تحولات منطقه

۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۲ - ۱۸:۵۹
کد خبر: ۸۷۳۴۴۸

متنوع‌سازی‌ کریدورهای ترانزیتی را جدی بگیریم

دکتر احسان موحدیان، کارشناس ارشد روابط بین‌الملل

باید از ظرفیت‌های کشوری نظیر ارمنستان نهایت استفاده را ببریم، ضرورت دارد مسیر دریایی منطقه آزاد کاسپین به روسیه فعال شود و مطلوب است در کنار راه‌آهن رشت-آستارا، یک مسیر ریلی به داخل خاک ارمنستان و از آنجا به گرجستان تعریف و برای تأمین منابع

زمان مطالعه: ۲ دقیقه

​​​​​​​پیشرفت همزمان مذاکرات فنی و مالی با روسیه برای ساخت راه‌آهن رشت-آستارا در سال جدید، تحقق وعده احداث یکی از مهم‌ترین پروژه‌های مؤثر شبکه ریلی که تکمیل‌کننده کریدور شمال - جنوب و ادامه دهنده راه‌آهن قزوین - رشت است را پررنگ‌تر کرده است. براساس نظر کارشناسان در خوشبینانه‌ترین حالت چهار سال و در بدبینانه‌ترین حالت تا ۱۵ سال به نتیجه رسیدن راه‌آهن رشت -آستارا زمان‌بر خواهد بود. علاوه بر این مسائل زیست‌محیطی جنگل‌های هیرکانی نیز مطرح است. ساخت این خط ریلی برای جنگل‌های هیرکانی مضر است؛ زیرا موجب قطع قریب به ۱۰۰ هزار درخت مثمر و به خطر افتادن امنیت غذایی و مشکلاتی برای کشاورزان خواهد شد.
راه آهن رشت - آستارا که متأسفانه یک خطه و غیر قابل تبدیل به دو خطه به دلیل زیرساخت‌های کنونی از جمله ابنیه پل و تونل است،  هنوز به انزلی نرسیده و در مسیر خود تا آستارا ناگزیر زمین‌های زراعی و جنگل‌ها را تخریب خواهد کرد. برای ساخت این خط ریلی، تونل‌هایی در کوه‌ها احداث و طبیعت ضعیف جنگل‌های هیرکانی را تخریب خواهند کرد و به سخنی دیگر هزینه‌ای زیاد بر کشور تحمیل خواهد شد. در حالی که راه‌آهن «میانه - اردبیل- آستارا» هم تخریب و هم هزینه کمتری داشت و هم اردبیل را از تنگنا نجات می‌داد و زودتر به قفقاز متصل می‌شد.
 نکته دیگری که باید به آن توجه کرد مسئله آورده‌های اتصال این خط آهن به ریل باستانی جمهوری باکو تا روسیه و اروپاست. گفته می‌شود اگر این خط ریلی ۱۶۰ کیلومتری ساخته شود، ظرفیت انتقال ۱۵ میلیون تن بار سالیانه را خواهد داشت، اما بر اساس اظهارات و مطالعات انجام شده در این خط ریلی حداکثر تا ۵ میلیون تن بار قابل حمل خواهد بود و نکته قابل تأمل‌تر آن است که ظرفیت انتقال خط باستانی ریلی باکو  به روسیه چیزی معادل ۳میلیون تن در سال است و با توجه به ظرفیت حقیقی حمل بار بازهم ۲ میلیون تن از بار انتقالی ما روی زمین می‌ماند. 
موضوع دیگری که باید در سیاست‌گذاری‌ها در مسئله کریدورها به آن توجه داشته باشیم به قضیه نقش دولت‌های همسایه در تأمین امنیت باربری ما در کریدورسازی‌ها برمی‌گردد. مثلاً قرار است این راه‌آهن از محور باکو عبور کند و به روسیه و اروپا برسد. همین‌حالا هم ما با دولت باکو چالش‌ها و مناقشات بسیاری داریم. این سؤال باید با پاسخ شفاف تحلیل شود که آیا عبور راه‌آهن رشت آستارا از باکو موجب باج‌خواهی هرچه بیشتر آن‌ها از ایران نخواهد شد؟ در حال حاضر شیطنت‌های دولت آذربایجان در معطل کردن کامیون‌های ایرانی در مرز خسارت بار است و در مواقعی شاهد فساد محصولات خوراکی ارسالی به روسیه هستیم؛ زیرا طرف آذربایجانی کامیون‌های ایران را معطل می‌کند. باج‌خواهی دولت آذربایجان مسئله جدی است که باید با متنوع‌سازی کریدورها تا آنجایی که مقدور است به آن دامن زده نشود. راهکار پیشنهادی ما پرداختن به روش‌ها و مدل‌های جایگزین و احیای ظرفیت‌هایی است که در حوزه کریدور داریم، مثلاً خط آهن کاسپین در مسئله ترانزیت به روسیه و اروپا بسیار مؤثر خواهد بود. 
باید از ظرفیت‌های کشوری نظیر ارمنستان نهایت استفاده را ببریم، ضرورت دارد مسیر دریایی منطقه آزاد کاسپین به روسیه فعال شود و مطلوب است در کنار راه‌آهن رشت-آستارا، یک مسیر ریلی به داخل خاک ارمنستان و از آنجا به گرجستان تعریف و برای تأمین منابع مالی اجرای آن تلاش کنیم. ساخت راه آهن «اینچه برون - گنبدکاووس - آزادشهر - شاهرود - طبس» نیز یکی از محورهایی است که می‌تواند دسترسی به کریدور جنوب را حداقل ۶۰۰ کیلومتر و مدت زمان جابه‌جایی بار را پنج روز کاهش ‌دهد. اجرای این خط ریلی می‌تواند یک مسیر جایگزین در کنار راه آهن غرب خزر باشد، ضمن اینکه به لحاظ سامانه پدافند غیرعامل هم قابل توجه است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.