امیر المومنین، به فرموده خودشان، پس از سالیان دراز تلاش در راه خداوند و تجربیات فراوان در زندگی شان، به بینشهای عمیقی دست یافتند که سعی می کنند چکیده پر مایة آن تجربیات را برای فرزند عزیزشان امام حسن علیه السلام بنویسند. شاید پیروان آن بزرگواران نیز بتوانند به گوشه ای از این بصیرت ها دست یابند و بر اساس تذکرها و نصایحِ مولا علی علیه السلام زندگی خود را تنظیم کنند و بهترین سبک زندگی را برای خود رقم زنند.

این متن در نهج البلاغه آمده است. همانگونه که می دانیم محدودیتهای نشر معارف در زمان مولا بسیار بود ولذا برای ماندگار شدنِ آن دستورالعمل های زندگی سعی می شد که در مختصر ترین کلام، مقصود خود را بگویند تا اندیشمندان بتوانند با حافظه خود در حفظ آنها توفیق یابند. اما در حال حاضر که امکانات نشر معارف فراوان گردیده است، ضرورت داشت که این توصیه ها در قالبی متناسب با ادبیات روز و کمی بدور از اختصار و قابل فهم تر برای جوانانمان تهیه گردد. ذیلا این نصیحت های مبتنی بر چکیده زندگی مولایمان در قالب بیان زمانه مان تقدیم می گردد.

مبادا گفتگوی خودت را با دیگران به محدوده اموری که ربطی منطقی به تو ندارد سرایت دهی و در آن مجال به سخن پراکنی بپردازی.

گاهی در مسیری قرار می گیری که نگرانی مبادا به گمراهی تو بینجامد، همین ترس و نگرانی کافی است تا از این مسیر دوری کنی و از آن دست بشویی. چرا که خودداری از هر اقدامی عاقلانه تر از خطر کردن در وادی نامشخص است.

کسان دیگر را به کارهای نیک سفارش کن و آمرانه از آنها بخواه که کار نیک انجام دهند، حتی اگر خود تو نیز در انجام آن کار نیک تعلل کرده ای چرا که با این توصیه، خودِ تو نیز به آن کار واداشته می شوی.

هم با تلاش عملی و هم با توصیه زبانی زشتیها را در جامعه پلید و نامطلوب نشان بده و سعی کن از کسانی که به آن آلوده هستند دوری کنی تا باعث ایجاد زمینه ای برای زدودن زشتیها از جامعه شود.

در راه خدا تلاش سخت و مجاهدت نما و در مسیر الهی از سرزنش ملامتگران باکی نداشته باش.

در مسیر رسیدن به حق هرگونه سختی را در هرکجا که باشد تحمل کن.

از ظاهر نگری به دین پرهیز کن و سعی کن به ژرفای تفکر دینی دست یابی.

جانت را تمرین مداوم بده تا بردبارانه بر ناملایمات عادت نماید. نمی دانی آن کس که در راه حق شکیبایی بر سختیها جزء خلق و خوی او گردیده است به چه صفت و رفتار نیک و ارزشمندی متخلق شده است.

در تمامی کارهایت به خداوند پناه ببر؛ چرا که به یک پناهگاه مطمئن پناه می آوری و به سدی استوار تکیه خواهی کرد.

دست نیاز را فقط و فقط به پروردگارت دراز کن چرا که هم بخشیدن و هم محروم ساختن بدست توانای اوست. از خداوند بسیار درخواست داشته باش تا خوبی ها را به تو عطا کند.

این توصیه های مرا عمیقا درک کن و مواظب باش که مبادا به بخشی از آن بی توجهی کنی، چراکه بهترین گفتارها آنهایی هستند که سودی به انسان برسانند.

حمیدرضا آیت اللهی