به گزارش قدس خراسان، چَرَم کُهن یا کهنه، روستایی واقع در حوالی شهرستان کلات نادری است. اگر چرم را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب کنید و پا به آن بگذارید، نخستین چیزی که توجه شما را به خود جلب خواهد کرد، بافت سنتی و قدیمی روستا و حال و هوای بی‌نظیر آن است.
فرهنگ و سبک و سیاق زندگی مردم روستای چرم‌کهنه به روستاهای خراسان شمالی بسیار نزدیک است. گویش مردم کرد کرمانجی است و نکته جذاب دیگر اینکه، مردم این روستا برخلاف برخی مناطق که از حال و هوای سنتی و اصیل خود فاصله گرفته‌اند، هنوز هم تا حد زیادی به فرهنگ کرمانجی خود پایبندند. اگر کمی در روستا قدم بزنید، مردان و زنان زیادی را خواهید دید که هنوز هم با پوشش محلی رفت و آمد می‌کنند.
اما یکی از رسوم روستا که هنوز هم با تشریفات و مفصل برگزار می‌شود، مراسم عروسی است. موسیقی کرمانجی، لباس‌های محلی، تزئینات خاص فرهنگ روستا و آیین‌هایی که به طور ویژه اجرا می‌شوند مثل رقص چوب و حنابندان از جذابیت‌های این مراسم است. معمولاً عروس را با شالی بلند و رنگی که روی سر انداخته بر اسب سوار می‌کنند و فردی با آینه‌ای در دست، پیشاپیش حرکت می‌کند. دیگر مردم روستا هم پشت سر آن‌ها شادی‌کنان پیش می‌روند.
کشاورزی روستا تحت تأثیر بی‌آبی
فارغ از تعدادی از اهالی چرم کهنه که در حوزه گردشگری فعال‌اند، اغلب مردم روستا به دامداری و کشاورزی مشغول‌اند.
یکی از اهالی این روستا می‌گوید: این روزها که بارندگی‌ها به شدت کم شده وضعیت کشاورزی روستا هم متأسفانه خوب نیست و حتی می‌توان گفت تعطیل شده است!
پیرزاده ادامه می‌دهد: در چرم کلات برخی از مردم باغ گردو داشتند و اتفاقاً گردوهای اعلایی هم در روستا تولید می‌شد، اما وضعیت نامناسب آب، این موضوع را هم دچار مشکل کرده است، البته هنوز هم درخت‌های گردو نزدیک آبشار بار می‌دهند اما در حال حاضر مهم‌ترین محصول روستا همان محصولات لبنی سنتی است.
یکی از محصولات شاخص روستا که توسط اهالی به صورت خاص تولید می‌شود، کشک محلی است. این کشک را در فصل ییلاق می‌توانید از عشایر هم تهیه کنید.
چَرَم کهنه؛ گشت و گذار از کوچه‌باغ‌های کهن تا آبشار
از مشهد که به سمت کلات نادری بروید، حدود ۱۸ کیلومتر پس از کلات و در ابتدای جاده درگز، به روستای دیدنی و جذاب چَرَم کهنه یا کهن می‌رسید؛ روستایی با بافت پلکانی که در دل دامنه‌های سرسبز کوهستانی واقع شده است.
آب و هوای چرم کهنه معتدل، کوهستانی و دلنشین است و اگر از گرمای تابستان فراری باشید، این روستا و اقامت در آن می‌تواند حال و هوایتان را عوض کند.
برای رسیدن به روستا اگر از مشهد به سمت کلات حرکت کنید و پس از گذر از کلات، چند کیلومتر این جاده را به سمت درگز طی کنید، تابلوهای چرم کهنه را خواهید دید. مسیر جاده منتهی به روستا آسفالته و کاملاً مناسب است، البته چند کیلومتری در روستا هنوز آسفالت نشده و خاکی است.
اگر در مورد فرهنگ‌های مختلف کنجکاو باشید و زیستن در کنار مردم روستا را دوست داشته باشید، چرم کهنه می‌تواند بهترین مقصد باشد. روستایی با مردمانی سرزنده و شاد که هنوز هم تنورهایشان داغ و سفره‌هایشان برای میهمان باز است. تجربه شرکت در عروسی کرمانجی با رسومات خاص و پوشیدن لباس محلی اتفاقاتی است که شاید فقط در روستای چرم کلات به آن برسید.
دیدنی‌های چرم کهنه
چرم کهن جاذبه‌های طبیعی و دیدنی زیاد دارد. دورنمای روستا و بافت پلکانی آن و البته دامنه‌های سرسبزش، در نگاه نخست شما را به یاد ماسوله خواهد انداخت. فارغ از طبیعت بکر و دست نخورده دور و اطراف، قدم زدن در محیط روستا و تماشای کوچه‌ها و خانه‌های قدیمی‌اش، یکی از تفریحات شما در این سفر خواهد بود. چشم‌انداز روستا بسیار دیدنی و دامنه‌های سبز آن در منطقه کلات کم‌نظیر است.
حدود ۱۰ دقیقه که از بخش بالادست روستا پیاده‌روی را آغاز کنید، به آبشار اول خواهید رسید که می‌توانید از خنکی آن لذت ببرید. پس از آن پیاده‌روی شما در دره ادامه پیدا خواهد کرد؛ دره‌ای که دو طرف آن را درختان و گیاهان سرسبز احاطه کرده است. با ادامه این مسیر به باغ‌های گردو واقع در دامنه کوه می‌رسید که در فصل‌های بهار و تابستان از همیشه تماشایی‌تر است. در ادامه آبشار دوم پیش روی شما خواهد بود. اگر در فصل ییلاق به چرم کهنه سفر کرده باشید، در بخش بالایی آبشار چشمتان به چادر عشایر هم روشن خواهد شد. در کل برای رسیدن به آبشارها می‌توانید از دو مسیر اقدام کنید؛ علاوه بر مسیری که گفته شد و بدون چالش است و حدود یک ساعت زمان می‌برد، مسیر دوم از دل سنگ‌ها و صخره‌ها پیش می‌رود و کمی پرچالش‌تر خواهد بود. با این حال زمان آن کوتاه‌تر از مسیر اول است.
صنایع دستی؛ ظرفیت فراموش شده چرم
لباس‌های کرمانجی که اهالی روستا به تن می‌کنند، نماد فرهنگ و اصالت این منطقه است. لباس‌هایی غالباً با رنگ‌های روشن و شاد که برای مردان پیراهن و شلوار و برای زنان روستا، پیراهن‌های بلند و دامن‌های چین‌دار به اضافه روسری‌های سنتی و خوش‌رنگ است.
علاوه بر لباس‌های محلی، تولید گلیم هم از صنایع دستی و هنری روستا به حساب می‌آید که متأسفانه چندان مورد توجه قرار نگرفته و به جز در میان چند خانوار، رونق خاصی ندارد.
کمبود زیرساخت‌های گردشگری در روستایی که ظرفیت بالایی دارد
وقتی روستایی به مقصد گردشگران و مسافران تبدیل شود، جنس معضلات و مشکلاتش تغییر می‌کند.
مدیر یکی از اقامتگاه‌های بوم‌گردی چرم کهنه که حدود یک سالی می‌شود در این زمینه فعالیت می‌کند گفت: یکی از مهم‌ترین معضلاتی که در حوزه گردشگری با آن روبه‌رو هستیم، کمبود جای پارک و نبود پارکینگ مناسب است. مسافران اغلب با خودروهای شخصی به روستا سفر می‌کنند و با توجه به دیدنی‌های روستا، این ظرفیت وجود دارد که چند روزی را اقامت کنند.
علی جعفرپناه ادامه داد: وقتی جای مناسبی برای پارک کردن خودرو وجود نداشته باشد، مسافران نمی‌توانند مدت زیادی در روستا اقامت کنند. این مسئله بحث درآمدی و رونق گردشگری را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.
وی گفت: متأسفانه برخی زیرساخت‌های اولیه گردشگری مثل سرویس بهداشتی در جاذبه‌های اطراف روستا مثل آبشار و دامنه کوه وجود ندارد و این مسئله برای مسافران چالش‌برانگیز است.
جعفرپناه با اشاره به پشتیبانی کمی که از گردشگری روستا صورت می‌گیرد افزود: با وجود اینکه نخستین بوم‌گردی منطقه را راه‌اندازی کردیم، اما این روزها با احساس دلسردی حتی به تعطیلی فکر می‌کنیم. وقتی چرخه اقتصادی در حوزه گردشگری نچرخد و از رونق بیفتد، ادامه دادن سخت می‌شود. با وجود ظرفیت‌های خوبی که روستا دارد، آن طور که باید مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
این موضوع را با دهیار روستا در میان گذاشتیم و علت این مسئله را جویا شدیم. هادی کشوری گفت: پیگیر این موضوع بودیم و به تازگی با همکاری اهالی، دو پارکینگ فراهم کردیم که یکی از آن‌ها رایگان است و برای حدود ۵۰ خودرو ظرفیت دارد. با این حال باز هم در روزهای شلوغ، با کمبود جای پارک مواجه می‌شویم.
وی این روزها معضل مهم روستا را کمبود آب مطرح کرد و افزود: به دلیل اینکه چشمه روستا دیگر ظرفیت تأمین آب را ندارد، در حال حاضر آب مورد نیاز مردم از رودخانه جاری در بالادست روستا تأمین می‌شود اما وقتی گردشگران برای تفریح به آن بخش می‌روند، مراعات نکرده و آب را آلوده می‌کنند. این آب، نیازهای اولیه اهالی را تأمین می‌کند و آلوده شدنش مشکلات زیادی به بار می‌آورد.
اگر چرم کهنه مقصد سفر شماست، رعایت این نکته را فراموش نکنید. محیطی که برای تفریح انتخاب کردید، محل زندگی عده زیادی است و عدم رعایت بهداشت محیط می‌تواند برای میزبانان شما مشکل‌آفرین باشد.
برای سفر به چرم کهنه این موارد را در نظر بگیرید
جذابیت‌های چرم کهنه با پیاده‌روی در مسیر دره، دامنه و آبشار است که آشکار می‌شود. بنابراین حتماً باید برای یک پیاده‌روی با سرعت آهسته که حدود یک ساعت و نیم طول می‌کشد آماده باشید. در بین مسیر هم می‌توانید استراحت کنید اما این نکته را در نظر بگیرید که خارج از فضای روستا متأسفانه امکانات زیادی وجود ندارد و بهتر است وسایل ضروری مثل آب آشامیدنی، خوراکی مختصر، لباس مناسب و... همراه داشته باشید.
همان طور که اشاره شد، در چرم کهنه جای پارک کافی برای خودرو وجود ندارد، به خصوص در ایام تعطیلات و آخر هفته‌ها که مسافران زیادی به روستا می‌آیند. بنابراین اگر قصد اقامت طولانی مدت دارید، باید این نکته را حتماً در ذهن داشته باشید. بهترین زمان سفر به این منطقه فصل‌های بهار و تابستان و اوایل پاییز است که طبیعت آن تماشایی و آب و هوایش دلچسب و مطبوع است.
اصالت مردم چرم کهنه به طایفه‌ای بزرگ برمی‌گردد
کردهای کرمانجی در گذشته به صورت طایفه‌ای و ایلی زندگی می‌کردند. هر ایل و طایفه‌ای هم خصوصیات و آداب و رسوم خاص خودش را داشت که از دیگر طایفه‌های کرمانجی متمایز بود. تبار و اصالت اهالی چرم کهنه اغلب به طایفه شادلو یا شادیلو برمی‌گردد. این ایل از بزرگ‌ترین طایفه‌های کرد کرمانجی ساکن در خراسان است. علاوه بر روستای چرم کهنه، اهالی این ایل در بجنورد و خراسان شمالی نیز ساکن هستند. نام این طایفه ریشه در موقعیت اجتماعی یا شخصیتی بزرگ در تاریخ این طایفه دارد. گویش این طایفه نیز تا حدودی با دیگر طایفه‌های کرمانجی متفاوت است.
به چرم کهنه که رسیدید به این مناطق هم سر بزنید
شهرستان کلات دیدنی کم ندارد، منطقه‌ای با جاذبه‌های طبیعی و تاریخی فراوان که دیدن آن‌ها خالی از لطف نیست. اگر مقصد سفر شما روستای چرم کهنه است، می‌توانید به دیگر مناطق دیدنی کلات نیز سر بزنید.
دره آل که در روستایی به همین نام واقع شده، یکی از جاهای دیدنی حوالی کلات است. شاید نام آل را از افسانه‌های ترسناکی که تعریف می‌کنند شنیده باشید، اما این جاذبه دیدنی قرار نیست شما را بترساند. شما با دره‌ای با پوشش گیاهی بی‌نظیر روبه‌رو می‌شوید که مملو از درختان سیب، آلبالو و گیلاس است. از میان این دره رودخانه‌ای با آبی خنک عبور می‌کند و البته چند غار با ساختاری متفاوت و عجیب هم در دره وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها بازدید کنید. دره آل در جاده قدیم مشهد– کلات و در فاصله ۴۵ کیلومتری مشهد قرار دارد.
در فاصله ۵۰ کیلومتری شهرستان کلات، به منطقه کوهستانی زاوین خواهید رسید. زاوین منطقه‌ای نسبتاً پرآب است و پوشش گیاهی تماشایی و انبوهی دارد و آب و هوای آن کوهستانی و خنک است. در زاوین می‌توانید در کنار آبشار، آب‌تنی و ساعت‌ها در طبیعت زیبای آن پیاده‌روی کنید.
خراسان محل زیست قوم‌های مختلفی است. در نزدیکی چرم کهنه، روستای خشت واقع شده که محل زندگی ترکمن‌های خراسان است که گویش آن‌ها ترکی کرمانجی است و سبک و سیاقی متفاوت از روستاهای اطراف دارند. طبیعت بکر این روستا و جاذبه‌های تاریخی آن می‌تواند گزینه مناسبی برای مقصد بعدی شما باشد.
به روستای چهچهه در ۱۰۵ کیلومتری کلات هم سر بزنید. این روستا درست در مرز ترکمنستان واقع شده و نزدیک بخش زاوین است. مهم‌ترین جاذبه و ویژگی این روستا، جنگل پسته ۶هزار هکتاری آن است که به نام جنگل پسته خواجه شناخته می‌شود. درآمد اصلی مردم چهچهه نیز به همین جنگل پسته برمی‌گردد. علاوه بر این، مکان‌های تاریخی و زیارتی زیادی در این منطقه وجود دارد که می‌توانید در برنامه سفر خود بگنجانید.
علاوه بر سفر به دیدنی‌های مختلف شهرستان کلات، می‌توانید مسیرتان را به سمت درگز ادامه بدهید و از دیدنی‌های این شهرستان نیز بازدید کنید. دره چهلمیر، آبشار قره‌سو، آبشار زوسیا و تفرجگاه امام قنبر از جمله جاذبه‌های طبیعی درگز هستند؛ علاوه بر این می‌توانید به جاذبه‌های تاریخی منطقه از جمله پلکان نادری، حمام جشن‌آباد و بقعه خشتی حضرت سلطان نیز سر بزنید. یارم‌تپه نیز جاذبه‌ای طبیعی و البته باستانی در درگز است که گفته می‌شود آثار نخستین سکونت انسان در هزاره پنجم پیش از میلاد در آن دیده شده است. این تپه تاریخی و پرماجرا هنوز مورد کاوش قرار نگرفته و همچنان بکر و دست نخورده باقی مانده است.
در چرم کهنه کجا اقامت کنیم؟
چرم کهنه هم برای سفرهای کوتاه‌مدت چند ساعته مقصد مناسبی است، هم سفرهای چندروزه. علاوه بر جاذبه‌های طبیعی روستا که برای دیدنشان باید وقت بگذارید، وضعیت اقامتگاه‌های مجاز چرم کهنه نیز این امکان را به شما می‌دهد که با خیال راحت در این روستا بمانید.
در چرم کهنه ۶ اقامتگاه مجاز مشغول به فعالیت هستند و امکانات رفاهی مناسبی را در اختیار گردشگران قرار می‌دهند.
علاوه بر استفاده از خدمات بوم‌گردی‌ها، امکان چادر زدن در مسیر آبشارها و دره روستا نیز وجود دارد؛ البته نباید فراموش کنید که در این مسیر امکانات رفاهی خاصی ارائه نمی‌شود و از لحاظ زیرساختی ضعیف است بنابراین باید با تجهیزات کامل اقدام به برپایی چادر کنید.
خبرنگار: محدثه مودی
نظر شما