به گزارش قدس آنلاین، در این میان آزادگان نیز سهمی هر چند اندک پیدا کردند تا داستان رشادت و شجاعتشان در میدان جنگ و اسارت در اردوگاه‌های دشمن بر پرده نقره‌ای حک شود. اگرچه سال‌های پایانی دهه ۶۰ فیلم‌ها رنگ و بوی صحنه‌های نبرد و جنگ گرفتند اما تقریباً از اوایل دهه۷۰ بود که برخی از سناریوهای سینمایی داستانشان را به بازداشتگاه‌های عراقی بردند و قصه را به سرنوشت اسیران گره زدند و می‌توان دهه ۷۰ را نسبت به دوره‌های دیگر در پرداخت به این موضوع پربارتر دانست.
نخستین فیلمی که با این محوریت ساخته شد، «پرواز از اردوگاه» به کارگردانی حسن کاربخش بود که در سال ۱۳۷۲ ساخته شد. این فیلم داستان سرگرد خلبان عباس حلمی با بازی جمشید هاشم‌پور است که پس از دست یافتن به اطلاعات مهمی در عملیات شناسایی، به اسارت نیروهای عراقی درمی‌آید. سال‌های بعد به ترتیب فیلم‌های «کیمیا» به کارگردانی احمدرضا درویش، «بوی پیراهن یوسف» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا، «مردی شبیه باران» به کارگردانی سعید سهیلی، «رنجر» به کارگردانی احمد مرادپور، «دوئل» به کارگردانی احمدرضا درویش، «دست‌های خالی» به کارگردانی ابوالقاسم طالبی، «اتوبوس شب» به کارگردانی زنده‌یاد کیومرث پوراحمد و «نفوذی» به کارگردانی احمد کاوری و محمد فیروزی ساخته شد.
فیلم‌های متفاوت گونه اسارت
تنها فیلم کمدی با موضوع اسارت رزمندگان در اردوگاه‌های دشمن «اخراجی‌های۲» است که در سال ۱۳۷۸ ساخته شد که در ادامه موفقیت «اخراجی‌های ۱» جلو دوربین رفت و این بار شخصیت‌های اصلی فیلم در بازداشتگاه عراقی‌ها گرفتار می‌شوند.
اما در میان فیلم‌هایی که با محوریت آزادگان ساخته شده، دو فیلم «بیداری رؤیاها» به کارگردانی محمدعلی باشه‌آهنگر و «خرس» ساخته خسرو معصومی با زاویه متفاوت و حساسیت برانگیزی به زندگی اسرا پرداخته است. گرچه «خرس» هیچ گاه فرصت اکران نیافت و همچنان توقیف است اما چند سال پس از ساخت، نسخه قاچاق آن پخش شد.
«بیداری رؤیاها» داستان زنی به نام رخشانه با بازی هنگامه قاضیانی است که همسرش به جبهه می‌رود و دیگر برنمی‌گردد. پس از مدتی خبر شهادت او می‌رسد و مدتی بعد رخشانه به عقد برادر همسرش درمی‌آید. سال‌ها بعد از کمیته مفقودین خبر می‌رسد که ایوب زنده است و به زودی به وطن برمی‌گردد و این سرآغاز چالش‌های تازه‌ای برای رخشانه است. فیلم «خرس» نیز داستان مرد رزمنده‌ای با بازی پرویز پرستویی را روایت می‌کند که پس از سال‌ها اسارت، هنگام بازگشت به منزل با ازدواج همسرش روبه‌رو می‌شود. او می‌خواهد زندگی‌اش را پس بگیرد اما شرایط برایش به گونه دیگری رقم می‌خورد.
یک اثر اقتباسی
در دهه ۹۰ نسبت به دو دهه قبلی با آثار کمتری در این گونه روبه‌رو هستیم. یکی از آثار شاخصی که درباره رزمندگان و اسیران ساخته شد، «۲۳ نفر» به کارگردانی مهدی جعفری بود که اقتباسی از خاطرات ۲۳ نفر از رزمندگان نوجوان ایرانی است که در جریان جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۶۱ به اسارت نیروهای عراقی درآمدند.اما تازه‌ترین فیلمی که درباره وضعیت اسرا در اردوگاه‌های عراقی ساخته شده، «شماره ۱۰» به کارگردانی حمید زرگرنژاد است که سال گذشته در جشنواره فجر به نمایش درآمد. «شماره ۱۰» ریتم و ضرباهنگی نفسگیر دارد و براساس یک داستان واقعی نوشته شده است و ماجرای یکی از رزمندگان اسیر را روایت می‌کند که با یک نقشه سعی دارد از اردوگاه فرار کند. فیلم که حال و هوای پرتنش و التهاب برانگیزی دارد به خوبی توانسته با المان‌های داستانی و تصویری، هیجان را به مخاطب تزریق کند و به اثری ساختارمند تبدیل شود.
همان طور که گفته شد در این چهار دهه، فیلم‌های متعددی درباره اسرا و رنج‌هایی که در دوران اسارت متحمل و مشکلاتی که خانوادههایشان با آن روبه‌رو شدند، به تصویر کشیده شده است. فیلم‌هایی که برخی از آن‌ها زیر تیغ سانسور و نقد هم رفته‌اند. با این حال هنوز هم داستان‌های بسیاری از مرارت‌ها و مصائب اسرا وجود دارد که همچون رازی سر به مهر در سینه آن‌ها باقی مانده و گاهی دست سینماگران برای مطرح کردن مشکلات و چالش‌هایی که آن‌ها از دوران اسارت تا آزادی با آن دست و پنجه نرم کردند، بسته است و پس از گذشت سال‌های بسیار هنوز هم این برش از تاریخ سرزمینمان قهرمانان گمنام و داستان‌های ناگفته‌ای دارد که انتظار روایت کردن را می‌کشند.
صبا کریمی
نظر شما