تصور کنید وارد جنگل زیبای حرا شده‌اید و از زیبایی اکوسیستم و آواز پرندگان شگفت زده هستید. سپس متوجه می‌شوید عمق آب خیلی کم است و قایق چوبی در گل و لای گیر کرده است؛ زندگی در جزیره قشم این چنین است. شیب کم دشت‌ها منجر به نوسانات و جزر و مدهای بزرگ می‌شود؛ جز و مدهایی که ماهیگیران و دانشمندان را گرفتار و سردرگم کرده است.
حرا در جزیره قشم، یک محیط منحصربه‌فرد و سازگار با محیط خشن است؛ محیطی که مشخصهآن حرارت سوزاننده هوا و شوری آب است. حرا در قشم نوسانات زیادی از آب و هوا را تجربه می‌کند. قشم بزرگترین جزیره در خلیج فارس و بخشی از ذخیره‌گاه زیست‌کره حرای یونسکو و منطقه حفاظت شده حرای یندر خمیر است. این جنگل بین دوتا از مکان‌های بین‌المللی و محلی حفاظت شده است. اکوسیستم حرا قشم به دلیل توسعه‌های انسانی و تغییرات آب‌وهوایی تهدید می‌شود.
برای درک بهتر جنگل‌های حرای جزیره قشم و نیز اهمیت جهانی جنگل‌های حرا، با «مریم شهرکی»(مریم ویگت) که تحصیلات دکترای خود را به تازگی به پایان رسانده، صحبت کردیم. او، در مرکز لایب نیتس برای بوم شناسی دریایی گرمسیری و اکنون در موسسه آلفرد وگنر، مرکز هلمهولتز برای تحقیقات قطبی و دریایی، در آلمان کار می کند.
جنگل حرا چه نقشی در اکولوژی ساحلی داد و اهمیت آن‌ها چیست؟
حرا در سراسر جهان عملکرد اکولوژیکی و اجتماعی- اقتصادی دارد. آن‌ها پایه شبکه غذایی هستند و عملکرد مهمی در نگهداری ماهی‌ها دارند. همچنین سیستم پیچیده آن‌ها ریشه در غذا و زیستگاه ماهی‌ها و سایر حیوانات دارد. بیشتر جوامع، از طریق حضور در حرا، امکان ماهیگیری و گردشگری را فراهم می‌کنند.
چگونه برای اولین بار جذب و شگفت‌زده این اکوسیستم خاص شدید؟
در سواحل خلیج فارس و دریای عمان ۱٠ منطقه حرا وجود دارد که من تجربه کار کردن در بیشتر آن مناطق را دارم. من حرای قشم را مکانی شگت‌انگیز می‌دانم که می‌توانید در آن، کویر، کوهستان، جنگل را نزدیک به هم ببینید؛ جنگلی در وسط کوهستان!
ایرانیان محلی چه احساسی نسبت به این ذخیره دارند؟
آن‌ها قدردان حرا هستند؛ برای اینکه به آن‌ها امکان زندگی کردن داده است. همچنین آن‌ها دانش عمیقی از اکوسیستم دارند و مشتاق یادگیری چیزهای جدید هستند.
وضعیت جنگل‌های حرا در سراسر جهان و در خلیج فارس چگونه است؟
در طول کمتر از نیم‌قرن، یک سوم جنگل‌های حرا توسط اختلالات انسانی از طریق توسعه، کشاورزی و آلودگی از بین رفته است. در خلیج فارس هم اکوسیستم‌های حرا بیشتر به دلیل تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های صنعتی در معرض تهدید هستند.
چه چیزی در حرای قشم منحصربه‌فرد است؟
حرا محیطی سازگار به گرما و در عین حال محیطی پراسترس است. در آن‌جا دمای آب 26 درجه سانتی‌گراد و دمای هوا 45 درجه سانتی‌گراد است. اختلاف دمای فراوانی هم بین دمای زمستان و تابستان است در حالی که در دیگر جنگل‌خای حرا، این اختلاف دما، بسیار کمتر است.
برخی از اثرات از دست دادن زیست‌بوم‌هایی مثل همین جنگل‌های حرا چیست؟
از بین رفتن این زیست‌بوم‌ها بر زندگی مردم محلی تأثیر می‌گذارد؛ چرا که آن‌ها برای ماهیگیری و گردشگری به این اکوسیستم نیازمند هستند. همچنین از نظر اکولوژیکی، برخی زیست‌بوم‌های دیگر هم تحت تأثیر قرار خواهند گرفت؛ چرا که حرا بستر شبکه غذایی را فراهم می‌کند.
مهمترین سختی کار کردن در حرای قشم چیست؟
مخصوصا در زمستان خوابیدن در جنگل در طول نمونه برداری چالش بود. این، یک ماجراجویی عالی بود؛ برای اینکه هر یک تا دو ساعت باید برای نوسانات و جزر و مد حرکت می‌کردیم.
شب اول اصلا نتوانستم بخوابم. زمین سرد، مرطوب بود و لباس‌هایم خیس بود. تمام شب می‌لرزیدم. یک بار با چیزی که انگشتان پایم را قلقلک می‌داد از خواب پریدم؛ یک «موش حرا»ی بزرگ، مهمان کمپ ما شده بود! این موش‌ها آن‌جا در منطقه زندگی می‌کنند و خانه‌های خود را بر فراز درختان حرا می‌سازند.
منبع: وب‌سایت نشنال جئوگرافیک
ترجمه: هستیا احمدی‌فرد
نظر شما