به گزارش قدس آنلاین؛ به نقل از روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، حجت‌الاسلام و المسلمین نجف لک‌زایی، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در جمع کارکنان و اعضای هیئت علمی پژوهشکده الهیات و خانواده به شاخصه‌های مهم حکمرانی مطلوب اشاره کرد و افزود: به صورت خلاصه، سه شاخصه ایده، سیستم و اجرا و به‌صورت مفصل‌تر، پنج شاخصه مسئله، ایده، سیستم، اجرا و بازخورد از مؤلفه‌های اصلی در چرخه حکمرانی محسوب می‌شود.
وی با تشریح چرخه حکمرانی گفت: این چرخه از مسأله‌محور بودن شروع شده و با ارائه راه‌حل مناسب، وارد مرحله ایده پردازی شده و سپس قسمت بسترسازی و عملیاتی کردن ایده یا همان مؤلفه سیستم به میدان می‌آید و پس‌از آن، نوبت به دریافت بازخورد و تحلیل نتایج حاصل از انجام آن ایده می‌شود.
حجت الاسلام و المسلمین لک زایی در بخشی دیگر از سخنان خود، ورود به فعالیت‌های پژوهشی حوزه حکمرانی را یکی از فعالیت های دفتر تبلیغات اسلامی دانست و افزود: شناسایی وضع موجود و وضع مطلوب و چگونگی حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب از لوازم رویکرد حکمرانی است.
وی بیان داشت: در حوزه‌های مختلف حکمرانی، همچون حکمرانی سیاسی، فرهنگی، خانواده و ... ابتدا چالش‌ها و نیازهای موجود در مسیر تحقق حکمرانی باید مورد بررسی قرار گیرد و سپس با توجه به منابع موجود و منابعی که می‌توان آن را آماده و مهیا کرد، ایده‌هایی برای رفع این نیازها ارائه و تحت نظام و سیستمی منسجم، آن را اجرا کرد.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در خصوص گستردگی حکمرانی گفت: حکمرانی فضایی است که دولت، نهادهای مردمی، بخش خصوصی و آحاد مردم در آن حضوری فعال دارند.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان داشت: در حکمرانی شاخصه‌هایی همچون شفافیت، پاسخ‌گویی، مشارکت، مشروعیت، عدالت، کارایی و کارآمدی، بهره‌وری، اثربخشی، قانون گرائی و ... از طریق سیستم های مرتبط قابل پیگیری است و البته می‌توان با توجه به نوع حکمرانی، شاخصه‌های دیگری را به این مجموعه افزود یا تغییراتی را در آنها لحاظ کرد.
فارابی و حمکرانی با نگاهی به فصول منتزعه و رساله المله
وی طراحی شاخصه‌ها و ابعاد حکمرانی را برگرفته از کتاب « فصول منتزعه» نوشته « ابونصر محمدبن محمد فارابی» دانست و تصریح کرد: فارابی در این کتاب راجع‌به حکمت عملی، سیاست مدن، دانش اخلاق و تدبیر منزل صحبت کرده و همچنین به حکمت‌های نظری همچون شناخت مبدأ و ویژگی‌های آن اشاره داشته است.
حجت الاسلام و المسلمین لک زایی اضافه کرد: او در رساله المله در تعریف واژه ملت، آن را مشتمل بر دو بخش آرا و بخش افعال دانسته است و از نظر وی بخش آراء نیز خود مشتمل بر آراء نظری و آراء فکری بوده و معتقد است که آراء نظری آن دسته از اموری است که در محدوده اختیار و توانایی انسان نیست که در دنیای امروز، جهان‌بینی نامیده می‌شود و حوزه‌هایی همچون هستی‌شناسی، انسان‌شناسی و معرفت‌شناسی، زیرمجموعه آراء نظری هستند.
وی ادامه داد: فارابی همچنین، آراء فکری را آن‌چیزی می‌داند که انجام آن برای انسان مقدور است و بخش افعال در هر ملت را نیز شامل دو بخش فضائل خلقی و فضائل عملی بر می‌شمرد و آن دسته از افعالی را که انسان برای انجام آن از محتوای باطنی خود، مدد می‌گیرد، افعال فکری می‌داند که جزء فضائل خلقی محسوب می‌شود و آن دسته از افعال انسان که حین انجام آنها در طبیعت تصرف کرده و مصنوعات جدیدی را خلق می‌کند، فضائل عملی نامیده است.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان داشت: بدیهی است افعال حوزه عملی، مهارت‌ها، کسب‌وکار و مشاغل و صنایع را پوشش می‌دهد و بر رفتارهایی که از انسان سر می‌زند، دلالت دارد.
وی افزود: چهار مؤلفه فضائل نظری، فکری، خلقی و عملی، چرخه منسجمی را تشکیل می‌دهد که وجود هر کدام بر ظهور و وجود مؤلفه‌ی دیگر مؤثر است. بدین صورت که شکل‌گیری بایدها و نبایدها و ارزش‌ها و ضدارزش‌ها، تحت تأثیر آراء نظری یا جهان‌بینی هر فرد است.
حجت الاسلام و المسلمین لک زایی عنوان داشت: به‌همین ترتیب، سبک زندگی انسان نیز خود، تحت تأثیر ارزش‌ها و ضدارزش‌ها است و سبک زندگی بر حوزه مشاعل و این چهار مؤلفه در لایه‌های به‌هم‌پیوسته، هر کدام زمینه‌ساز لایه بعدی خود هستند.
تطبیق فضائل چهارمرحله‌ای فارابی با مؤلفه‌های حکمرانی
وی در ادامه به شرح چگونگی انطباق شاخصه‌ها و ابعاد حکمرانی با تقسیم‌بندی چهارگانه فارابی پرداخت و افزود: مؤلفه‌ی ایده، همان سطح دوم بیان‌شده توسط فارابی در حوزه فضائل فکری و سیستم نیز نمایانگر سطح سوم یا فضائل خلقی است که در مؤلفه سیستم، انواع نظامات همچون خانواده، سیاست، فرهنگ و... وجود داشته و همواره با یکدیگر مرتبط هستند.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه مدیریت سیستم‌های وسیع و پیچیده نیاز به حکمرانی میدانی دارد و نمی‌توان آن را با شیوه‌های کتابخانه‌ای حل و فصل کرده و به پیش برد، اظهارداشت: باید همواره ذی‌نفعان و ذی نقشان در سیستم‌های کلان با هم به گفتگو و تعامل نشسته و مسائل حکمرانی را با حضور میدانی و مشارکت حل کنند.
نظر شما