به گزارش قدس خراسان، مشهد در تابستان سال جاری با تنش آبی شدیدی روبه‌رو است. عبور از این تنش آبی و تأمین آب پایدار نیازمند اقدامات متفاوتی است که از جمله آن توجه به جلوگیری از هدررفت آب در شبکه توزیع آب است.
در ۵ تیر ماه سال گذشته، مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب مشهد عدد هدررفت واقعی آب در مشهد را ۹ درصد اعلام کرد و در ادامه گفت: مشهد کمترین هدررفت واقعی آب در کشور را دارد.
یک پژوهشگر حوزه آب مشهد درباره هدررفت واقعی آب گفت: هدررفت آب تعاریف متفاوتی دارد که بخشی از آن به دلیل نواقص در شبکه توزیع آب است و بخش دیگر در انشعابات غیرمجاز و تفاوت اعداد کنتور مبدأ تولید و کنتورهای مصرف‌کننده تعریف می‌شود.
تلفات در سیستم توزیع آب است
محمود طباطبایی با تشریح هدررفت فیزیکی آب در شبکه توزیع آب شهری عنوان کرد: تلفات آب می‌گوید چقدر آب تولید کرده‌ایم و وارد شبکه توزیع شده و چقدر از این آب تولیدی وارد کنتور مصرف‌کننده شده است و در فاصله بین تولید تا ورودی کنتور مصرف‌کننده، تلفات فیزیکی آب اتفاق می‌افتد.
وی تأکید کرد: پس از کنتور، مصرف‌کننده جزو تلفات آب به حساب نمی‌آید و اینکه آب پس از کنتور توسط مصرف‌کننده درست مصرف شده یا نه، مبحث دیگری است.
این پژوهشگر حوزه آب مشهد توضیح داد: آب پس از مرحله تولید از خروجی تصفیه‌خانه یا چاه آب وارد شبکه توزیع می‌شود. در این مسیر لوله‌ها دارای اتصال هستند که این اتصالات مقداری نشت آب دارد و لوله‌ها زیر زمین است و در اثر اتفاقات مختلف ممکن است نشتی از لوله داشته باشیم.
طباطبایی با بیان راهکارهای جلوگیری از اتلاف آب توضیح داد: یکی از کارهای حذف اتلاف آب، شناسایی محل‌هایی است که آب از شبکه خارج می‌شود. پس از شناسایی هم باید حفاری و تعویض انجام شود که هر مرحله شناسایی، حفاری و تعویض هزینه‌های بالای مربوط به خود را دارد.
برنامه‌ریزی کشوری برای تحقق تلفات ۱۵درصدی
وی میانگین مجموع تلفات آب در دنیا و اروپا را ۳۰درصد ذکر و بیان کرد: تلفات فیزیکی، بخشی از این تلفات است که طبق اعلام آب و فاضلاب ایران این عدد طی برنامه‌ریزی قرار است به ۱۵ درصد برسد و عدد ۹ درصد در مشهد نسبت به بقیه شهرهای کشور عدد پایینی است و جای تعجب دارد.
این پژوهشگر حوزه آب درباره نحوه بدست آوردن عدد تلفات فیزیکی گفت: لازمه بدست آوردن این عدد، اندازه‌گیری در محل است؛ یعنی باید یک محله یا منطقه محدود یا بسته شود و در ورودی آب به منطقه کنتوری قرار داده شود و مجموعه برداشت‌های کنتورهای مصرف‌کننده هم محاسبه شود.
طباطبایی، تفاضل عدد ورودی و عدد مصرف شده را به شرط دقیق بودن کنتورها، عدد اتلاف فیزیکی آب دانست.
چرا ۹ درصد اتلاف آب، عجیب است؟
وی با اشاره به فرسودگی شبکه آب مشهد اظهار کرد: با وجود فرسودگی شبکه آب مشهد، طولانی بودن این شبکه، هزینه بالای بازسازی شبکه، دقیق نبودن اعداد کنتورها به دلیل قدیمی بودن و هزینه‌بر بودن کنترل شبکه، اتلاف فیزیکی آب در شبکه توزیع مشهد رخ می‌دهد که نحوه محاسبه آن و رسیدن به عدد ۹درصد جای سؤال دارد.
۲۱ درصد آب مشهد بدون درآمد است
پس از اما و اگرهای کارشناسان درباره عدد اتلاف آب در مشهد، به سراغ مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب مشهد رفتیم تا نحوه بدست آمدن عدد ۹ درصد اتلاف واقعی آب را تشریح کند. حسین اسماعیلیان در این باره گفت: دونوع هدررفت آب وجود دارد؛ یک مورد آن، آب بدون درآمد یا آب به حساب نیامده است که به مجموعه هدررفت آب به اضافه آبی که مصرف می‌شود؛ اما درآمد ایجاد نمی‌کند، گفته می‌شود و انشعابات غیر مجاز و کنتورهایی که دقت اندازه‌گیری ندارند، در این دسته قرار می‌گیرند.
وی با اشاره به اینکه در آب بدون درآمد، آب هدر نمی‌رود و مصرف می‌شود، خاطرنشان کرد: عدد ۳۰ درصد اعلامی در کشور، آب بدون درآمد است که عدد هدررفت آب بدون درآمد مشهد نسبت به متوسط آب بدون درآمد کشور حدود ۲۱ درصد است.
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب مشهد با بیان اینکه عدد مربوط به هدررفت واقعی آب در کشور حدود ۱۹درصد اعلام شده است، گفت: این عدد در مشهد ۹ درصد است.
فرسودگی ۳۵ درصدی شبکه آب‌رسانی مشهد
اسماعیلیان، میزان فرسودگی شبکه آب‌رسانی در مشهد را حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد عنوان کرد و ادامه داد: به طور معمول هر ۲۵ سال یک بار باید شبکه اصلاح و بازسازی شود؛ اما منابع مالی اجازه اصلاح همه شبکه را نمی‌دهد؛ ولی نمی‌توان گفت براساس منابع مالی موجود، کاری هم صورت نمی‌گیرد.
وی تصریح کرد: در این زمینه اولویت نخست با نقاط حساس و مناطقی است که بیشترین هدررفت آب را دارد و برای اصلاح و بازسازی از طریق سیستم‌های هوشمند نصب شده این شناسایی انجام می‌شود.
پهنه‌بندی شبکه توزیع آب
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب مشهد در تشریح راهکار کاهش فشار در شبکه توزیع آب برای جلوگیری از آسیب به این شبکه عنوان کرد: فشار در شبکه مشهد کم نشده؛ بلکه فشار در شبکه آب‌رسانی مشهد متعادل شده است. یکی از اقدامات مهم در چند سال گذشته شرکت آب و فاضلاب مشهد برای جلوگیری از آسیب به شبکه، پهنه‌بندی شبکه ۶هزار کیلومتری توزیع آب مشهد بوده است.
اسماعیلیان ادامه داد: شبکه آب‌رسانی مشهد به ۲۱ زیرپهنه یا منطقه تقسیم شده است. در این تقسیم‌بندی، دو پهنه اصلی شرق و غرب داریم که حرم مطهر رضوی در پهنه‌بندی شرق قرار دارد و تلاش کردیم این بخش‌ها از هم جدا شوند تا در مواردی مثل آسیب به یک بخش شبکه، مجبور به قطع گسترده آب برای رفع مشکل نباشیم.
وی تأکید کرد: با این کار در بحث مدیریت و توزیع آب بهتر می‌توان اقدام کرد. در این شرایط فشار شبکه به راحتی در مناطق مختلف قابل کنترل و متعادل‌سازی بوده و به طور متوسط بار شبکه مشهد حدود ۵/۲ بار است.
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب مشهد درباره اقدامات دیگر برای رسیدن به اتلاف پایین آب گفت: نصب شیرهای فشارشکن در کنار بازسازی و اصلاح شبکه و پهنه‌بندی از دیگر دلایل رسیدن به عدد ۹ درصد اتلاف واقعی آب است.
برنامه‌ریزی‌های اجرایی برای رسیدن به شرایط مطلوب‌تر به خصوص در وضعیت بحرانی کم‌آبی در مشهد اگر بر اساس آمار و مطالعات دقیق نباشد، بی‌شک در عمل، خود بحران‌زاست و مشکلی را رفع نخواهد کرد.
خبرنگار: طاهره فجرداودلی
نظر شما