پیش از ظهر امروز نشست  علمی "بررسی طرح‌های داپ و گاپ ترکیه از منظر حقوق بین‌الملل" در دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی برگزار شد.

در ابتدای این نشست مراد دلالت، مدرس دانشگاه و عضو انجمن هیدروپلیتک ایران اظهار کرد: ترکیه در ۲ حوضه ارس و دجله و فرات، کشور ما را درگیر کرده است. در حوضه دجله و فرات، پروژه "گاپ" را داریم که مشکلات زیست محیطی را در عراق و سوریه رقم زده است. ترکیه در زمینه آب در هیچ کنوانسیون بین‌المللی در خصوص آب عضویت ندارد و به هیچکس جوابگو نیست.

وی ادامه داد: در حالی که سدسازی‌های بیشمار ترکیه روی دجله و فرات موجب خشکی عراق شده اما رسانه‌های ترکیه طوری فضاسازی کرده‌اند که عراقی‌ها، ایران را مقصر خشکی کشور خود می‌دانند. این سدسازی‌ها در کشور ما تأثیر مستقیمی بر استان خوزستان دارد و این استان را که در واقع آب و نان کشور ما را تأمین می‌کند دچار طوفان‌های گرد و غبار کرده و احتمال مهاجرت‌های اقلیمی مردم خوزستان را محتمل کرده است.

عضو انجمن هیدروپلیتک ایران در رابطه با پروژه "داپ" ترکیه بر رود ارس گفت: این پروژه، کشور ما را مستقیماً درگیر می‌کند و دقیقاً بر سرشاخه اصلی ارس ساخته شده است. غفلت اصلی در این خصوص به  دوره پهلوی برمی‌گردد که در آن زمان، حکومت شاه، سرشاخه اصلی ارس را به ترکیه بخشید و ما را در پایین دست قرار دادد. هدف پروژه داپ این است که کشورهای پایین‌دست را به شدت تحت فشار قرار دهد و مشکلات سیاسی، اقتصای، اجتماعی و امنیتی را در این کشورها دامن بزند.

دلالت متذکر شد: در این پروژه قرار است ۹۰ تا ۱۲۰ سد روی ارس ساخته شود که در حال حاضر سد "کاراکورت" که یکی از بزرگترین سدهای تعریف شده در این طرح است، ساخته شده و آورده ارس را ۳۰ درصد کاهش داده است. سد بزرگ دیگری به نام "سورمیز" هم در دست ساخت است که آورده ارس را از این هم کمتر می‌کند. سهم ما از رود ارس بر اساس توافقی که پیش از فروپاشی شوروی داشتیم ۵۰ درصد است که کاهش پیدا کرده و خشکسالی شمال غرب کشور را فراگرفته است.

وی ادامه داد: پروژه داپ ترکیه ۳ استان آذربایجان غربی، شرقی و اردبیل را دچار مشکل می‌کند و اگر آب ارس به دریای خزر نریزد، تعادل اکولوژیک دریای خزر نیز به هم می‌ریزد. این موضوع استان‌های شمالی کشور را نیز درگیر خواهد کرد. منطقه آزاد ماکو و منطقه آزاد ارس نیز بیشترین کشت گلخانه‌ای کشور را دارند که با ادامه سدسازی‌ها از بین می‌روند و امنیت غذایی کشور نیز با تهدیدی بسیار جدی مواجه خواهد شد.

این مدرس دانشگاه تأکید کرد: مسئله آب و به‌ویژه آب‌های مرزی باید مسئله نخست کشور باشد. اگر به این موضوع توجه نشود کشور با مشکل مهاجرت‌های اقلیمی و در نتیجه مشکلات امنیتی روبه‌ور خواهد شد. زمانی که سدهای ترکیه بر ارس تکمیل شود، معیشت مردم در استان‌ها شمال غربی کشور در آستانه نابودی قرار می‌گیرد و در آینده مشکلات عمده واگرایی قومی، تنش‌های بین استانی، مشکلات امنیتی، سلامتی و بهداشت و...، را خواهیم داشت.

دلالت گفت: رسانه‌های ترکیه درخصوص پروژه داپ، بایکوت رسانه‌ای را پیش گرفته‌اند و حتی در داخل کشور نیز عده‌ای منافع ملی را نادیده می‌گیرند و دوست ندارند این مباحث بیان شود. پروژه داپ ترکیه، تهدیدات زیست محیطی، امنیتی، اقتصادی، بهداشتی و... را برای ما به ارمغان می‌آورد و نیاز است که هرچه زودتر مسئولان ما این موضوع را با جدیت پیگیری کنند.

وی در رابطه با راهکارهای خروج از این شرایط توضیح داد: ما باید "دیپلماسی ترکیبی" را جایگزینی دیپلماسی واکنشی کنیم و با کشورهای ترکیه، ارمنستان و آذربایجان به شکل چندجانبه کار کنیم. معاهدات ما با کشورهای همسایه باید چندجانبه باشد و نیاز داریم تا یک اتحادیه منطقه‌ای آب‌پایه در حوضه ارس و رودخانه کورا داشته باشیم. این اتحادیه کشورها را به هم وابسته می‌کند و این موضوع راهبری باید مورد توجه قرار بگیرد. دیپلماسی آبی کشور ما باید فعال شود و زمان زیادی برای این کار نداریم.

عضو انجمن هیدروپلیتک ایران خاطرنشان کرد: وضعیت ما در هیرمند به شدت بد است اما اگر ارس را رها کنیم شرایط ما در شمال غرب کشور ۱۰ برابر بدتر از هیرمند خواهد شد.