کشورهای ثالث در افغانستان و دیگر کشورهای منطقه سومین نکته مهمی بود که در بیانیه پایانی مورد توجه خاص قرار گرفت. این موضوع بازتاب‌دهنده نگرانی بیشتر کشورهای منطقه بود و البته نکته جالب این بود ظاهراً به دیگر کشورهای منطقه و احتمالاً به‌طور خاص پاکستان هم کنایه‌ای داشت. 
۴- بحث ضرورت تداوم کمک‌های ضروری به افغانستان از سوی همه کشورها و به‌خصوص کشورهایی که سهمی در شرایطی کنونی افغانستان دارند، مطرح شد. در این میان کشورهای منطقه از این بابت نگرانی جدی داشتند که از این کمک‌ها به عنوان ابزار و دستاویز سیاسی استفاده شده و زمینه مداخله دوباره در افغانستان فراهم شود. 
در مجموع می‌توان این‌گونه استنباط کرد ششمین نشست فرمت مسکو در فضایی مبتنی بر همکاری و همفکری نزدیک‌تر در میان کشورهای منطقه برگزار شد و شاید مهم‌ترین شاهد این مدعا نیز حضور نمایندگانی از تاجیکستان در این دوره بود. اما این اتفاق در شرایطی رخ می‌دهد که اردوگاه غرب در خصوص مسائل افغانستان با آشفتگی زیادی مواجه شده است. برکناری توماس وست، نماینده مخصوص ایالات متحده از سوی کاخ‌سفید، بی‌برنامگی ایالات متحده درخصوص افغانستان را بیش از پیش آشکار می‌کند. در عین حال رویکردهای انتخاباتی دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان نیز بر ابهامات افزوده است، چنان‌که در روزهای گذشته جمعی از جمهوری‌خواهان کنگره درخواست قطع و یا مشروط کردن کمک‌ها به افغانستان را ارائه داده‌اند. تعطیلی سفارت افغانستان در برخی کشورهای اروپایی مانند انگلیس و آلمان هم نشان می‌دهد جهان غرب درزمینه چگونگی تعامل با افغانستان دچار سردرگمی و تردید هستند. بدون شک این می‌تواند فرصت خوبی برای کشورهای منطقه باشد تا با انسجام و هماهنگی هر چه بیشتر، مانع مداخلات فرامنطقه‌ای و به قول بیانیه پایانی نشست، مداخله کشورهای ثالث در منطقه شوند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.