به گزارش قدس آنلاین، دیدن عنوان «روح‌الله» روی جلد کتاب و اینکه «روایت مستند زندگی امام خمینی» است، شاید در نظر اول همان تلقی رایج در خصوص کتاب‌هایی از این دست را به ما بدهد. اینکه «روح الله» قرار است وقایع زندگی رهبر بزرگترین انقلاب معاصر را در یک سیر ترتیبی و با محوریت رخدادهای برجسته‌ای که کمابیش در خصوصش شنیده‌ایم، روایت کند. اما خواندن همان فصل اول کافی است تا بفهمیم «روح الله» چقدر با این ذهنیت‌ها بیگانه است. رسیدن به سالگرد قیام ۱۵ خرداد که از نقاط عطف مبازراتی امام خمینی(ره) محسوب می شود و حکیمیان نیز جایگاه ویژه‌ای به آن در در کتاب «روح الله» داده است، بهانه خوبی است تا مروری بر این اثرِ داشته باشیم.
آشنایی‌زدایی از تصویر رسانه‌ای امام(ره)
مهم‌ترین دلیل برای انتخاب این کتاب برای مطالعه درباره سیر زندگانی امام خمینی(ره) این باشد که این باور عمومی را که روحیه قیام و انقلابی‌گری امام از ۱۵ خرداد ۴۲ شروع می‌شود و خودش را نشان می دهد، به چالش می‌کشد. در همین راستا، هادی حکیمیان در مقام نویسنده این اثر، نه تنها سیر وقایع را در روایت زندگی امام خمینی(ره) کاملاً به هم‌زده، بلکه ماجراهایی را در دل این روایت گنجانده است که نه به گوشمان خورده و نه جایی، پیش‌تر کسی از اهمیت‌شان در نسبت با زندگی «حاج آقا روح الله» برایمان گفته است. روایت حکیمیان نسبت به آنچه گمان می‌کنیم کم و بیش در مورد زندگی امام می‌دانیم، متفاوت است و آشنایی زدایی می‌کند.
راوی روزهای سخت
کتاب راوی روزهایی است که روحانیت در اقلیت محض است. حکومت نه تنها نظام قضایی و آموزشی کشور، که عمده موقوفات را هم از آنان گرفته، مجالس وعظ و سوگواری تعطیل‌اند... حاج آقا روح الله شرایط را اینگونه روایت می‌کند: «آن‌ها را از نظر مردم ساقط کرد تا آن‌جا که آن‌ها را سوار اتومبیل نمی‌کردند و هر عیبی اتومبیل می‌کرد، از قدم آخوند میدانستند. من خودم دیدم که در بین راه بنزین تمام شد، شوفر گفت از نحوست این آخوند است. »
بازخوانی‌اندیشه‌ها و ماجراهای تاریخی
علاوه بر این‌ها، نویسنده از کنار هر آنچه اندک نسبتی با امام خمینی(ره) دارد، ساده عبور نمی‌کند. او ردپای هراندیشه و شخصیت تأثیرگذار در زندگی حاج آقا روح‌الله را پی گرفته و تلاش کرده به بهانه‌های مختلف راوی روایت دسته اولی از نقش آن‌ها در زندگی حاج آقا روح الله باشد. به همین دلیل خواننده هم اطلاعات نابی از خود این‌اندیشه‌ها، شخصیت‌ها و ماجراهای تاریخی به دست می‌آورد و هم از نقش و نسبت‌شان با زندگی حاج آقا روح الله...
بازشناسی امام(ره) در روایت دیگران
هنر حکیمیان در روایتش در این کتاب صرفاً تکیه به خاطرات خودِ حاج آقا روح اللهِ سال‌های جوانی یا امامِ سال‌های منتهی به انقلاب و پس از آن نیست. درباره جزئیات کشمکش‌ها و دغدغه‌های حاج آقا روح الله، افراد مختلفی حرف می‌زنند، از شازده‌های قجری بگیرید تا نویسندگان و روشنفکران یک سده اخیر ایران و حتی خودِ پهلوی‌چی‌ها و افرادی چون محمدرضا شاه پهلوی. این کار نویسنده سبب شده تا مخاطب با روایت یکطرفه‌ای روبرو نباشد.
روایتی خواندنی با قلمی توصیف‌گر
برای اینکه مخاطب در مواجهه با انبوه اطلاعاتِ مستند، خسته و سردرگم نشود، نویسنده لا به لای فصول و سطور کتاب با تخیل، بر وجه داستان‌وارگی ماجراها افزوده و اصطلاحاً «پاگردهای تنفسی» برای خواننده تعبیه کرده است. قوّت قلم حکیمیان به خصوص در توصیف سبب می‌شود برخی فصل‌ها همچون «پیراهن مشکی‌ها» را بتوان به تنهایی یک داستان کوتاه درجه یک درباره واقعه ۱۵ خرداد به حساب آورد.
بازنمایی وجه کنشگر امام(ره)
این تنها راهبرد نویسنده برای فرار از ارائه یک تصویر کلیشه‌ای از زندگی رهبر بزرگترین انقلاب معاصر نیست. نوع روایت او در به هم زدن سیر ترتیبی وقایع و پس و پیش کردن ماجراها و... فقط یک دلیل دارد: برای ارائه تصویری کنشگر از زندگی سراسر مبارزه حاج آقا روح الله، تمام وقایع و ماجراها را باید همچون قطعه‌های یک پازل هزار تکه درست در جای خودش قرار داد. به عبارتی باید به هر جزء با دلیلی دراماتیک در جهت تکمیل تصویر کلی پازل پرداخت.
نظر شما