به گزارش قدس خراسان، تئاتر مشهد در سال‌های اخیر به یکی از قطب‌های مهم هنرهای نمایشی در کشور تبدیل شده است. هنرمندان بزرگ کار خود را از تئاتر مشهد آغاز کردند و امروزه به عنوان پیشکسوت این عرصه شناخته می‌شوند.
سابقه طولانی مشهد در هنرهای نمایشی و حضور درخشان هنرمندان مشهدی در جشنواره‌ها و رویدادهای هنری مختلف، ظرفیت خوبی را در استان به وجود آورده که باید بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد. تئاتر در مشهد به واسطه برخی ظرفیت‌های دینی و فرهنگی می‌تواند بیش از این‌ها در زمینه جهاد تبیین فعالیت کند. در ادامه با یکی از اهالی تئاتر در مشهد پیرو این موضوعات گفت‌وگو کردیم.
سابقه تئاتر در مشهد به یک قرن می‌رسد
مهدی سیم‌ریز؛ نویسنده و کارگردان تئاتر در گفت‌وگو با خبرنگار ما درباره سابقه درخشان هنرهای نمایشی مشهد گفت: مشهد حدود ۱۰۰سال است که به صورت مستقل صاحب تئاتر است و در سوابق تاریخی این شهر نیز ثبت شده است. در چند سال گذشته هم کتاب‌هایی با مضمون ۱۰۰ سال تئاتر مشهد، به تاریخچه هنرهای نمایشی در خراسان پرداخته‌اند.
وی درخصوص جایگاه تئاتر بین مردم مشهد افزود: از همان ابتدای رواج تئاتر در مشهد، اجرای نمایش‌ها با اقبال عمومی مخاطبان همراه بوده است. در سوابق برخی اجراها آمده که این آثار ماه‌ها روی صحنه بودند و هر شب با استقبال بالای مخاطبان مواجه می‌شدند. تئاتر مشهد از پرمخاطب‌ترین تئاترهای کشور است و به لحاظ اقتصادی سال‌هاست با اتکا به بلیت‌فروشی روی پای خودش ایستاده و هزینه تولید و پشتیبانی آن با حمایت مردم تأمین شده است.
وی افزود: مشهد پس از تهران، دومین قطب تئاتر کشور است. بسیاری از هنرمندان سرشناس از مشهد بروز و ظهور داشتند. در جشنواره‌های مهم هم مشهدی‌ها دست پُر بودند و گاه از تهران هم حضور بهتری داشتند.
نقد جدی به نبود دغدغه در آثار نمایشی
سیم‌ریز با اشاره به نقش مهم تئاتر در انتقال مفاهیم و آرمان‌های انقلاب اسلامی گفت: تئاتر ابزاری بسیار کارآمد در انتقال مفاهیم مختلف اعتقادی و اجتماعی است مشروط بر اینکه هنرمندان در گام نخست؛ یعنی نمایشنامه، دغدغه‌مند باشند. ما در دهه ۶۰ نمونه‌های موفقی در این زمینه داشتیم که در حوزه مفاهیم انقلابی و دینی شاخص بودند؛ اما در دوره‌های اخیر محتوای آثار بیشتر به سمت مسائل اجتماعی سوق پیدا کرده و بسیاری از انتقادهایی که به تئاتر کشور وارد می‌شود نیز مربوط به دغدغه‌مند نبودن آثار نمایشی است.
وی افزود: این روزها نمایش‌ها به لحاظ محتوا چندان دربردارنده مفاهیم خاصی برای مخاطب نیستند و بیشتر می‌توان گفت دغدغه‌های تفکری محدود را دنبال می‌کنند که برای مخاطب عام کارکردی ندارند. این مسئله از سمت نمایشنامه‌نویس‌ها به عنوان سیاست‌گذاران اولیه نشأت پیدا کرده است. اگر نویسنده‌های نسل جدید به سمت مفاهیم ارزشی تغییر جهت پیدا کنند، خواه ناخواه تئاتر کشور هم تغییر جهت خواهد داد.
تئاتر در عرصه جهاد تبیین به مثابه منبرهاست
این نمایشنامه‌نویس در مورد نقش تئاتر در جهاد تبیین بیان کرد: رهبر معظم انقلاب در چندین سخنرانی به صورت مستقیم و جدی از تئاتر حمایت و نکات نغزی را بیان کردند که معروف‌ترین آن‌ها همان جمله ایشان درباره جایگاه تئاتر است که می‌فرمایند: تئاتر منبر است و حتی فراتر از منبر. در یکی از خاطراتشان نیز به نمایشی از زندگی حضرت ایوب اشاره می‌کنند و می‌گویند برداشتی که از این داستان بعد از دیدن نمایش داشتم، بسیار مؤثرتر از هر آنچه بود که خوانده بودم. این سخنان به خوبی نشان می‌دهد که تئاتر تا چه اندازه می‌تواند تأثیرگذار باشد.
وی ادامه داد: فکر می‌کنم در بعضی جاها دچار مفهوم‌زدگی شده‌ایم که نتوانستیم به خوبی از تئاتر به عنوان ابزار تبیین استفاده کنیم. از طرفی ممکن است نویسندگان دغدغه‌مند، قدرت ارائه آثار خوب را نداشته باشند. از طرفی هم ممکن است نویسندگان حرفه‌ای از این مفاهیم فاصله گرفته و تمایلی برای این نوع نمایشنامه‌نویسی نداشته باشند. در مجموع این اتفاقات موجب می‌شود آن محصول درجه یک هنری برای تبیین مفاهیم ارزشی تولید نشود.
سیم‌ریز افزود: شاید بهترین روش برای استفاده درست از تئاتر به عنوان ابزار جهاد تبیین این است که با نویسندگان حرفه‌ای برای تبیین مفاهیم انقلابی به تفاهم بیشتری برسیم. هرچه ارتباط بین هنرمندان کاربلد با وضعیت ساختاری حوزه فرهنگ و هنر عمیق‌تر شود، آثار بهتری شکل خواهد گرفت.
جای خالی گفت‌وگو میان اهالی و متولیان هنر و مسئولان
آنچه در گفت‌وگو با هنرمندان مشهدی عیان است، جای خالی گفت‌وگو میان اهالی و متولیان هنر و مسئولان است. این شکاف ایجاد شده موجب می‌شود فضای تئاتر از آنچه که باید باشد، فاصله بگیرد و بیش از آنکه در خدمت انقلاب و دین باشد، در خدمت تفکراتی قرار بگیرد که گاهی با آرمان‌های انقلاب در تضاد هستند. حمایت و پشتیبانی از هنرمندان متعهد، شناسایی نیروهای جوان و دغدغه‌مند و البته توجه به هنرهای نمایشی به عنوان یک ابزار قدرتمند برای تبیین مفاهیم ارزشمند، می‌تواند تأثیر بسزایی در شکل‌گیری آثار درخور داشته باشد. آثاری که در مسیر ترسیم شده توسط هنرمند شهید مرتضی آوینی در حرکت خواهند بود و برای انتقال و تبیین مفاهیم والای انقلاب اسلامی به نسل‌های آینده مؤثر عمل می‌کنند.
نظر شما