چرا سیدالشهدا(ع) با وجود اینکه می‌دانست در کربلا به همراه تمام یاران خود به شهادت خواهد رسید، زنان و کودکان را با خود همراه کرد؟ اصلاً چه ضرورتی وجود داشت که زنان و کودکان در این فاجعه بزرگ حضور داشته باشند و رنج‌های بسیاری که برخی از آنان را از دل تاریخ شنیده‌ایم، متحمل شوند؟

به مناسبت پنجمین روز از ماه صفر، سالروز شهادت حضرت رقیه بنت الحسین(س) در گفت‌وگو با خانم سیده وحیده حسینی، پژوهشگر سیره اهل بیت(ع) این پرسش‌ها و سوالاتی دیگر از این دست را مطرح کرده و به نقش اثرگذار زنان در ماندگاری و جهانی شدن قیام سیدالشهدا(ع) پرداختیم.

نقش زنان قبل و بعد از عاشورا

خانم حسینی در ابتدای گفت‌وگو در پاسخ به این پرسش که با وجود اطلاع امام حسین(ع) از شهادت خود و یارانش، همینطور به اسارت گرفته شدن زنان و کودکان کاروان، چرا باز هم حضرت(ع) با خانواده به سمت کوفه رفت و از این کار چه هدفی را پییگری می‌کرد، پاسخ می‌دهد: امامان معصوم(ع) در امور فردی، سیاسی و اجتماعی از علم غیب بهره‌ نمی‌گرفتند به همین دلیل در جنگ، قیام، صلح و... از علم غیب خود استفاده نمی‌کردند و دلیل الگو بودن آنان برای همگان نیز دقیقاً به خاطر همین رفتار است. سیدالشهدا(ع) با وجود داشتن علم غیب از آنجایی که قیام کربلا امری سیاسی و اجتماعی بود، از این علم استفاده نکرد و طبق ظواهر عمل کرد تا قیام او الگویی برای همه جهانیان و تمام اعصار باشد.

او یادآور می‌شود: امام حسین(ع) با وجود اطلاع از آینده این جنگ با هدف پاسداری از قیام عظیم کربلا، اهل بیت(ع) و زنان و کودکان را همراه خود کرد. یعنی نه تنها اصل قیام و شهادت خود حضرت و یارانش مصلحت بود که حتی در بردن اهل بیت(ع) برای صیانت از انقلاب حضرت نیز مصلحتی وجود داشت.

مسئول واحد خواهران بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج) استان تهران ادامه می‌دهد: قیام امام حسین(ع) نتیجه فداکاری و ایثار زنان و مردان بود و در این بین زنان حضور فعالی داشتند و نقش مؤثری ایفا می‌کردند. این نقش قبل از شهادت امام حسین(ع) و وقوع قیام به صورت مستقیم و غیر مستقیم و با تشویق و ترغیب همسران و فرزندان برای حضور و شرکت در صحنه آغاز شد و بعد از عاشورا با ابلاغ پیام امام(ع) به جهان اسلام به اوج خود رسید.

زنان عاشورایی، مبلغ تفکر و اندیشه حسینی

این پژوهشگر سیره اهل بیت(ع) با بیان اینکه بانوان پیام‌رسانان و مبلغان نهضت عظیم عاشورا بودند، می‌گوید: سیدالشهدا(ع) آنها را در راستای تحقق بخشیدن به اهداف قیام عاشورا به همراه برد تا در این مسیر مبلغان واقعه عاشورا باشند. حضرت ابی‌عبدالله(ع) بخش عمده پیام رسانی نهضت عاشورا را به عهده زینب کبری(س) و زنان اهل حرم قرار داد تا ندای این نهضت به گوش جهانیان برسد. زنان در کاروان امام حسین(ع) رسالتی به عهده داشتند که موفق به انجام آن شدند. رسالت زنان نهضت عاشورا این بود که پس از شهادت امام حسین(ع) و پس از اسارت بانوان و کودکان، مبلغ تفکر و اندیشه حسینی باشند و وجدان‌ها را بیدار کنند.

او بیان می‌کند: حضور بانوان در واقعه عاشورا به ماندگاری این حادثه عظیم در تاریخ کمک زیادی کرد و تحقق بخش اهداف قیام عاشورا بود. حضور حضرت رقیه(س) در جمع اسیران و خطبه غرای حضرت زینب(س) موجبات تنبیه یزیدیان و پس از آن آزادی اسرا را فراهم کرد و آنها عازم مدینه شدند. اینکه یک بانوی سه ساله در فراق امام زمان خود آنچنان گریست و چنان زجری را متحمل شد تا به مردم زمانه بفهماند که در راه زمینه سازی برای امام باید هم استقامت داشت و هم صبر کرد و با حالت اضطرار و استغاثه از خدا ظهور و حضور امام خود را درخواست کرد.

خانم حسینی یادآور می‌شود: در این قیام بخش اعظم پیام رسانی نهضت عاشورا به عهده زنان بود. به طور قطع زنان در این نهضت به صورت مستقیم و غیر مستقیم تاثیرگذار و یاریگر حجت خدا در زمان خود بودند. یک پیام، زمانی در عمق روح و جان انسان نفوذ می‌کند که پیام رسان موفقی داشته باشد یعنی کسی باشد که تمام اسلوب آن را رعایت کند، با توجه به نگاه و تفکر مخاطب صحبت کند و دارای فصاحت و بلاغت باشد. این ویژگی‌ها در وجود نازنین زینب کبری(س) وجود داشت و به همین دلیل توانست اثرگذار باشد.

کربلا در کربلا می‌ماند اگر زینب نبود

این کارشناس مهدویت عنوان می‌کند: تأثیرگذاری نهضت عاشورا هم مدیون و مرهون خون پاک شهدا و هم مرهون پیام‌رسان واقعی اهل بیت(ع) حضرت زینب کبری(س) است. شهید مطهری(ره) می‌فرماید دشمن به خیال خودش اسیر حمل می‌کند اما در حقیقت مبلغ حمل می‌کند. ویژگی بارز و شاخص زنان عاشورایی ولایت‌مداری آنهاست. آنان در تمام زمینه‌ها از امام زمان خود حضرت سجاد(ع) کسب تکلیف می‌کردند. حتی در نبرد روز عاشورا مشارکت داشتند، مثل مادر وهب که هم خود هم پسرش و هم همسرش در راه امام حسین(ع) به شهادت رسیدند.

او یادآور می‌شود: زنان در اسارت هم تسلی بخش اطفال و هم روایتگر رخداد واقعی عاشورا بودند. مسئله مهمی که بسیار تاثیرگذار بود، زنده نگه داشتن یاد و خاطره قیام عاشورا به وسیله ذکر مصیبت بود. آنچه مهم به نظر می‌رسد این است که بانوان عاشورایی، عاشورا را ماندگار کردند و نادیده گرفتن نقش اجتماعی زنان می‌تواند ضربه جبران ناپذیری به جامعه وارد کند. امروز نیز تمام زنان مسلمان وظیفه داریم تا پیام آزادی خواهی، عدالت خواهی و ظلم ستیزی نهضت عاشورا را به گوش تمام انسان‌ها رسانده و یاد و خاطره شهدای کربلا را در جامعه زنده نگه داریم. فراموش نکنیم زنان نیمی از جامعه هستند و می‌توانند در پیشبرد اهداف هر کشور اثرگذار باشند. امیدوارم بتوانیم با داشتن بصیرت کافی نسبت به امام و حجت خدا به غیر از خودسازی به دیگر سازی نیز بپردازیم تا ما هم مبلغی برای وجود نازنین منجی عالم امکان حضرت مهدی(عج) باشیم.