راه‌اندازی مراکز «افق» (اجتماعی، فرهنگی و قرآنی) در بقاع متبرکه و امامزادگان نوع دیگری از کارکرد این آستان‌های مقدس است تا سلاله‌های واجب‌التعظیم اهل‌بیت(ع) همانگونه که در زمان حیات پر برکتشان، مأمن و پناهگاه مردم بودند، همچنان نیز این روند ادامه داشته و از مشکلات مختلف مجاوران و زائران گره‌گشایی کنند.

تبدیل بقاع متبرکه به قطب فرهنگی از تاکیدات مهم مقام معظم رهبری

«تبدیل بقاع متبرکه کشور به قطب فرهنگی» یکی از تاکیدات مهم رهبر معظم انقلاب اسلامی است؛ طی سالیان اخیر متولیان آستان‌های مقدس و اماکن متبرکه و سازمان اوقاف و امور خیریه در راستای تحقق این فرمایش رهبر انقلاب فعالیت‌های مختلفی را انجام داده‌اند.

در این ارتباط شاید بتوان گفت راه‌اندازی مراکز افق در بقاع متبرکه که وظیفه‌ی مدیریت و انجام فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی و قرآنی در این اماکن را برعهده دارند، یکی از مهمترین فعالیت‌ها در راستای تبدیل بقاع متبرکه به قطب‌ فرهنگی و اجتماعی بوده است.

در این خصوص اگر بخواهیم در بُعد اجتماعی بررسی کنیم؛ راه‌اندازی کارگاه‌های اشتغال‌آفرینی در جوار بقاع متبرکه برای افراد کم‌برخوردار یکی از فعالیت‌هایی است که در راستای گره‌گشایی از مشکلات مردم در قالب طرح شمیم خدمت انجام می‌شود.

در این میان به‌ عنوان مثال بانوان سرپرست خانوار با شرکت در این کارگاه‌ها، مهارت‌هایی را در زمینه‌های مختلف از جمله قالی‌باقی، خیاطی، گوهرتراشی و غیره فرا می‌گیرند و از مهارت‌های خود در راستای کسب درآمد استفاده می‌کنند.

بقاع متبرکه فعال در عرصه ریشه کنی ویروس کرونا

یکی دیگر از کارکردهای اجتماعی بقاع متبرکه در ایام شیوع ویروس کرونا به وقوع پیوست؛ تولید ماسک‌های بهداشتی، گان‌های بیمارستانی، مواد ضدعفونی و همچنین بسته‌بندی و توزیع بسته‌های بهداشتی و توزیع ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بسته کمک‌معیشتی بین نیازمندان، تنها گوشه‌ای از نقش‌آفرینی بقاع متبرکه و امامزادگان در آن روزهاست.

پیش‌زمینه فعالیت‌های اجتماعی بقاع متبرکه، شناسایی افراد کم‌برخوردار و مستمندانِ پیرامون این اماکن متبرکه است؛ این کار توسط هیئت‌امنا و دست‌اندرکاران امامزادگان و بقاع متبرکه انجام می‌شود تا این کمک‌ها به بهترین نحو به نیازمندان اهداء شود.

مهدی مهدیارفرد یکی از کارشناسان عرصه رسانه در این حوزه، اظهار داشت: یکی از اتفاقات خوب در حوزه فعالیت‌های اجتماعی بقاع متبرکه که اثرگذاری بسیار زیادی در رفع معضلات اجتماعی پیرامون اماکن متبرکه داشته، این است که معضلات و مشکلات هر بقعه توسط دست‌اندرکاران و هیئت امنای همان منطقه احصاء و برای رفع آن اقدام شده است.

وی ادامه داد: به‌عنوان مثال در یک منطقه‌ای اعتیاد معضل است یا در منطقه‌ای اشتغال؛ فلذا نمی‌توان برای تمامی بقاع متبرکه در راستای رفع معضلات جامعه، نسخه‌ای واحد تجویز کرد.

وی گفت:‌در بُعد فرهنگی، اجرای طرح‌ویژه‌های مختلف فرهنگی در هر سال از جمله آرامش بهاری، ضیافت الهی، نشاط معنوی، بصیرت عاشورایی، شمیم حسینی و سوگواره یاس نبوی با هدف خدمت‌رسانی بهتر بقاع متبرکه به مردم ایران اسلامی در ایام مختلف سال انجام می‌شود و آحاد مختلف مردم در قالب این طرح‌ها در جوار آستان‌های مقدس حضور می‌یابند.

مهدیارفرد خاطر نشان کرد:‌ در بُعد قرآنی، برگزاری کرسی‌های تلاوت و جلسات مختلف قرآنی از مهمترین‌ فعالیت‌های مراکز افق بقاع متبرکه است که در ماه مبارک رمضان پر فروغ‌تر و پررونق‌تر از روزهای دیگر سال انجام می‌شود.

این کارشناس رسانه ای افزود:‌ با بررسی اجمالی در فعالیت‌های مراکز افق (اجتماعی، فرهنگی و قرآنی) بقاع متبرکه، می‌توان به این نتیجه رسید که با راه‌اندازی این مراکز، گام مهمی در راستای تبدیل بقاع متبرکه به قطب فرهنگی و اجتماعی برداشته شده و کارکرد اجتماعی این اماکن متبرکه برجسته شده است.

مدیرکل بقاع متبرکه و اماکن مذهبی سازمان اوقاف و امور خیریه نیز پیش تر از وجود هشت‌ هزار و ۷۶۷ بقعه متبرکه و امامزاده در استان‌های ۳۱ گانه کشور که به ثبت رسیده‌ است، خبر داده بود.

هم اکنون بیش از ۲ هزار بقاع فعال در کشور وجود دارد که این بقاع در عرصه ارائه خدمات فرهنگی، اجتماعی، قرآنی و غیره ارائه خدمت می کنند.