بر اساس داده‌های وصولی از سازمان امور مالیاتی تا نیمه خرداد ماه ۱۴۰۲ برای اخذ مالیات هوشمند و خودکار مبتنی بر تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم، بیش از ۷ میلیون و ۷۷۶ هزار مودی حقیقی درخواست داده‌اند که رشدی ۱۵۲ درصدی نسبت به سال گذشته داشته است که بدین ترتیب بسیاری از مشاغل بدون نیاز به پر کردن اظهارنامه مالیاتی و بر اساس ظرفیت تبصره ماده ۱۰۰ ق.م.م به پرداخت مالیات واقعی خود بدون مراجعه به ممیزین مالیاتی و به صورت کاملا هوشمند اقدام خواهند کرد.

مقایسه ایران و ترکیه

به زعم کارشناسان، ایجاد منابع پایدار مالیاتی می‌تواند به ما در تحقق برنامه‌های کلان و چند ساله توسعه ای کشور یاری برساند. در یک مقایسه ساده بین ایران و ترکیه می‌توانیم به اهمیت برخورداری از یک نظام مالیاتی کارآمد پی ببریم.
ترکیه کشوری با ۸۴ میلیون جمعیت است و ما ۸۸ میلیون جمعیت داریم. بودجه ترکیه سه الی چهار برابر ماست و منابعش از محل مالیات تأمین می‌شود. حال آن که بودجه ما به اندازه یک چهارم ترکیه است و منابع درآمدی مان مبتنی بر چهار موضوع شامل نفت، مالیات، اوراق مشارکت و فروش دارایی‌هاست. ما به منظور تأمین کسری بودجه از اوراق مشارکت و فروش دارایی‌ها استفاده می‌کنیم.
مهم‌ترین عامل در زمینه انحراف مالیاتی در وضعیت فعلی کشور، فرار مالیاتی در بخش مشاغل است بر اساس بررسی‌های سازمان امور مالیاتی، بخش اعظم شکاف مالیاتی کشور (مجموع فرار و اجتناب مالیاتی) در بخش مالیات مشاغل است. شکاف مالیاتی کشور در پایان سال ۱۳۹۸، حدود ۹۷ هزار میلیارد تومان تخمین زده شده بود که بیش از نیمی از آن (حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان) مربوط به مالیات درآمد مشاغل بوده است. 
رقم شکاف مالیاتی این بخش در سال ۹۹ به حدود ۵۴ هزار میلیارد تومان رسید. به عبارت دیگر، صرفا حدود ۲۰ درصد از مالیات بالقوه مشاغل، وصول می‌شود یعنی مشاغل فقط یک پنجم مالیات واقعی خود را می‌پردازند.
در راستای حل این مشکل به استفاده از ابزارهایی مانند ساماندهی دستگاه‌های پوز حقیقی، تکمیل و استقرار سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی روی آورده ایم. شواهد نشان می‌دهد که این سامانه‌های هوشمند و همچنین ساماندهی دستگاه‌های پوز حقیقی توانسته اند در بهبود نظام مالیات گیری کشور موثر باشند به طوری که با استفاده از سامانه مودیان در کنار ساماندهی دستگاه‌های پوز حقیقی دو میلیون مودی جدید مالیاتی کشف شده است.
برای تحقق نظام مالیاتی صحیح و اصلاح نظام مالیاتی فعلی، باید به سمت اخذ مالیات به شکل هوشمند برویم. با این رویکرد و از طریق استفاده از سامانه مودیان در کنار ساماندهی دستگاه‌های پوز می‌توان با به کارگیری از ظرفیت مالیات‌ستانی هوشمند و اخذ مالیات خودکار مبتنی بر تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم برویم. این در حالی است که تا پیش از این به دلیل نبود داده‌های مناسب در زمینه اخذ مالیات خودکار مبتنی بر تبصره ماده ۱۰۰، مودیان بسیار کمی به سمت استفاده از این ظرفیت مهم نظام مالیاتی می‌رفتند.
همچنین با تلاش سازمان امور مالیاتی و بسترسازی مناسب برای اخذ مالیات هوشمند و خودکار از طریق تبصره ماده ۱۰۰، در سال ۱۴۰۲ با پیگیری سازمان امور مالیاتی از مراجع قانونی ذی‌صلاح، سقف شمول استفاده از تبصره ۱۰۰ ق.م.م، ۱۰۰ برابر معافیت موضوع ماده (۸۴) ق.م.م برای عملکرد سال ۱۴۰۱ تعیین شد که دامنه شمول مودیان با امکان استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ را به شدت افزایش داد. 
در همین رابطه بر اساس داده‌های وصولی از سازمان امور مالیاتی تا نیمه خرداد ماه ۱۴۰۲ برای اخذ مالیات هوشمند و خودکار مبتنی بر تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم، بیش از ۷ میلیون و ۷۷۶ هزار مودی حقیقی درخواست داده‌اند که رشدی ۱۵۲ درصدی نسبت به سال گذشته داشته است که بدین ترتیب بسیاری از مشاغل بدون نیاز به پر کردن اظهارنامه مالیاتی و بر اساس ظرفیت تبصره ماده ۱۰۰ ق.م.م به پرداخت مالیات واقعی خود بدون مراجعه به ممیزین مالیاتی و به صورت کاملا هوشمند اقدام خواهند کرد.
نمودار زیر میزان مودیان درخواست‌کننده برای اخذ مالیات هوشمند طبق تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم را نشان میدهد.

این سازوکار مهم با تکمیل سامانه‌های اطلاعاتی به سرانجام رسیده است و به طور کل نظام مالیاتی ممیزمحور و غیرشفاف و مبتنی بر شخص را از مسیر اخذ مالیات مودیان حقیقی حذف خواهد کرد و با استقرار نظام مالیاتی هوشمند و خودکار مبتنی بر تبصره ماده ۱۰۰، زمینه اصلاح نظام مالیاتی و عادلانه شدن اخذ مالیات را فراهم خواهد کرد. متضررین اصلی شفافیت و ساماندهی دستگاه‌های پوز و سامانه مودیان و اخذ مالیات هوشمند و خودکار مبتنی بر تبصره ماده ۱۰۰ مشاغل خاص با درآمدهای کلان هستند که تا پیش از این به دلیل نبود اطلاعات به فرار مالیاتی اقدام می‌کردند ولی از این پس با استقرار نظام مالیاتی هوشمند امکان فرار مالیاتی را نخواهد داشت.
***
در ادامه نظرات حسین گودرزی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس را در خصوص لزوم عادلانه سازی نظام مالیاتی کشور و وصول مالیات از مشاغل خاص که فرار مالیاتی بالایی دارند، می‌خوانید.

تمرکز بر اخذ مالیات واقعی مشاغل خاص با استفاده از ظرفیت اخذ مالیات خودکار مبتنی بر تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم
گودرزی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس تصریح کرد: به طور کلی، نوعی نگاه نامناسب نسبت به مالیات در کشورمان وجود دارد. به طوری که مالیات تبدیل به یک امر قبیح شده است. لازم است، هر کسی هر کاری که انجام‌ می‌دهد، مالیات آن را بپردازد و نسبت به خرج کرد مملکت احساس مسئولیت داشته باشد. 
این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس خاطرنشان کرد: یکی از مهم ترین مشکلاتی که ما در نظام مالیاتی کشور داریم، این است که در حوزه مالیات مشاغل و به خصوص مشاغل خاص با فرار مالیاتی بالا مواجه هستیم و درآمدهای مالیاتی کشور کم شده است. 
وی با اشاره به این موضوع که سامانه‌های هوشمند ضرورت هر نظام مالیاتی کارآمد هستند و فراگیری مالیاتی را افزایش‌ می‌دهند، گفت: با استفاده از این سامانه‌ها می‌توانیم به مالیات گیری هوشمند، فراگیر و عادلانه اقدام کنیم. استفاده از این سامانه‌ها به افزایش کارآمدی نظام مالیاتی کشور منجر می‌شود و هوشمندی و عدالت برایمان به ارمغان‌ می‌آورد. استفاده از سامانه‌های هوشمند مانند ساماندهی دستگاه‌های پوز و تکمیل سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی باید با جدیت در دستور کار باشد. به طوری که سرعت مالیات ستانی در کشور بالا برود و در یک روند صحیح از همه اقشار جامعه متناسب با درآمدشان مالیات بگیریم. 
وی تأیید کرد که ما در نظام مالیاتی کشور شاهد نوعی بی عدالتی در مالیات گیری هستیم. به طوری که کارمندان و کارگران دولتی و واحدهای تولیدی به صورت دقیق مالیات‌ می‌پردازند. زیرا حساب و کتاب درآمدی آن‌ها مشخص است. اما برخی مشاغل خاص مانند وکلا و پزشکان که از نفوذ بالایی برخودراند و درآمدهای بالایی هم دارند، از پرداخت مالیات طفره‌ می‌روند. باید با ایجاد ظرفیت اخذ مالیات خودکار و هوشمند بر طبق قانون مالیات‌های مستقیم و تبصره ۱۰۰ این قانون به سمت اخذ مالیات واقعی مشاغل خاص برویم
گودرزی ادامه داد: با استفاده از ظرفیت اخذ مالیات خودکار مبتنی بر تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم باید به سمت مالیات گیری صحیح و عادلانه و تمرکز بر مشاغل خاص که فرار مالیاتی بالایی دارند، حرکت کنیم. باید فرار مالیاتی توسط این مشاغل نوعی ترک فعل به حساب بیاید و با آن برخورد شود. مالیات نباید امری فانتزی و مربوط به بخش‌های اداری و ستادی باشد.
این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس ضمن تأیید این موضوع که برخی مشاغل خاص مانند وکلا و پزشکان، آهن و طلافروشان و... تلاش‌ می‌کنند از مالیات دهی فرار کنند، گفت: باید این فرهنگ در جامعه به وجود بیاید که وقتی پزشکی تلاش‌ می‌کند به انحای مختلف مثل دریافت پول نقد به جای استفاده از کارتخوان از مالیات فرار کند، نگاه بدی به او داشته باشیم. نگاه جامعه باید به سمتی برود که خاطیان مانند برخی پزشکان احساس تنهایی کنند.