چندی پیش علاءالدین خادم، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در این باره گفته بود: «مصرف بی‌رویه آب و نبود کنترل برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی، خالی شدن روستاها از سکنه را دربردارد که این موضوع آسیب و خسارت‌های جبران‌ناپذیری به اقتصاد روستایی وارد می‌کند؛ چرا که با افت سفره‌های زیرزمینی پدیده خشکسالی در کشور تشدید می‌شود».

وضعیت حاضر جوی کشور و افزایش مصرف آب این تصور را ایجاد کرده که برای عبور از این بحران، باید مصارف خانگی را کاهش داد، اما مسئله اساسی این است که راه اساسی را باید در جای دیگر و به شیوه دیگری جست‌وجو کرد.

•13 درصد آب در شبکه‌های توزیع هدر می‌رود !

علی سیدزاده، مدیر دفتر مدیریت مصرف شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور با اشاره به هدر رفت آب در شبکه‌های توزیع می‌گوید: یکی از معضلاتی که در شبکه توزیع آب همه کشورها از جمله ایران وجود دارد، هدررفت آب است که به دلایل مختلف مثل فرسودگی لوله‌های توزیع، استاندارد نبودن انشعابات مشترکان، نشتی شبکه توزیع و مدیریت فشار در آن و یا نشتی مخازن آب اتفاق می‌افتد.

مهندس سیدزاده ادامه می‌دهد: کل شبکه توزیع آب در کشور، 320 هزار کیلومتر است که از این مقدار 159 هزار کیلومتر مربوط به حوزه شهری و 170 هزار کیلومتر شبکه توزیع روستایی است که با توجه به فرسودگی حدود 30 درصد این شبکه، سالانه 13 درصد هدررفت آب داریم.

وی با اشاره به اینکه به طور میانگین بین هزار و 700 تا 2 هزار کیلومتر از شبکه توزیع آب در سال بازسازی می‌شوند، می‌افزاید: در شبکه توزیع آب از لوله‌هایی با جنس متفاوت استفاده می‌شود که مقاومت آن‌ها و شکل فرسودگی متفاوتی دارند. با توجه به برنامه پنجم و ششم توسعه، بازسازی شبکه توزیع در برنامه سالیانه وزارت نیرو قرار دارد و هر سال باید 2 درصد هدررفت آب - درمقایسه با سال قبل – کاهش یابد.

•نگرانی از برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی

محمدحسین صراف‌زاده، رئیس کرسی یونسکو در بازیافت آب نیز در این خصوص می‌گوید: با وجود افزایش میزان بارش‌ها در سال آبی جاری، هنوز هم برخی از شهرهای کشور با مشکل کم آبی مواجه هستند. با این حال افزایش ذخیره سدها این باور را در بین مردم ایجاد کرده که وضعیت منابع آبی کشور مطلوب است و افزایش بی‌رویه مصرف، خللی در تأمین نیاز آن‌ها ایجاد نخواهد کرد. در حالی که نباید به دلیل نزولات جوی سال آبی جاری، مصرف بهینه آب را از یادها برد، به ویژه در کلانشهرها که با محدودیت منابع آبی، مخازن و شبکه مواجه هستیم.

دکتر صراف‌زاده می‌افزاید: متأسفانه در حال حاضر وضعیت برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی مناسب نیست و بارندگی‌های 6 ماه اخیر نیز کسری آب‌های زیرزمینی را جبران نکرده و نتوانستیم از سیلاب‌ها برای تغذیه سفره‌های زیرزمینی استفاده کنیم، بنابراین سفره‌های زیرزمینی شرایط قابل قبولی ندارند و با توجه به برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی، می‌توان گفت این موضوع نگران‌کننده است.

•مصرف بی‌رویه آب در کشور

این استاد دانشگاه تهران در خصوص سرانه مصرف آب در کشور می‌گوید: مصرف آب در شهرها و مناطق مختلف کشور متفاوت است و تاکنون رقم واحدی برای سرانه مصرف آب عنوان نشده و آمار ارائه شده در این خصوص از150 لیتر تا 300 لیتر متفاوت است؛ چرا که بسته به تعداد کارگاه‌ها و صنایع فعال - کارگاه‌هایی نظیر قالیشویی، کارواش و غیره - در یک شهر، سرانه مصرف آب متفاوت و اما آنچه در مجموع مسلم است، مصرف بی‌رویه آب در کشور است.

دکتر صراف‌زاده ادامه می‌دهد: مصرف آب در سه بخش کشاورزی، شهری و صنعت تعریف می‌شود و سرانه مصرف آبی که مطرح می‌شود، فقط مربوط به بخش شهری است در حالی که متأسفانه مصرف آب در بخش کشاورزی نیز قابل قبول نیست و به دلیل آبیاری سنتی در این بخش، هدررفت آب بسیار بالاست.

وی با بیان اینکه مدیریت مصرف آب در بخش شهری - خانگی  نیز قابل قبول نیست، می‌افزاید: همه ما باید به این سطح از آگاهی برسیم که منابع آب ما محدود و رو به کاهش است، بنابراین باید مصرف آب را با ملاحظه بیشتری مدیریت کنیم. در بخش شهری همه ما – تک‌تک شهروندان - مسئول هستیم، ضمن آنکه مسئولیت خطیر بخش حاکمیتی نیز در مدیریت مصرف آب بسیار حائز اهمیت است و براساس برنامه توسعه پنجم و ششم، شرکت‌های آب و فاضلاب کشور موظف هستند سالانه 2 درصد از هدررفت شبکه‌های  توزیع آب را کاهش دهند. همچنین باید تمهیداتی در قوانین سازمان نظام مهندسی ساختمان اندیشیده شود که ساخت و سازها را به سمت ساختمان‌های حساس به آب هدایت کنند و یا برخی از شهرداری‌هایی که برای آبیاری فضاهای سبز از آب شرب استفاده می‌کنند، باید در این کار تجدیدنظر و در مدیریت مصرف آب ایفای نقش کنند.

• مدیریت باز استفاده از آب‌های خاکستری

این مسئول ادامه می‌دهد: متأسفانه عملکرد مجموعه بخش‌های حاکمیتی در بخش مدیریت مصرف آب قابل قبول نیست؛ چرا که حوزه حاکمیتی مدیریت آب در کشور ما سال‌ها فقط دغدغه مدیریت تأمین آب را داشته و اکنون چند سالی است که به موضوع کاهش مصرف آبی توجه پیدا کرده است، در حالی که مدیریت مصرف فقط به معنای کاهش مصرف آب نیست، بلکه بهینه کردن مصرف آب با رویکرد باز استفاده از آب‌های باکیفیت برای مصرف غیرخوراکی و کاهش سرانه مصرف آب کشور از اهمیت بیشتری برخوردار است که تاکنون در این زمینه چندان موفق عمل نکرده‌اند، اما امید می‌رود با تسهیل این رویکرد در آینده نزدیک بتوان به سمت و سوی درستی حرکت کرد.

به گفته دکتر صراف‌زاده در مصارف خانگی نیز شهروندان بخشی از منابع آب خاکستری را بدون بازاستفاده به فاضلاب تخلیه می‌کنند، به عنوان نمونه هر دستگاه تصفیه آب خانگی اتلاف منابع آبی زیادی را به همراه دارد به طوری که برای تولید هر لیوان آب تصفیه شده، پنج لیوان آب باکیفیت هدر و به فاضلاب هدایت می‌شود، در حالی که می‌توان از این آب‌ها برای کولرها، فلاش تانک توالت، آبیاری گیاهان و یا شست‌وشوی حیاط استفاده کرد.

انتهای پیام/