به گزارش قدس خراسان، بی‌اطلاعی مردم از امکان بررسی فرایند صدور گذرنامه با نرم‌افزار «پلیس من» و امکان رهگیری گذرنامه از طریق این نرم‌افزار برخی از آن‌ها را سرگردان و نگران به اداره کل پست خراسان رضوی می‌کشاند؛ جایی که برای بررسی وضعیت زائران راهی آن می‌شوم.

«مراجعان محترم، توزیع گذرنامه در محل آدرس اعلامی شما انجام می‌شود. لطفاً از مراجعه حضوری به واحدهای پستی برای دریافت گذرنامه خودداری فرمایید». این نوشته به رنگ زرد روی بنر آبی رنگ تقریباً ۳ متری وسط چمن‌های سرسبز، نخستین چیزی است که در بدو ورود به اداره کل پست خراسان رضوی نظرم را جلب می‌کند.

وارد سالن می‌شوم و به سمت پیشخوانی می‌روم که افراد برای پیگیری وضعیت گذرنامه‌های موقتشان به آنجا مراجعه می‌کنند.

گذرنامه‌هایی که برای رسیدن عجله ندارند

کارمندی که آنجا حضور دارد، در گفت‌وگو با یکی از مراجعان می‌گوید: بعضی از گذرنامه‌ها در مشهد چاپ می‌شوند و برخی دیگر در تهران. مشخص نیست گذرنامه در کجا چاپ شود؛ اما در حال حاضر به دست ما نرسیده است.

مرد جوان می‌خواهد بیشتر سؤال کند؛ اما انگار پشیمان می‌شود. از او می‌پرسم چه زمانی اقدام کرده‌اید؟ با صدایی آرام می‌گوید: از ۶ مرداد اقدام کردم و هنوز معلوم نیست گذرنامه‌ام کجاست و قرار است کی به دستم برسد. فردا شب هم عازم هستم و بلیت خریده‌ام.

پسر جوان دیگری می‌آید و پس از اینکه بارکد گذرنامه موقت را به مسئول اطلاعات اعلام می‌کند، مشخص می‌شود گذرنامه‌اش در تهران چاپ شده و هنوز به مشهد ارسال نشده است. او هم عجله دارد. می‌گوید: فردا صبح عازم هستم. از هیچ طریقی نمی‌شود کاری انجام داد که زودتر به دستم برسد؟ هزینه‌اش هر چقدر بشود پرداخت می‌کنم. چاره‌ای ندارم. مرد پشت پیشخوان که انگار به دیدن این ناامیدی‌ها و اضطرارها عادت کرده، همان طور که بارکد گذرنامه را بررسی می‌کند، می‌گوید فردا ساعت ۱۴ می‌رسد.

گذرنامه‌هایی که گران تمام شد

زنی حدوداً ۴۰ ساله می‌آید و پس از کمی جست‌وجو در کیف دستی‌اش برگه کوچکی درمی‌آورد که روی آن عددی نوشته شده است. برگه را به سمت کارمند اداره پست می‌گیرد و می‌گوید: لطفاً چک کنید ببینید گذرنامه موقت من از تهران رسیده است؟ تا کارمند پست بخواهد شماره بارکد را در سیستم بررسی کند، زن رو به من می‌گوید: خانه‌مان در بولوار هدایت است. صبح برای سومین بار در این هفته به محل ‌نام‌نویسی گذرنامه‌های زیارتی در بولوار پیروزی رفتم و آنجا مشخص شد گذرنامه‌ام تهران چاپ شده است. این شماره بارکد را به من دادند و گفتند برو پست مرکزی ببین چه زمانی به مشهد می‌رسد. فکرش را بکنید بدون وسیله در این شهر پر ترافیک چقدر باید هزینه رفت و آمد بدهم و چقدر پیگیری کنم تا بتوانم گذرنامه موقت بگیرم و به سفر اربعین بروم. الان همه خانواده منتظر گذرنامه من هستند. ظاهراً برای این گذرنامه ۵۰هزار تومان گرفتند و گفتند سه روزه صادر می‌شود. نه تنها سه روزه صادر نشد بلکه چندین برابر آن ۵۰ هزار تومان، برای رفت و آمد و دنبال گذرنامه دویدن هزینه دادیم. 

مرد پشت پیشخوان همچنان مشغول است و برای هر کدام از مراجعان نسخه‌ای می‌پیچد. به یکی می‌گوید به طبقه دوم برو شاید گذرنامه‌ات بالا باشد. به دیگری می‌گوید با شماره ۱۹۳ تماس بگیر بعد داخلی ۴ بعد ۲ و... . 
پیرمردی حدوداً ۶۰ یا شاید هم ۷۰ ساله از راه می‌رسد و با دستان لرزان دنبال پیامکی می‌گردد که برایش ارسال شده است. او خوشحال از پیامکی که گویای چاپ گذرنامه موقت است؛ اما لحظاتی بعد با پاسخ کارمند اداره پست که می‌گوید هنوز در مسیر ارسال قرار نگرفته، چهره‌اش دیگر نشانی از خوشحالی ندارد.

آدم‌های دور این پیشخوان هر یک به راهی می‌روند. برخی باید بروند در خانه منتظر پستچی بنشینند، برخی باید دعا کنند گذرنامه‌شان زودتر به مشهد برسد، عده‌ای به گفته کارمند پست گذرنامه‌شان گم شده و قرار است دوباره برایشان چاپ شود و برای عده‌ای نیز به آدرس اشتباه در استانی دیگر ارسال شده است!

زن دیگری می‌گوید سه هفته پیش با دو نفر دیگر از اعضای خانواده‌اش برای گذرنامه موقت کربلا اقدام کرده است. گذرنامه دیگران رسیده و حالا از بولوار امامیه راهی اداره پست شده تا سرنوشت گذرنامه‌ خودش را که ۲۵ مرداد صادر شده، پیگیری کند.

مردی دیگر از راه می‌رسد تا گمشده‌اش را پیگیری کند. قصه او هم شبیه بقیه آدم‌های دور این پیشخوان است. گذرنامه همه اعضای خانواده‌اش حتی آن‌هایی که پس از او نام‌نویسی کردند، رسیده؛ اما گذرنامه او پس از ۲۱ روز هنوز نیامده است.

مشکل سخت‌افزاری در مشهد و چاپ گذرنامه در تهران

مرد پشت پیشخوان برای چند دقیقه کوتاه از همکارش می‌خواهد به جای او به مردم پاسخ‌گویی کند. از همکارش می‌پرسم چرا امسال قصه گذرنامه‌ها این طور شد؟ با طعنه می‌گوید: «تجربه‌شان بالاتر رفته؛ اما ایرادهای کارشان بیشتر شده!»

تعجبم را که می‌بیند، همان طور که بارکد گذرنامه‌های زائران سرگردان را روی صفحه کلید می‌زند، می‌گوید: «مشکل سخت‌افزاری رخ داد و دستگاه چاپ در اداره گذرنامه مشهد خراب شد. قرار بود همه گذرنامه‌های موقت را تهران چاپ کند. دوباره درست شد و قرار شد مشهد هم بخشی از گذرنامه‌ها را به چاپ برساند تا کار سریع‌تر انجام شود؛ اما همین موضوع سبب ناهماهنگی‌ها شد. روز گذشته اداره گذرنامه مشهد توانست ۶۰۰گذرنامه را به ما تحویل دهد؛ اما خیلی از گذرنامه‌ها هنوز در تهران است».

زن جوانی با خوشحالی از راه می‌رسد و می‌گوید صبح برایش پیامکی آمده که نشان می‌دهد گذرنامه موقتش چاپ شده است. کارمند اداره پست که در میان پاسخ‌گویی به مراجعان، فرصتی برای صحبت با ما ندارد، وقتی بارکد گذرنامه‌ او را چک می‌کند رو به زن جوان می‌گوید گذرنامه‌تان هنوز در مسیر ارسال  به مشهد قرار نگرفته است. زن می‌پرسد چقدر زمان می‌برد و پاسخ می‌شنود: معلوم نیست برای روزهای عادی می‌شود زمان گفت؛ اما الان با این حجم بالای درخواست‌ها نمی‌توان زمان اعلام کرد. هنوز گذرنامه‌هایی که در تهران از پنجشنبه هفته گذشته چاپ شده، به پست تهران نرسیده که از آنجا برای ما ارسال شود.

کامیون‌هایی که گذرنامه ندارند

اینجا پر است از زن‌ها و مردهایی که هر کدام دنبال گذرنامه‌شان هستند. مردی در کمین یکی از کامیون‌های پست است و به خیال اینکه گذرنامه‌اش داخل این کامیون‌های زرد رنگ است، از متصدی اطلاعات می‌پرسد تا کی تخلیه می‌شود که همین جا بنشینم و گذرنامه‌ام را بگیرم؟ پاسخ اما باز هم ناامیدکننده است؛ آن کامیون از تهران نیامده، شاید فردا ظهر برسد.

به طبقه دوم می‌رویم تا ببینیم مردمی که به این بخش توزیع مرسولات پستی راهنمایی می‌شوند، چه وضعیتی دارند.

اتاقی پر از آدم‌هایی که دل‌هایشان پر از نگرانی است و چشم‌هایشان این نگرانی را فریاد می‌زند. گوشه‌ای می‌ایستم تا ببینم سرنوشت مراجعان این اتاق چه می‌شود. از میان همهمه‌ها صدای گفت‌وگوی دو نفر واضح‌تر است؛ یکی‌شان که مردی با موهای جوگندمی و قد نسبتاً بلند است، به پسر جوانی که در کنارش ایستاده می‌گوید: امسال درخواست‌ها زیاد شد و چاپخانه‌های اداره گذرنامه نتوانست این حجم از گذرنامه موقت را طبق قولی که داده بود، سه روزه تحویل دهد.

گذرنامه‌هایی که به آدرس اشتباه رفتند

کارمند پشت میز می‌گوید: برای بعضی‌ها یک هفته‌ای می‌آید و برای عده‌ای دیگر ممکن است تا ۲۵ روز هم طول بکشد. در همین حال به تعدادی پاکت پستی در سمت چپ میزش اشاره می‌کند و می‌گوید از تأخیر ۲۵ روزه بدتر این است که گذرنامه به دستت برسد؛ اما وقتی نگاه کنی ببینی گذرنامه‌ای که در دست داری، متعلق به فردی دیگر در استانی دیگر است! برخی افراد از ما استعلام گرفتند و وقتی مطمئن شدند گذرنامه‌شان چاپ شده و پستچی به زودی برایشان می‌برد، بلیت هواپیما را حدود ۱۰ میلیون تومان خریدند آن هم در این شرایط که اصلاً بلیت پیدا نمی‌شود؛ اما وقتی گذرنامه رسید، دیدند متعلق به آن‌ها نیست! 

وی ادامه می‌دهد: اداره پست تقصیری ندارد. حجم درخواست‌ها خیلی بالاست و آدرس و کدپستی برخی گذرنامه‌ها در اداره گذرنامه جابه‌جا خورده است!

اداره پست مقصر نیست

مدیر کل پست خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: در بحث گذرنامه تقریباً حلقه انتهایی، اداره پست است؛ یعنی گذرنامه ابتدا باید درخواست داده شود، در نوبت چاپ قرار بگیرد و پس از چاپ  بارکد بخورد و پس از تحویل به اداره پست تهران، برای پست خراسان رضوی ارسال شود و ما هم طبق یک زمان‌بندی به افراد تحویل می‌دهیم.

محمدرضا شفیعی در ادامه می‌گوید: گذرنامه‌ها در مشهد در کمتر از ۲۴ ساعت تحویل و برای شهرستان‌ها در کمتر از ۴۸ ساعت انجام می‌شود.

توزیع ۲۹۰ هزار گذرنامه از ابتدای ۱۴۰۲

وی بیان می‌کند: ما از ابتدای سال تا ۷ شهریور افزون بر ۲۹۰ هزار گذرنامه توزیع کردیم که بیش از ۳۵ هزار گذرنامه از اول مرداد ماه تاکنون توزیع شده است. این در حالی است که سال گذشته در مجموع ۴۷۰ هزار گذرنامه توزیع شده بود.

مدیر کل پست خراسان رضوی درباره مشکل افرادی که هنوز گذرنامه‌شان نرسیده، می‌گوید: وقتی گذرنامه نیامده، مردم باید از سایت رهگیری یا «پلیس من» پیگیری کنند. اگر گذرنامه‌ای صادر شده و در چرخه پست استان قرار گرفته باشد، ممکن است موضوع مربوط به نقص آدرس باشد.

شفیعی خاطرنشان می‌کند: ما همه ظرفیت‌های موجود را فعال کردیم و از بیرون سازمان هم کمک گرفتیم تا فرایند آماده‌سازی گذرنامه را انجام دهیم و توزیع در سریع‌ترین زمان انجام شود. امسال نسبت به سال گذشته کار خیلی بهتر در حال انجام است‌ و توزیع تقریباً بدون نقص انجام می‌شود.

سردار علی ذوالقدر، رئیس پلیس گذرنامه فراجا که دو هفته پیش از صدور گذرنامه زیارتی در مدت سه روز خبر داده بود، چهار روز قبل این زمان را بین پنج تا هفت روز اعلام کرد و با بیان اینکه روزانه بیش از ۹۰ هزار گذرنامه چاپ می‌شود، گفت: این امکان فراهم شده هنگامی که گذرنامه زائران چاپ می‌شود، برای آن‌ها پیامک ارسال شده و یک تا دو روز بعد این گذرنامه به دست آن‌ها می‌رسد. 

چیزی به اربعین نمانده؛ اما با وجود همه تلاش‌ها، با توجه به حجم بالای درخواست‌ها، متأسفانه هنوز هم می‌بینیم برخی از مشتاقان زیارت اباعبدالله(ع) در مشهد، سرگردان هستند.

گفتنی است؛ پیش از این نیز قدس خراسان وضعیت صدور گذرنامه‌های موقت اربعین در مشهد را بررسی کرد که در تاریخ پنجم شهریور ماه طی گزارشی با عنوان «گذرنامه‌ موقت‌ در گرو شانس!» منتشر شد.

خبرنگار: معصومه مؤمنیان