به گزارش قدس آنلاین،طبق گفته رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران در حال حاضر روزانه پنج تا هفت میلیون لیتر ناترازی تولید و مصرف بنزین در کشور وجود دارد.
به صورت کلی متوسط تولید فعلی بنزین ۹۳ میلیون لیتر است. در سال ۹۹ میزان مصرف ۷۶ میلیون لیتر بود و ظرفیت صادرات ۲۷ میلیون لیتر وجود داشت، همچنین ظرفیت تولید بین سال‌های ۹۷ تا ۱۴۰۰ حدود ۱۰۳ میلیون لیتر در روز بوده است. متوسط مصرف بنزین در سال ۱۴۰۱، حدود ۱۰۰ میلیون لیتر در روز بود، هرچند که ایرانیان در انتهای سال گذشته یعنی ۲۹ اسفند ماه یک رکورد تاریخی زدند و میزان مصرف بنزین در این روز به ۱۴۴ میلیون و ۳۰۰ هزار لیتر رسید.
طبق گفته علی‌اکبر نژادعلی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی میانگین مصرف ۱۰ روزه منتهی به پایان سال ۱۴۰۱؛ ۱۲۱ میلیون و ۸۰۰ هزار لیتر بود که این عدد در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۰، ۱۴ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
این میزان مصرف بنزین در حالی رخ می‌دهد که طبق آمار، متوسط مصرف بنزین در ایران در سال ۱۴۰۰، بین ۸۵ تا ۱۰۰ میلیون لیتر بوده و این میزان در چین با جمعیتی میلیاردی ،۴۵۰ میلیون لیتر در روز بوده است!
چندین سال است که میزان مصرف سوخت در ایران تبدیل به یکی از دغدغه‌های کارشناسان شده است که برای برون رفت از این وضعیت اقدام به ارائه راهکارهای قیمتی و یا غیرقیمتی برای مدیریت مصرف سوخت و حل مشکل ناترازی بنزین در کشور کرده‌اند.
راهکار قیمتیِ مدیریت مصرف دردسترس؛ اما پرهزینه
سعید میرترابی، کارشناس انرژی در همین رابطه به خبرنگار ما گفت: گریزی نیست که یکی از مهمترین فاکتورها و راهکارها برای مدیریت مصرف بنزین، راهکار قیمتی است؛ اما به‌دلیل مسائل سیاسی و اجتماعی و همچنین مسئله مهار تورم که در سال جاری مورد تاکید قرار گرفته است، احتمال اینکه دولت به سمت راهکار قیمتی مدیریت مصرف سوخت نرود، وجود دارد.
تورمِ موجود در کشور اجازه افزایش قیمت بنزین را نمی‌دهد
وی اضافه کرد: متاسفانه به دلیل اینکه اساسا افزایش نرخ بنزین از گذشته با مسائل اجتماعی گره خورده و این افزایش آن هم در شرایطی که اقتصاد ما از تورم ۵۰ درصدی رنج می‌برد، ممکن است پرهزینه باشد، عملا از دستور کار سیاستگذاران خارج است به ویژه اینکه سال جدید با نام«مهار تورم» نامگذاری شده، بنابراین به نظر نمی‌آید که باتوجه به این مسئله، راهکار قیمتی که خود عاملی در مسیر افزایش تورم واقعی و انتظاری است در دستور کار قرار گیرد.
این کارشناس حوزه انرژی در ادامه به راهکارهای غیرقیمتی مدیریرت مصرف سوخت اشاره و سهمیه‌بندی را یکی از این راهکارهای خواند و ابراز کرد: البته در حال حاضر سهمیه‌بندی اجرایی شده؛ اما به نظر می‌رسد یا میزان این سهمیه باید کاهشی شود و یا اینکه نظارت جدی بر مصرف آن در دستور کار قرار گیرد.
میرترابی تاکید کرد: البته باید به این نکته هم توجه کرد که بنزین با نرخ آزادی که در حال حاضر وجود دارد به دلیل اینکه تفاوت قیمتی چندانی با بنزین دولتی ندارد، عملا بازدارندگی هم ندارد.
وی ابزار دیگری که می‌تواند در دستور کار قرار گیرد را افزایش تولید دانست و تصریح کرد: در این سیاست معتقدیم که چنانچه برنامه‌ای برای افزایش میزان عرضه بنزین وجود دارد، در اولویت قرار گیرد، چراکه این سیاست می‌تواند عاملی در مسیر حل مشکل ناترازی تولید و مصرف بنزین باشد.
این کارشناس اقتصادی در حوزه انرژی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع قاچاق اشاره و آن را یکی از دلایل مصرف بالای بنزین در کشور و بحث ناترازی مصرف و تولید خواند و گفت: البته موضوع قاچاق بنزین و به طور کلی سوخت به مسئله قیمت بازمی‌گردد. در شرایطی که قیمت بنزین در کشور ما یک‌دهم قیمت آن در کشورهای همسایه است، موضوع قاچاق برای قاچاقچی جاذبه دارد، بنابراین چنانچه در حال حاضر برای موضوع قیمتی نمی‌توان اقدامی انجام داد، بایستی مسئولین نظارت خود در این رابطه تشدید کنند.
طرح جایگزینی خودروهای فرسوده به‌عنوان یک طرح میان مدت باید در دستور کار قرار گیرد
میرترابی ضمن بیان اینکه یکی دیگر از مسائلی که میزان مصرف بنزین در کشور را افزایش می‌دهد، استفاده از خودروهای فرسوده است، خاطرنشان کرد: در حال حاضر استانداردهای مصرف سوخت در دنیا بهبود یافته؛ اما در ایران همچنان میزان عمر خودروها بالا و استاندارد مصرف هم پایین است.
وی اضافه کرد: البته برنامه‌هایی که می‌تواند در حوزه افزایش تولید خودروی باکیفیت و استاندارد و جایگزینی خودروهای فرسوده صورت گیرد، برنامه میان مدت تلقی می‌شود و نه کوتاه مدت، چراکه باوجود اینکه سال گذشته میانگین تولید خودرو در کشور افزایش یافته و گفته شده که در سال جاری هم این میزان تولید به یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه خواهد رسید؛ اما همچنان در سمت عرضه و تقاضای مصرف خودرو با مشکل مواجه هستیم و در حوزه افزایش تولید با محدودیت. از طرفی در حوزه واردات هم به دلیل مشکلات ارزی و دیگر مسائل، یک میزان محدود می‌توانیم وارد کنیم.
این کارشناس انرژی ادامه داد: بنابراین در این شرایط چنانچه برای بازار خودرو یک تقاضای جدید(جایگزینی خودروهای فرسوده) ایجاد کنیم، به دلیل افزایش دوباره تقاضا، با افزایش مجدد قیمت خودرو مواجه خواهیم شد. به همین منظور معتقدم که این طرح می‌تواند به عنوان یک طرح میان مدت مورد پیگیری قرار گیرد.
میرترابی در پایان جمع‌بندی کرد: به‌صورت کلی راهکار قیمتی طرحی دردسترس؛ اما پرهزینه و البته تورم‌زاست، بنابراین سیاستگذاران می‌توانند از میان راهکارهای کوتاه مدت که جواب‌ده هم باشد مسئله نظارت بر موضوع قاچاق سوخت و پس از آن افزایش تولید را مد نظر قرار دهند و در کنار این دو راهکار، برای میان مدت استانداردسازی خودروهای تولید داخل و همچنین جایگزینی خودروهای فرسوده را در دستور کار خود قرار دهند.
ایجاد تنوع در سبد سوخت یکی از راهکارهای موجود
به‌صورت کلی یکی دیگر از راهکارهایی که می‌تواند در حل بخشی از مشکل ناترازی تولید و مصرف بنزین مورد توجه قرار گیرد، ایجاد تنوع در سبد سوخت است.
طبق گفته مسئولان، توسعه سی‌ان‌جی می‌تواند ۱۲ تا ۱۵ میلیون لیتر مصرف بنزین و ۱۰ درصد، مصرف گازوئیل را کاهش دهد که در این صورت خودروسازان می‌بایست ۳۰ درصد از تولیدات خود را به صورت دوگانه سوز عرضه کنند.
همچنین استفاده از پالایشگاه‌های فراسرزمینی می‌تواند در کنار مابقی راهکارهای ارائه شده یک راهکارهای میان مدت باشد.
خبرنگار: فرزانه زراعتی
نظر شما