ایام عزاداری اربعین سالار شهیدان(ع) فرا رسیده است. موج خروشانی از انسان‌ها به پا خواسته و عاشقانه با پیام وفاداری به قربانگاه عشاق الهی ‌می‌روند؛ آن هم در هوای گرم عراق در میان ازدحام و جمعیت بسیار و با پای پیاده و خستگی فراوان اما با نشاطی ملکوتی و عشقی بی‌پایان. اربعین حرکتی مردمی، الهی و با فضیلت است در مقابل الحاد و سکولاریسم. در این حرکت کوچک و بزرگ، مرد و زن، پیر و جوان فرقی ندارد. حتی افرادی که راه رفتن برای آن‌ها مشکل است باز هم به عشق پسر فاطمه(س) راه پیاده را تا جایی که بتوانند، می‌پیمایند. همگی اشک ریخته و عاشقانه حسین گویان «یا لَیتَنا کنّا مَعَک فَنَفوزَ فَوْزاً عَظیما» می‌گویند. آرزو می‌کنند که ‌ای کاش در رکاب ابی عبدالله الحسین(ع) جانبازی می‌کردند. اربعین نمادی از استقامت به درگاه خداست. پیگیری هدف و آرمان الهی است. یعنی امام زنده است و با شهادت او از بین نمی‌رود بلکه فروغش بیشتر از گذشته به انسان‌ها می‌رسد و ارادتمندانش به او وفادار هستند.

جابر هم به این وسیله وفاداری خود را اثبات کرد. از این رو یکی از پنج علامت مؤمن در روایت امام عسکری(ع)، زیارت سیدالشهدا(ع) در روز اربعین است. زیارت اربعین یعنی وفاداری به آرمان ابی عبدالله الحسین(ع)، یعنی فراموش نکردن او.

تشرف جابر به زیارت امام حسین(ع) در روز اربعین در شرایط خاص و با اهمیتی انجام شد. هنگامی که قدرت امویان چون کابوس در صحرای کربلا سایه افکنده بود و مأموران خون آشام او تشنه آشامیدن خون مظلومی بودند، این مرد کهنسال که عمری در محضر رسول اکرم(ص) بود و در ۲۱ جبهه نبرد شرکت کرده بود، بدون تأمل با عده‌ای از تابعین به زیارت امام حسین(ع) شتافت تا اربعین را درک کند. حرکت جابر که یکی از خواص و برگزیده اصحاب‌امیرالمؤمنین(ع) بود اهمیت اربعین را می‌رساند. اگر چه او با عده‌ای اندک حرکت کرد ولی موجی ایجاد شد که امروزه میلیون‌ها نفر حرکت او را تعقیب می‌کنند و به راه او ادامه می‌دهند.

حرکت عظیم اربعین حسینی آغاز شده است. جمعیت فراوان حاضر شده در آن گویای عشق مردم به دین، جهاد و رشادت است. عده‌ای که توفیق بیشتری دارند، مشرف می‌شوند ولی عده‌ای هم با اشکی بیجان و چشمی گریان آن‌ها را بدرقه می‌کنند. اما آن‌ها هم بدانند که مأجور هستند. مشابه آن را خدای متعال در قرآن کریم و در ارتباط با جهاد بیان فرموده است. عده‌ای خدمت پیامبر اکرم(ص) شرفیاب می‌شدند و می‌خواستند که به جنگ بروند اما از نظر مالی و جسمی ضعیف بودند. در آیه 92 سوره توبه آمده است: اشکالی نیست بر آنان که چون نزد تو آمدند تا آنان را برای شرکت در جبهه بر مرکبی سوار کنی. گفتی: چیزی نمی‌یابم که شما را بر آن سوار کنم و آنان از نزد تو برگشتند، در حالی که چشمانشان از اندوه، اشکبار بود که چرا چیزی ندارند که خرج جهاد کنند. بر این گونه فقیرانِ عاشق جهاد، برای نرفتن به جبهه گناهی نیست و قرآن آن‌ها را معذور و مأجور می‌دارد. معذورند زیرا قدرت و توان رفتن به جبهه را ندارند و مأجورند زیرا حسرت بر دل دارند و نیتشان خالص است. خداوند نیز برای آن خلوص نیت به آن‌ها اجر می‌دهد. نیت نقش اساسی در کارهای انسان دارد.

عمل خوب با نیت بد همانند هیزمی که آتش به جانش افتاده از بین می‌رود. از پیامبر گرامی اسلام(ص) نقل شده است که «نیه المؤمن خیر من عمله» یعنی نیت آدم باایمان از عمل او بهتر است زیرا عمل او محدود اما نیتش نامحدود دارد. او حسرت در دل دارد که بتواند هر چه بیشتر کار خوب انجام دهد. همانند بازمانده‌ها از سفر اربعین که حسرت زیارت و تشرف به کربلا را دارند.

در خطبه 12 نهج‌البلاغه درباره اهمیت نیت نکته‌ای بیان شده است. پس از پیروزی امام علی(ع) در جنگ جمل، یکی از اصحاب امام(ع) گفت: دوست داشتم برادرم با ما بود و می‌دید که چگونه خدا تو را بر دشمنانت پیروز کرد. حضرت پرسید: آیا فکر و دل برادرت با ما بود و نیت شرکت در جنگ را داشت؟ گفت: آری. فرمود: پس او هم در این جنگ با ما بود، بلکه با ما در این نبرد شریکند آنهایی که حضور ندارند، بلکه در صلب پدران و رحم مادران می‌باشند، ولی با ما هم عقیده و هم آرمانند.

نیت اهمیت بسیاری دارد. در کنار آن معرفت، آرمان و اهداف امام حسین(ع) و دیگری عمل به دستورات حسینی مهم است اما معرفت در صدر همه آنهاست.

در زیارت اربعین که این روزها خوانده می‌شود می‌خوانیم «بَذَلَ مُهجَتَهُ فیکَ لِیَستَنقِذَ عِبادَکَ مِنَ الجَهالَةِ وحَیرَةِ الضَّلاله» یعنی سلام بر حسینی که خون خود را در راه تو نثار کرد تا بندگانت را از جهالت و سرگشتگیِ گمراهی برهاند و در راه تو کوشید تا به شهادت نایل شد. از اهداف مهم امام حسین(ع) طبق این گفتار بیرون آوردن مردم از جهل بود زیرا عمده مردمی که در مقابل ایستادند گرفتار نفهمی، نادانی و جهالت بودند.

امام حسین(ع) می‌خواهد که ملت مسلمان رشید و با بصیرت باشند. نادان فکر نکنند و نادان نباشند و تحت القائات دشمن قرار نگیرند. مسلمان باید بصیر بوده و بینش داشته باشد. امام حسین(ع) شهید شد تا مردم بینش پیدا کرده و حقیقت را درک کنند. فردی که تابع امام حسین(ع) است و او را دوست دارد، به دستورات حضرت هم عمل می‌کند.

خدای رحیم در رابطه با محبت الهی که اصل محبت‌ها و ریشه دوستی‌هاست در آیه ۳۱ سوره آل عمران می‌فرماید: قُل إِن کُنتُم تُحِبّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعونی یُحبِبکُمُ اللَّهُ یعنی اگر خدا را دوست می‌دارید، از پیامبرش پیروی کنید تا خدا نیز شما را دوست بدارد. اگر کسی ادعا کند عاشق امام حسین(ع) است اما با بدی اعمال و سوءرفتار خود به امام حسین(ع) ضربه می‌زند محبتی دروغین دارد. وقتی نمی‌تواند در مقابل هوای نفس مقاومت کند یا به دستورات حضرت عمل کند نیز محبتش درست نیست.

باید همه؛ چه آن هایی که مشرف شده و از نزدیک حضرت را زیارت می‌کنند و چه آن هایی که جامانده از این زیارت هستند و حسرت به دل منتظر هستند تا خداوند توفیق زیارت دهد؛ تلاش کنیم به اهداف ابی اباعبدالله الحسین(ع) متعهد بمانیم. اربعین رویای پیروی از امام حسین(ع) و عرض ارادت به آن حضرت است.