معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه وقتی از تنوع زیستی صحبت می‌کنیم تمام موجودات اعم ازگیاهان وجانوران را در برمی‌گیرد و شاخصه مهم حفظ تنوع زیستی، حفظ گونه‌های برجسته است، می گوید: در سازمان حفاظت محیط‌ زیست عمده تلاش ما برحفظ موجودات شاخص و گونه‌های برجسته‌ ای است که نشان‌ دهنده سلامت اکوسیستم است.

حسن اکبری در گفت و گو با قدس آنلاین با بیان اینکه آگاهی رسانی و جلب مشارکت‌ های همگانی ازجمله راهبردهای سازمان حفاظت از محیط زیست در زمینه کاهش جمعیت وحوشی مانند آهو، گورخر و یوزپلنگ آسیایی و… است، ادامه می دهد: کم توجهی به دستورالعمل‌های زیست محیطی یکی از مهمترین معضل های ما در حوزه حفاظت از محیط زیست است.

وی با اشاره به وجود تعداد دام مجاز در مراتع بیش از ظرفیت مجاز مراتع را یکی دیگر از تهدیدات وحوش و زیستگاه های آن ها در کشور  می داند و می افزاید: اصلاح و بازنگری مجوزها یکی از مهمترین راهکارهایی است که باید دراین زمینه صورت گیرد و از طرفی درمورد گونه هایی که در معرض خطر انقراض قرار گرفته اند و جمعیت آن ها کم شده است برنامه های عملیاتی خاصی با کمک متخصصان داخل و بیرون سازمان تهیه و اجرا شود.

وی با بیان اینکه ایران یکی از کشورهایی است که هزینه زیادی در بحث حفاظت انجام داده است با تأکید براینکه دردهه سی تا پنجاه یک خسارت جدی در حفظ گونه‌ها داشته‌ایم؛ گفت: شکار بی رویه آسیب جدی به بخش تنوع ژنتیکی و تنوع زیستی ما وارد آورده است و بخش زیادی از گونه‌های برجسته همچون گورخر، کل و بز از بین رفته و در پی آن گوشتخوارانی همچون پلنگ و ببر و شیر جمعیت زیادی از خود را از دست داده‌اند.

اکبری اضافه می کند: درحوزه ذخایر ژنتیک و ذخیره سازی نمونه های سلولی به صورت استاندارد و انجام مطالعاتی که کمک می کند شناخت بهتری از گونه ها داشته باشیم و نیز شیوه های مدیریتی متناسب را به کار بگیریم در برنامه های ما قرار دارد و با تمام چالش‌هایی که داریم توانسته ایم گونه‌های کاریزمای خود را حفظ کنیم، با این وجود، در استفاده مناسب از مدل‌های مشارکتی و همکاری با جوامع محلی چندان توفیقی نداشته ایم.  

وی به کمبود اعتبارات برای اجرای اقدامات عملیاتی اشاره کرده و عنوان می کند: اعتبارات مورد نیاز خیلی بیشتر از آن چیزی است که در اختیار ما قرار می گیرد، ازطرفی امسال برنامه این است که تا حدامکان از مشارکت بخش خصوصی برای حفاظت این گونه ها کمک بگیریم که ممکن است به حفاظت از گونه ها و یا تکثیر و پرورش گونه هایی باشد که درخطر انقراض هستند که یکی از رویکردهایی است که در سال جاری در دست اقدام داریم.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به افزایش مناطق چهارگانه زیستگاه ها و افزایش حفاظت از کریدورها و مناطقی که اطراف مناطق چهارگانه هستند،اظهارمی دارد: معتقدیم جمعیت حیات وحش اگر جزیره ای شوند آسیب جدی می بینند و ما باید این کریدورها را حفظ کنیم و باید بتوانیم در زیستگاه های آزاد هم جای برای حیات آن ها ایجاد کنیم که با کمک بخش خصوصی می تواند این اتفاق بهتر انجام شود.

وی با بیان اینکه برای این اقدامات ساختارهای قانونی کاملی نداریم، می گوید: متأسفانه دست ما برای استفاده از بخش خصوصی و مشارکت دادن مردم در حوزه حفظ محیط زیست به گونه ای که حفاظت برای آن ها اختصاصی باشد و اهداف ما را هم تأمین کند، بسته است، که در این زمینه پیشنهادهایی را به دولت داده ایم که اگر تسهیل شود خیلی می تواند به ما در حفاظت از محیط زیست و گونه های جانوری کمک کند.

آسیب جدی اجرای پروژه های عمرانی به زیستگاه ها

وی با اشاره به اجرای پروژه های عمرانی اغلب دولتی در خارج از مناطق چهارگانه و آسیب جدی که به اکوسیستم و زیستگاه ها وارد می کنند، ادامه می دهد: پروژه های عمرانی در مناطق چهارگانه تحت نظارت و کنترل بیشتری هستند، برای برخی از پروژه ها و کارها دراین مناطق محدودیت وجود دارد و انجام نمی شود و نظارت بهتری انجام می شود و درکل آسیب کمتری دراین مناطق وجود دارد.

وی همچنین تأکید می کند: مشکل اصلی ما آسیب جدی است که این پروژه ها به مناطق آزاد وارد می کنند؛ اینطور نیست که ما تمام تنوع زیستی را درمناطق چهارگانه داشته باشیم، بلکه تنها ۱۱ درصد از خاک کشور به عنوان مناطق چهارگانه هستند که انتخاب اینها به گونه ای نبوده که ما اطمینان داشته باشیم بخش عمده ای از تنوع زیستی کشور را در مناطق چهارگانه بتوانیم حفظ کنیم.

اکبری با تأکید براینکه پروژه های عمرانی، جاده هایی که ساخته می شود، معادن، بخش های صنعتی و بسیاری از فعالیت های عمرانی که انجام می شود روی این گونه ها تأثیر فراوانی می گذارد و زیستگاه آن ها را از بین می برد؛ ادامه می دهد: دیم کاری ها وچرای بی رویه دام در مناطق به زیستگاه ها آسیب وارد می کند و بخشی از تنوع زیستی ما که یا در مناطق آزاد زندگی می کنند و یا وابستگی به مناطق آزاد دارند، از بین می برد.

وی ادامه می دهد: قطعاً بخش عمده ای از تنوع زیستی خارج از مناطق چهارگانه و در مناطق آزاد هستند و بسیاری از گونه های برجسته مثل پلنگ و یوزپلنگ قلمرو طلب هستند و جابجایی دارند و رفت و آمدهای گسترده ای دارند؛ بسیاری از خزندگان و یا پرندگان در خطرانقراض ما در مناطق آزاد زندگی می کنند که وظیفه حفاظت از آن ها را هم داریم.

نتوانستیم مصوبه تازه ای برای قرق اختصاصی بگیریم

وی در خصوص قرق های اختصاصی برای حفظ برخی از گونه هم با اشاره به اینکه تنها ۵ مورد قرق اختصاصی در سال های قبل در کشور انجام شد،ادامه می دهد: متأسفانه بعد از آن دیگر امکان استفاده از این قانون فراهم نشده است که ما پیگیر این مسئله هستیم و فرایندهایی باید طی شود که متأسفانه تسهیل نشده به گونه ای که از سال ۹۴ به بعد مصوبه جدیدی برای قرق اختصاصی نتوانستیم بگیریم.

وی قرق‌ها را یک مدل برای تقویت حفاظت از تنوع زیستی کشور می داند و می گوید: این مدل آزمایش شده و جواب مثبت داده است، به‌طوری‌ که منجر به افزایش جمعیت‌های حیات وحش و حفاظت بهتر زیست‌ مندان زیستگاه‌های مناطق آزاد شده و این دستاورد برای ما ارزشمند است.

تصمیمی برای دادن پروانه شکار گرفته نشده است

وی درخصوص صدور مجوزهای شکار با بیان اینکه دادن مجوز تابع یک سری ضوابط و ارزیابی هایی است که کارشناسان ما از حیات وحش انجام می دهند، ادامه می دهد: ممکن است در برخی از موارد صدور مجوز شکار برای تعدیل جمعیت گونه ای باشد که در حال آسیب زدن به مزارع کشاورزی هستند و یا شکار در حوزه پرندگان برای برخی از جوامع محلی خاص جنبه معیشتی داشته باشد.

وی ادامه می دهد: البته در یکی دوسال گذشته به دلیل محدودیت های قانونی و خشکسالی هایی که وجود داشته مجوز شکار داده نشده و امسال هم تصمیمی برای دادن پروانه شکار گرفته نشده است.