ما ایرانیان واژه کاپیتولاسیون، را با امتیازات ویژه ای که در دهه ۴۰ خورشیدی توسط شاه معدوم به ایالات متحده اعطا شده و همین مسئله در کنار عواملی دیگر جرقه انقلاب اسلامی را زد به یاد می آوریم. کاپیتولاسیون (capitulation) به معنای هرگونه توافق‌نامه‌ای است که در آن، کشوری به کشور دیگر مجوز می‌دهد که از قوانین قضایی خود برای اتباعش که در داخل مرزهای میزبان زندگی می‌کنند استفاده کند و کشور میزبان حق رسیدگی قضایی اتباع خارجی را ندارد. این واژه ریشه در استعمار دارد به این معنی که استعمارگران قوانین ظالمانه را به کشورهای ضعیف تحت سلطه تحمیل می‌کردند.

این گونه قراردادها از بالا به پایین و تحمیلی هنوز هم هست، نه فقط بین دول غربی و مستعمرات و کشورهای زیر دست بلکه هر دولتی که ابرقدرت های جهانی توان زورگویی و استثمار آن را داشته باشند. در مورد کاپیتولاسیون آمریکایی علیه کشورهایی همچون ژاپن و کره جنوبی که اتفاقا متحد یانکی ها هستند و اعتراضات شهروندان این کشورها علیه این روند حتما شنیده اید، اما اینکه در دنیای کنونی و در قرن بیست و یکم چنین قراردادی میان ایالت متحده و کشور آلمان در قلب اروپا وجود داشته باشد بسیار جالب توجه به نظر می رسد.

ژرمن های تحت ستم!

در این راستا در حالی روز گذشته پلیس آلمان از بازداشت ۲ مظنون آمریکایی از ۴ مظنونِ قتل یک جوان آلمانی خبر داده که طبق توافق امضاء شده میان برلین و واشنگتن قاتلین برای رسیدگی قضایی به امریکا فرستاده شده و دادگاه های آلمانی صلاحیت رسیدگی به این مسئله را نخواهند داشت! نیمه شب یک‌شنبه گزارش‌ها حاکی از درگیری در شهر «ویتلیش» در ایالت راینلاند-فالتز بود و پلیس در این باره به نقل از شاهدان گفت: «در این درگیری یک جوان ۲۸ ساله با ضربات چاقو کشته شد و ۴ نفر دیگر که ۲ مرد و ۲ زن بودند، از محل جنایت دور شدند.» به گزارش العربیه، مقام‌های تروز (غرب آلمان) در بیانیه‌ای مطبوعاتی اعلام کردند که این کار را ۲ سرباز آمریکایی انجام داده‌اند، آن‌ها پس از به قتل رساندن یک جوان ۲۸ ساله، دستگیر شدند.

اما نکته جالب ماجرا ناتوانی برلین در رسیدگی به جرم سربازان آمریکای در خاک خود است. گزارش شده که ۲ مظنون که پلیس آلمان آن‌ها را بازداشت کرده به مقام‌های آمریکا تحویل داده شده اند چراکه مطابق اساسنامه ناتو برلین حق محاکمه آنها را ندارد. دادستانی آلمان در توضیح این رخداد اعلام کرده از آنجا که دو متهم به قتل، عضو ارتش آمریکا هستند بر اساس قوانین ناتو باید به واحد آمریکایی برای تحقیقات و پیگردهای قانونی تحویل داده شوند. آمریکا از زمان جنگ جهانی دوم در آلمان نیروی نظامی مستقر کرده و این کشور را اشغال نظامی کرده است. با این وجود تعداد نظامیان آمریکایی در آلمان از زمان فروپاشی دیوار برلین کاهش یافت و از ۲۰۰ هزار نفر در سال ۱۹۹۰ به حدود ۳۴ هزار و پانصد نظامی در حال حاضر رسیده است.

دو گاو شیرده شرق

جالب بدانید که آمریکا با کشورهایی مانند ژاپن و کره جنوبی که به زعم ما جزو کشورهای پیشرفته جهانی هستند هم قراردادهای استثماری اینگونه بسته است. آنها با آمریکا «قرارداد وضعیت نیروها» (SOFA) را بسته‌اند که می‌تواند مصداقی از کاپیتولاسیون باشد. «سوفا» توافقنامه‌ی ارتش آمریکا با دولت‌های کشورهایی است که پایگاه‌های نظامی آمریکا در آنجا مستقر هستند و حقوق قضایی نیروهای نظامی آمریکا در آن گنجانده شده است. برای نمونه، در ژاپن این قرارداد در زمینه‌ی حق‌وحقوق نیروهای نظامی آمریکاست که در پایگاه‌های نظامی آمریکا در ژاپن مستقر هستند. برطبق این قرارداد، زمانی که یکی از نیروهای نظامی یا غیرنظامی آمریکا هنگام انجام وظیفه مرتکب تخلف یا جرمی شود، فقط ارتش آمریکا می‌تواند علیه وی اعلان جرم کند. اما رویدادی موجب شد تا بازنگری در این قرارداد صورت بگیرد. هنگامی که یکی از نیروهای آمریکایی مستقر در ژاپن حین رانندگی کنترل خود را از دست داد و یک راننده‌ی ژاپنی را در بزرگراهی در اوکیناوا کشت، موجب افزایش فشارها برای بازنگری در قرارداد «سوفا» گردید.

به دنبال این مورد، در ۲۴ نوامبر سال ۲۰۱۱، ژاپن و آمریکا در مورد بازنگری قرارداد «سوفا» به توافقاتی کوتاه دست یافتند. هرچند با این بازنگری سعی شد تا از دایره‌ی مصونیت قضایی نیروهای آمریکایی در ژاپن کاسته شود، اما این بازنگری شامل جرائم نیروهای نظامی آمریکا که در حین انجام مأموریت هستند نمی‌شود. روزنامه‌ی «ژاپن‌تایمز» این توافقات جدید را به معنای کاهش مخالفت با برچیده شدن پایگاه هوایی آمریکا در «فوتنما» در ایالت اوکیناوا ندانسته و در این‌باره می‌نویسد: دولت ژاپن باید به تلاش‌هایش برای بازنگری کامل قرارداد «سوفا» ادامه دهد تا همه‌ی نیروهای نظامی و غیرنظامی آمریکایی که مرتکب جرم یا قانون‌شکنی می‌شوند توسط سازمان قضایی ژاپن مورد بازرسی و پیگرد قرار گیرند. هم اکنون و در قرن ٢١ بعد از ٧۵ سال هنوز ژاپن در اشغال رسمی ٢٣ پایگاه و ۵٠٠٠٠ سرباز و پرسنل آمریکایی قرار دارد و قانون کاپیتولاسیون در این کشور اجرا می شود!

تاوان وابستگی

کره‌ی جنوبی نیز همچون ژاپن نمونه‌ی دیگری از کاپیتولاسیون در جهان امروز است. «سوفا» در این کشور نیز موجب شده تا نظامیان آمریکایی جسارت اهانت و آزار به مردم کره را بیابند. ارتش آمریکا دارای پایگاه‌های نظامی زیادی در کره‌ی جنوبی و ۲۸ هزار و پانصد نیروی نظامی در خاک کره جنوبی است.

در طول سال های حضور و نفوذ امریکایی ها در کره جنوبی، آنها مرتکب بیش از ۵۰ هزار جرم شده اند. البته این ها فقط آمار جرایمی است که پلیس کره متوجه آن ها شده است. این در حالی است که طبق آمار دیوان قضایی کره جنوبی فقط به ۳۵۱ پرونده از این جرایم رسیدگی شده و فقط در تعدادی از این پرونده ها سربازان امریکایی مجرم شناخته شده اند که البته طبق قانون سوفا محاکمه و اعمال مجازات این افراد به امریکا سپرده می شود. در این میان تاسف بار ترین جرایم موجود تجاوز و آزار جنسی زنان و دختران کره ای توسط نظامیان امریکایی بوده است که هر از چند گاهی اخباری از آن در رسانه های کره ای منتشر می شود. تجاوز چهار سرباز امریکایی به یک زن کره ای در سال ۱۹۴۶، تجاوز به یک دختر بچه ۱۴ ساله در سال ۱۹۵۶، تجاوز به یک مادر ودختر در سال ۱۹۶۷ و تجاوز جمعی هشت سرباز به یک زن در سال ۱۹۷۱ و آزار و اذیت یک دختر بچه ۶ ساله در سال ۱۹۹۷ تنها گوشه ای از آمار بیشمار جرائم سربازان آمریکایی در کره است. به همین دلیل، مردم کره‌ی جنوبی در مناسبت‌های مختلف، به‌ویژه بعد از افشای اقدام‌های خلاف اخلاق سربازان آمریکایی در این کشور، خروج فوری آن‌ها را از کشورشان خواستار شده‌اند. نکته جالب در این میان سکوت همیشگی مسئولان دولتی کره در مقابل این هتک حرمت ها بوده؛ و این است تاوان وابستگی.

روزی که ژاپنی‌ها به ایرانی‌ها حسرت خوردند!

علی علیزاده فعال رسانه‌ای مقیم لندن چندی پیش در اینستاگرام خود با اشاره به این موضوعات نوشت: درست است تولید ناخالص ملی ژاپن چندین برابر ایران است اما مطمئنم ژاپنی‌های بسیاری امروز حسرت ایرانیان را خوردند. ژاپنی که بعد از هفتاد و پنج سال هنوز در اشغال رسمی بیست و سه پایگاه نظامی آمریکا و پنجاه هزار سرباز و پرسنل آمریکایی است. سربازانی که حتی وقتی به زنان زاپنی تجاوز کرده‌اند (و این امری عادی در این سالها بوده) در داخل ژاپن محاکمه نشده‌ و به آمریکا بازگردانده شده‌اند. یعنی همان قانون تحقیرآمیز کاپیتولاسیون. ژاپنی که نه تنها هنوز جرات یک‌کلمه نقد جنایات آمریکا در جنگ دوم جهانی یا رفتار توهین آمیز نظامیانش با مردم این کشور را ندارد بلکه مجبور شده بارها از آمریکا معذرت هم بخواهد. مطمئنم ژاپنی‌های بسیاری امروز حسرت خوردند. مطمئنم آرزو داشتند رهبر آنها هم جای پادویی و پیامرسانی برای آمریکا، میتوانست صدای استقلال ملتش بشود. مطمئنم ژاپنی‌های بسیاری امروز آرزو کردند مثل ایرانیها به استقلال و عزت و شجاعت برسند.

پانوشت: این سالها زیباکلام‌ها، این واعظان بیدانش مذهب غرب-پرستی مدام با مقایسه ایران با ژاپن ما را تحقیر کرده‌اند. اما آنها هرگز به ما نگفته‌اند ژاپن در اشغال نظامی آمریکاست.