در همین راستا، اداره دارالقرآن کریم حرم مطهر رضوی  در سال گذشته اقدام به راه اندازی دارالتفسیر در محل مقبره علامه شیخ طبرسی(ره) در بارگاه مقدس حضرت رضا(ع) کرده و اینک درماه مبارک رمضان، ماه نزول قرآن، فرصت مغتنمی است تا زائران و مجاوران بارگاه مطهرامام هشتم(ع) با حضور در این مکان از برنامه‌های تفسیری این مجموعه بهره‌مند شوند. در ادامه بخش‌هایی از گفت‌وگوی خبرنگار قدس با «محمدرضا احمدی‌زاده»، رئیس اداره دارالقرآن حرم مطهر رضوی را دراین زمینه می‌خوانید.

چرا آستان قدس رضوی چنین دارالتفسیری را در حرم مطهر امام رضا(ع) راه‌اندازی کرده است؟
ابتدا باید اشاره کنم دارالقرآن الکریم حرم منور امام رضا(ع) در فاصله سال‌های ۸۷ تا ۹۵ بخشی از فعالیت‌های قرآنی خود در حوزه تفسیر را درمحل مقبره علامه شیخ طبرسی(ره) برگزار می‌کرده است. دوره تفسیر ساختاری زیرنظراستادان ارجمند قرآنی و با حضور مشتاقان تفسیر کلام الهی در یک دوره چند ساله  برگزار که این دوره سرمنشأ تربیت مُدرّسانی شد  که برای تدریس موضوع تفسیر قرآن کریم به مساجد و مراکز قرآنی سطح شهرمقدس مشهد اعزام می‌شدند.
همچنین در فاصله سال‌های ۹۶ تا ۹۸ کارگاه‌های تدبر در قرآن، تفسیر، حفظ و قرائت قرآن  نیز در این مکان برگزارشد که با استقبال بی‌نظیر مخاطبان همراه بوده است. با توجه به این مقدمه‌ای که بیان کردم ودر راستای فرمایش رهبر معظم انقلاب  در اهمیت  تفسیر و فهم کلام الله مجید، دارالقران الکریم حرم مطهر امام رضا(ع)  در سال گذشته اقدام به تأسیس دارالتفسیر کرد.
 ایشان در سخنان خود به رشته مهم تفسیر اشاره کرده و می فرمایند: «... رشته مهم دیگر تفسیر است، انس با قرآن، معرفت قرآن، ما نباید از تفسیر محروم بمانیم. درس تفسیر مهم است، این‌ها رشته‌های با ارزشی هستند...». از طرف دیگر، حجت‌الاسلام والمسلمین جناب حاج آقای مروی، تولیت معزز آستان قدس رضوی در رهنمودها و تأکیدات خود بر راه‌اندازی مجموعه «دارالتفسیر» در بارگاه مطهر رضوی اشاره مکرر داشته‌اند. همچنین در اصل دهم از سند سیاست‌های کلان آستان قدس رضوی بر«ترویج علوم ومعارف قرآن وعترت به ویژه آموزه‌ها وسبک زندگی رضوی برای زائران همگام با فرهنگ‌سازی بیانیه گام دوم انقلاب»، تأکید شده است. موضوع مهم دیگری که منجر به راه اندازی دارالتفسیر در مجموعه بارگاه مطهر امام رضا(ع) شد، توجه به راهبرد مهمی است که در برنامه سه ساله مجموعه مدیریت عالی حرم مطهر رضوی در زمینه فعالیت‌های قرآنی  بیان شده است. این راهبرد بر تمرکززدایی از فعالیت‌های دارالقرآن وگسترش فضاهای قرآنی درهمه مجموعه‌های  حرم مطهر رضوی اشاره و تأکید دارد. مجموعه این موارد ، سبب توجه و اهتمام بیشتر اداره دارالقرآن حرم مطهر رضوی برای راه‌اندازی مجموعه «دارالتفسیر قرآن کریم» در محل «مقبره علامه شیخ طبرسی(ره)»، صاحب تفسیر گرانسنگ «مجمع البیان» در بارگاه مطهر امام رضا(ع) دراواخر تیرماه سال گذشته شد. دلیل راه اندازی این دارالتفسیر در محل مقبره علامه شیخ طبرسی(ره) هم این بوده است که  «فضل بن حسن طبرسی» (۵۴۸ -۴۶۸ قمری) ملقب به «امین الاسلام»، از علمای بزرگ شیعه و مفسر شهیر قرآن در سده ششم قمری است. وی صاحب آثار گرانقدری است که از آن میان، «تفسیر مجمع البیان»، به عنوان یک اثر ارزشمند و گرانسنگ در جهان اسلام شناخته شده و به عنوان مهم‌ترین تفسیر شیعه هم اکنون در دانشگاه الازهر مصر تدریس می شود. همچنین با توجه به رهنمودها و تأکیدات حجت الاسلام والمسلمین جناب حاج آقای مروی، تولیت معززآستان قدس رضوی و به دستور ایشان، عنوان این دارالتفسیر به نام «دارالتفسیر علامه شیخ طبرسی(ره)، صاحب تفسیر گرانسنگ مجمع البیان» نام‌گذاری شده وهمه روزه، از ساعت ۷ صبح تا ۱۹ ، پذیرای زائران و مجاوران محترم  است. 

در دارالتفسیر، دنبال تحقق چه اهداف و موضوعاتی هستید؟
موضوع تفسیر قرآن کریم علاوه بر اهمیت آن، یک فعالیت فنی و تخصصی است که باید با دقت و ظرافت خاص خود، انجام شود. به همین دلیل اداره دارالقرآن کریم حرم مطهر رضوی در فعالیت این دارالتفسیر، به اهداف و موارد مهمی توجه دارد که به اختصار عبارت‌اند از:
«گسترش فراگیر انس پایدار با کتاب وحی»،«معرفی تفاسیر و مفسران قرآن به ویژه علامه شیخ طبرسی(ره) و تفسیر مجمع البیان»،«نظام بخشی به فعالیت‌های تفسیری و قرآنی حرم مطهرامام رضا(ع)»،«فراهم سازی زمینه آشنایی عموم مخاطبان  با ترجمه و تفسیر قرآن برای درک بهتر محتواهای قرآنی»،«ترویج فرهنگ مطالعه ترجمه تفسیری و تفسیر قرآن در سطوح مختلف جامعه»، «ترویج سبک زندگی اسلامی با بهره گیری از آموزه های قرآن و معارف اهل بیت(ع)»،«تبیین معارف قرآنی و ارزش‌های اسلامی قرآنی برای عموم مخاطبان، به ویژه جوانان»، «ترویج دیدگاه‌های تفسیری ائمه اطهار(ع) به‌ویژه حضرت امام رضا (ع)» و...

برای رسیدن به این اهداف، چه برنامه ها و طرح‌های اجرایی را دنبال می‌کنید؟
برنامه‌های متعددی را دنبال می‌کنیم که به اختصار به آن‌ها اشاره می‌کنم. برگزاری بزرگ‌ترین و مهم‌ترین کرسی تفسیر قرآن در مشهد با همکاری حوزه علمیه خراسان، برگزاری حلقه‌های تفسیری و نشست‌های تخصصی قرآنی، برگزاری درس تفسیر استادان مربوط مانند استاد رحیم پور ازغدی، برگزاری کرسی تفسیر با بازخوانی مبانی تفسیری رهبرمعظم انقلاب اسلامی، برگزاری کارگاه‌های یک تا چند روزه آشنایی زائران ارجمند با کلیات تفسیر آسان قرآن کریم، برگزاری کرسی شرح و تفسیر نهج البلاغه و صحیفه سجادیه، برگزاری دوره های تحول و ارتقا برای مربیان ومدرسان تفسیر، از جمله طرح‌های اجرایی مورد نظر است.
همچنین از مهم‌ترین برنامه‌ها و طرح‌هایی که دارالقران به دنبال اجرایی کردن آن است، طرح توسعه‌ای موضوع تفسیر در حرم مطهر امام هشتم(ع) است. از جمله برنامه‌های این طرح، تفسیر قرآن کریم درمدت زمان سه دقیقه است که بین الصلاتین  برگزار می‌شود.
در کنار بیان معارف، پس از اتمام نماز جماعت، یک صفحه از آیات قرآن کریم تلاوت می شود، سپس مدرسان موضوعات معارفی به شرح و توضیح آیات تلاوت شده می پردازند. برگزاری کرسی ثابت تفسیرمربوط به علمای تفسیری کشور از جمله برنامه‌هایی است که تصمیم برآن است تا در فعالیت‌های این دارالتفسیر پیگیری و اجرایی شود.
از دیگر برنامه‌هایی که در قالب طرح توسعه‌ای تفسیر اجرا خواهد شد، می‌توان به مواردی همچون          کرسی بررسی اندیشه‌های تفسیری رهبر معظم انقلاب، برگزاری همایش‌ها و گردهمایی‌های سالانه تفسیری ، کرسی‌های دانش آموزی تفسیر و طرح اعتکاف علمی با همکاری و استفاده از ظرفیت‌های مدارس علمیه مشهد مقدس و... اشاره کرد.

به علاقه‌مندی مردم و سطوح مختلف مخاطبان برای اجرای برنامه‌های این دارالتفسیر هم توجه شده است؟
تجربه کاری و بررسی نظرات افراد گوناگون و شواهد و قرائن، بیانگر این است که عموم مردم از تفاسیر فارسی که دارای نثر روان و ساده ای هستند، مانند تفسیر نمونه، تفسیر نور، تفسیر المیزان و.... استقبال می‌کنند و در سطوح تخصصی‌تر مانند دانشجویان و طلاب ، پژوهشگران و محققان، دانشجویان علوم قرآنی و... تفاسیر دیگری مانند تفسیر تسنیم، تفسیر مجمع البیان ، تفسیر تبیان، تفسیر رهنما و.... مورد استفاده قرار می‌گیرد. در برنامه‌های تنظیم شده توسط این دارالتفسیر و متناسب با نیازهای مخاطبان، موضوعات مختلف و کاربردی، محور برنامه‌های تفسیری است. از جمله اینکه در برنامه‌های دارالقرآن  درزمینه تفسیر قرآن و در کنار نگاه موضوعی به تفسیر قرآن کریم، تفسیر و تدبردر سوره‌های مختلف قرآن هم مورد توجه قرار گرفته است تا در پایان برنامه‌ها، مخاطبان بدانند هر سوره چه پیامی را به مخاطب ارائه می‌دهد و به دنبال حل چه مشکلی از مشکلات جامعه بشری است و یا به کدام شبهه و پرسش بشری پاسخ می‌دهد. ما در فعالیت‌های این دارالتفسیر، تلاش کرده‌ایم برنامه‌های تفسیری متناسب  با مخاطب در سنین و سطوح مختلف طراحی و اجرا شود. برهمین اساس برخی از برنامه‌ها به صورت تخصصی و برخی نیز حسب نیاز و سطح اطلاعات مخاطب، به صورت عمومی ارائه  می‌شود. در همین زمینه می‌توان به موارد متعددی اشاره کرد که عبارت‌اند از: «بیان معارف قرآنی بین الصلاتین»، «بیان معارف اذان‌گاهی»، «کرسی تفسیر به روش‌های موضوعی و تفسیری مصوب در گروه‌های علمی»، «برگزاری حلقه‎های تفسیری سوره‌های کوتاه قرآن»، «حلقه‌های تفسیری قرآن کریم مربوط به تفسیرآیات تلاوت شده از یک صفحه از قرآن کریم همراه با بیان مفاهیم آیات»، «برگزاری حلقه تفسیر موضوعی مربوط به موضوعات کاربردی قرآنی طبق سرفصل‌های مصوب»، «برگزاری کارگاه تفسیردر ایام مناسبتی و بیان دیدگاه قرآن واهل بیت(ع) در جهت تبیین موضوعات مصوب در مناسبت مربوط» و....

خبرنگار: محمدحسین مروج کاشانی