به گزارش قدس خراسان، یکی از مسائل زیست‌محیطی شهرها در سال‌های اخیر که به معضلی جدی تبدیل شده، ازدیاد و پرسه زدن سگ‌های بدون صاحب در بافت شهری و مناطق مسکونی است که علاوه بر ایجاد ترس و وحشت میان مردم، موجب آلودگی محیط زندگی و انتقال بیماری‌های مشترک میان انسان و حیوان می‌شود.
بیماری هاری در ذهن بیشتر ما با سگ‌های ولگرد گره خورده است، متهمانی که گاه به خاطر همین موضوع آماج سنگ و چوب و بی‌مهری‌های ما قرار می‌گیرند و البته از آنجا که همیشه بازار افراط و تفریط داغ است عده‌ای چون دایه مهربان‌تر از مادر، این حیوانات را مورد مهر خود قرار می‌دهند و با غذارسانی به آن ها، واکنش‌هایی را برمی‌انگیزند و موجب ازدیاد جمعیت آن‌ها می‌شوند اما نظر کارشناسان و مسئولان در این باره چیست؟
هاری؛ بیماری مشترک همه پستانداران است
مسئول اداره مدیریت و بهداشت بیماری‌های دامی دامپزشکی خراسان رضوی در این باره می‌گوید: هاری همه پستانداران را مبتلا می‌کند و راه مواجهه با آن، کنترل جمعیت حیوانات گزنده اعم از وحوشی مثل شغال، گرگ، روباه یا حیوانی مثل سگ است.
دکتر محمدرضا بهروزیان ادامه می‌دهد: امسال در خراسان رضوی ۲۵ مورد مشکوک به هاری در حیوانات داشتیم که جواب آزمایش ۱۹ مورد (دو رأس گاو، دو قلاده گربه و ۱۵ قلاده سگ) مثبت گزارش شد که ۱۱ مورد در طرقبه شاندیز و چهار مورد مربوط به مشهد است.
وی در خصوص دلیل شیوع بیشتر این بیماری در شهرستان طرقبه شاندیز معتقد است: مردم از سر دلسوزی به سگ‌های بی‌صاحب غذا می‌دهند و سبب افزایش جمعیت این حیوانات شده و بیماری هاری گردش بیشتری پیدا می‌کند.
مسئول اداره مدیریت و بهداشت بیماری‌های دامی دامپزشکی خراسان رضوی با بیان اینکه وظیفه دامپزشکی برای مبارزه با هاری، واکسیناسیون سگ‌های صاحب‌دار است، متذکر می‌شود: این کار به تنهایی کنترل‌کننده بیماری نیست و در کنار آن باید جمعیت سگ‌های بی‌صاحب نیز کنترل شود.
بهروزیان بر فعال‌تر شدن ستاد کنترل سگ‌های بی‌صاحب تأکید می‌کند و درخصوص اجرای تجربه موفق جهانی در مواجهه با سگ‌های بی‌صاحب می‌گوید: در گذشته اقدام به معدوم‌سازی می‌شده اما اکنون رویکرد این است که در پناهگاه مشخصی جمع‌آوری می‌شوند و داروی ضد انگل دریافت می‌کنند و پس از واکسیناسیون و عقیم‌سازی رهاسازی می‌شوند، این تجربه‌ای است که در کشورهای دیگر هم موفق بوده است؛ در مشهد این کار انجام می‌شود و انتظار می‌رود با قدرت بیشتری دنبال شود، همچنین قرار است در طرقبه شاندیز هم انجام شود و اکنون محل پناهگاه سگ‌های بی‌صاحب هم تعیین و جانمایی شده است.
واکسیناسیون ۷۵ درصد سگ‌های صاحب‌دار، هاری در جمعیت انسانی را صفرمی‌کند
وی با تأکید بر کنترل جمعیت سگ‌های بی‌صاحب در کنار واکسیناسیون سگ‌های صاحب‌دار عنوان می‌کند: بر اساس منابع علمی بین‌المللی اگر ۷۵ درصد سگ‌های صاحب‌دار واکسیناسیون شوند میزان بروز هاری در جمعیت انسانی صفر می‌شود، سازمان دامپزشکی، ما را در خراسان رضوی مکلف به واکسیناسیون ۷۵ هزار قلاده سگ صاحب‌دار و تحت کنترل پناهگاه کرده که ما خودمان تقاضا کردیم این تعداد افزایش یابد و امسال برنامه ما واکسیناسیون ۸۵ هزار قلاده است که اگر بیشتر هم شود واکسن تأمین است.
مسئول اداره مدیریت و بهداشت بیماری‌های دامی دامپزشکی خراسان رضوی در پاسخ به این پرسش که آیا سگ‌های خانگی و صاحب‌دار بیشتر مبتلا به هاری هستند یا بدون صاحب‌ها؟ توضیح می‌دهد: من این موضوع را تأیید نمی‌کنم چون بیشتر نمونه‌های مثبت شده بی‌صاحب هستند.
بهروزیان در خصوص علائم هاری بیان می‌کند: هر گونه تغییر رفتار حیوان را باید دال بر ابتلا به هاری دانست مگر خلافش ثابت شود به ویژه زمانی که علائم گازگرفتگی روی بدن حیوان باشد یعنی حتی حیوانات اهلی مثل گاو و اسب در صورت تغییر رفتار و صداهای عجیب و غریب ممکن است مبتلا به هاری باشند.
او اما از مردم تقاضایی دارد و می‌گوید: عاجزانه از مردم تقاضا می‌کنم به هیچ عنوان به سگ‌های بی‌صاحب غذا ندهند و اگر سگ یا پستانداران دیگری مثل گربه، خرگوش و... نگهداری می‌کنند حتماً برای واکسیناسیون اقدام و سالی یک مرتبه آن را تمدید کنند.
در صورت گزیده شدن چه کنیم؟
طبق گفته مسئول اداره مدیریت و بهداشت بیماری‌های دامی دامپزشکی خراسان رضوی، افراد در صورت گزش توسط پستانداران باید محل زخم را با آب پرفشار و صابون شست‌وشو دهند، سعی کنند خون قسمت زخم را خارج و به سرعت به نزدیک‌ترین مرکز بهداشت مراجعه کنند.
بهروزیان تأکید می‌کند: به هیچ وجه روی زخم را نپوشانید؛ چرا که عامل بیماری در محیط بی‌هوازی سریع تکثیر می‌شود.
ابتلای حیوانات اهلی به هاری را جدی بگیرید
«سال گذشته در خراسان رضوی چیزی حدود ۲۶ هزار و ۷۰۰ مورد گازگرفتگی (گزش) انسان توسط حیوانات مشکوک به هاری گزارش شده که از این تعداد ۱۶ هزار و ۶۰۰ مورد مربوط به حوزه زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد بوده است» این آمار را مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد به خبرنگار قدس خراسان می‌گوید.
دکتر ناصر امینی ادامه می‌دهد: با وجود این خوشبختانه در کل استان موردی از ابتلا به هاری در افراد گزیده شده نداشتیم و دلیل این موضوع آگاهی مردم در ارتباط با بیماری هاری و مراجعه فوری به مراکز درمان، پیشگیری و مراقبت هاری بلافاصله پس از بروز گزش بوده است؛ در این مراکز اقدام‌هایی شامل شست‌وشوی محل زخم با آب و صابون، تزریق واکسن و سرم هاری و پیگیری تا تکمیل واکسیناسیون انجام می‌شود که این مداخلات پیشگیرانه مانع از ابتلای افراد به هاری می‌شود.
اما نکته‌ای وجود دارد که مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد نسبت به آن اظهار نگرانی می‌کند. او متذکر می‌شود: چیزی که ما را نگران می‌کند این است که هاری الان به درون خانه مردم آمده است؛ ۸۶ مورد از نمونه‌های حیواناتی که اقدام به گزیدن انسان‌ها در سال گذشته کرده‌اند پس از بررسی در انستیتو پاستور تهران هار تشخیص داده شده‌اند که در بین آن‌ها ۶۷ مورد مربوط به سگ، ۹ مورد شغال و بقیه موارد شامل الاغ، اسب، گاو، شتر و گربه خانگی بوده است؛ این ۸۶ حیوان هار، ۱۳۸انسان را گزیدند.
وی ادامه می‌دهد: با توجه به ابتلای حیوانات اهلی و خانگی به بیماری هاری و وجود ویروس هاری در اطراف ما لازم است شهروندان گرامی ضمن رعایت نکات بهداشتی در خصوص نگهداری حیوانات (واکسیناسیون و معاینات دوره‌ای حیوانات خانگی) به رفتار حیوانات نیز توجه داشته باشند.
از دکتر امینی در خصوص علائم حیوان مبتلا به هاری می‌پرسم، این‌طور پاسخ می‌دهد: حیوانات هار یا خیلی پرخاشگر و مهاجم می‌شوند یا خیلی گوشه‌گیر و منزوی!
مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد هشدار می‌دهد: اگر انسانی مبتلا به بیماری هاری شود متأسفانه فوت می‌کند و درمانی برای بیماری وجود ندارد، بهترین اقدام پس از گزش توسط حیوانات مراجعه به مراکز پیشگیری و مراقبت هاری برای دریافت خدمات پیشگیرانه است.
او نیز مانند مسئولان دامپزشکی استان بر فعال‌تر شدن کمیته کنترل سگ‌های بدون صاحب در شهرستان‌ها تأکید دارد و تصریح می‌کند: هر دستگاهی باید وظیفه‌اش را در راستای کنترل حیوان گزیدگی و بیماری هاری با دقت و حساسیت انجام دهد. سگ‌های بی‌صاحب به دلیل اینکه واکسینه نمی‌شوند و در ارتباط با حیوانات حیات وحش نیز قرار دارند در معرض آلوده شدن به ویروس هاری و بیماری هستند بنابراین کنترل جمعیت این حیوانات نقش بسیار مهمی در کنترل بیماری هاری در جوامع انسانی دارد.
آنچه از اظهارات کارشناسان مشخص است، آموزش و ارتقای فرهنگ شهروندی درخصوص رعایت مسائل بهداشتی و درمانی حیوانات خانگی، عدم غذارسانی به سگ‌های بی‌صاحب و ضرورت تشدید فعالیت ستاد کنترل سگ‌های بی‌صاحب مهم‌ترین عوامل در کنترل این بیماری مهلک است.
خبرنگار: معصـومــه مؤمــنیــان
نظر شما