به گزارش قدس خراسان، نشست نخبگانی بررسی و تحلیل کتاب «سرباز روز نهم» عصر یکشنبه ۹ مهرماه با حضور جمعی از نویسندگان و اهالی قلم و رسانه با همکاری کانون بسیج رسانه مؤسسه قدس و اداره کل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی در سالن کنفرانس روزنامه قدس برگزار شد.

شهید صدرزاده و این کتاب مصداق واقعی قدرت نرم ما است

مسئول بسیج رسانه خراسان رضوی در ابتدای این جلسه عنوان کرد: کسانی که در حوزه قدرت نرم مطالعه و تخصص داشته باشند می‌دانند مهمترین مؤلفه قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران مرزهای عقیدتی است و دال مرکزی پشتوانه عقیدتی آن است که از اهل بیت آمده است.

مهدی شاد ادامه داد: فرهنگ شهادت, حق خواهی، آزادی خواهی، خدا خواهی، گریز از ظلم و عدالت همه برگرفته از دال مرکزی انقلاب و اندیشه اهل بیتی آن است.

وی در خصوص کتاب سرباز روز نهم گفت: کلمه به کلمه و خط به خط این کتاب، مصادیق مؤلفه‌های جدی قدرت نرم است.

رئیس سازمان بسیج رسانه خراسان رضوی در ادامه به تقریظ رهبری بر این کتاب اشاره و ابراز کرد: مقام معظم رهبری تاکید و ارادت ویژه مفهومی به شهید صدرزاده دارند تا به ما یادآوری کنند این شهید بزرگوار و گفتمان فکری و اقدامات او تک به تک مظاهر قدرت نرم جمهوری اسلامی است. برخلاف تمام حکومت‌ها، انقلاب‌ها و تمدن‌هایی که روزی ظهور پیدا کردند و دچار افول شدند مبنای قدرت انقلاب اسلامی، وجود بدنه وفادار معتقد به آرمان‌هاست.

شاد بیان کرد: شهید صدرزاده و این کتاب مصداق واقعی قدرت نرم ماست.

جمع‌آوری تاریخ شفاهی شهدا یک ژانر پررونق در دهه‌های اخیر است

در ادامه برنامه، یوسف بینا، شاعر و استاد دانشگاه که اجرای این برنامه را برعهده داشت، ضمن قرائت تقریظ مقام معظم رهبری بر این کتاب، اظهار کرد: کتاب «سرباز روز نهم»؛ روایتی از زندگی و زمانه شهید مدافع حرم مصطفی صدرزاده که پژوهش و مصاحبه آن برعهده محمدمهدی رحیمی، پریسا وزیرلو، فرزانه مردی و تدوین آن برعهده نوید نوروزی و پریسا وزیرلو بوده و بازنویسی کتاب توسط نعیمه منتظری صورت گرفته است.

وی افزود: تاریخ شفاهی و جمع‌آوری روایت‌های شفاهی اگر چه یک ژانر نو و بدون سابقه نیست اما درباره ادبیات دفاع مقدس و ادبیات ویژه شهدا و مقام شهید، ژانری است که جدید در دهه‌های اخیر خیلی رونق گرفته است و البته با نگاه علمی هم یک سری از مهمترین اسناد تاریخ به شمار می‌آید یعنی علاوه بر ادبیات بودن، تاریخ نیز است.

این کتاب حرکت و لحن و صوت دارد

علیرضا مهرداد، نویسنده، منتقد و صاحب نظر حوزه ادبیات داستانی دیگر سخنران این مراسم بود.

وی در ابتدا به تعریف ادبیات و فرق آن با زبان پرداخت و گفت: وقتی چیزی می‌نویسی که مخاطب پیش بینی نکرده و دو پهلو است و با ناآگاه مخاطب سر و کار دارد اسم کتاب را می‌گذارید سرباز روز نهم! در واقع ادبیات از آنجا آغاز می‌شود که واژه از معنای اصلی خود جدا می‌شود، مرز زبان و ادبیات همین جاست به محض اینکه واژه‌ای به کار ببرید که برای فهم آن تأمل لازم باشد، کنایه و ایهام و استعاره و مجاز داشته باشد وارد حوزه ادبیات شده‌اید، ادبیات یعنی صور خیال، یعنی میدان دادن به مخاطب در درک یک مفهوم. به محضی که بپرسید سرباز روز نهم یعنی چه، یعنی من با شما وارد حوزه ادبیات شده‌ام.ما یک بحثی در ژانرها و گونه‌های ادبی جدید داریم به نام «ناداستان»، مبحث جدیدی در ادبیات است؛ برخی گفته‌اند ناداستان یعنی مستندات و حقایق هر جا با یک مقوله غیر تخیلی و واقعی مواجهیم می‌توانیم نام آن را ناداستان بگذاریم در صورتی که ناداستان خیلی فراتر از این تعریف است. معمولاً شخصیتی که در کتاب به ما معرفی می‌شود از اصل آن شخصیت کوچک‌تر است و نویسنده از تصویرسازی و توصیف آن شخصیت برنیامده است.

این استاد ادبیات داستانی تفاوت یک اثر مکتوب با آثار مدرن سینما و تلویزیون یا فضای مجازی را سه مؤلفه تصویر صوت و حرکت برشمرد و افزود: نویسندگان می‌توانند همین سه عنصر را هم در کتاب بیاورند من دیدم جانمایی این عناصر را در این کتاب و در این زمینه موفق عمل کرده است. این کتاب حرکت و لحن و صوت دارد. آنقدر که من در این کتاب مصطفی صدرزاده را دیدم در فیلم ندیدم، تکنیکی که در این کار استفاده شده فراتر از تصویر رفته، این کتاب معجزه کلمات است!

مهرداد ادامه داد: ناداستان الزاماً چیزی نیست که دست نویسنده را ببندد و نتواند از تکنیک‌های نویسندگی برای جذب مخاطب استفاده نکند، ناداستان یعنی چیزی را از واقعیت برابر یک پیوند مشخص به نوشته‌ای از واقعیت داستانی مرتبط می‌کنید بدون اینکه داستان آغشته به وهم و خیال شود.

وی استفاده از آر کیو کد را راهی برای ملموس‌تر کردن وقایع کتاب دانست و گفت: کتاب سرباز روز نهم جزو اولین‌هایی است که با این گویا سازی ها به سمت واقعیت افزوده رفته و کمبودهای متن را با فضای دیگر در حوزه حرکت صدا و تصویر برطرف می‌کند.

کتاب مستند سرباز روز نهم یک رمان است

این منتقد ادبی مقدمه کتاب سرباز روز نهم را شروع یک رمان و قابل تحسین توصیف کرد و توضیح داد: دو ویژگی مهم رمان ریزبافت بودن و سروکار با ناخودآگاه مخاطب است، این کتاب مستند و تاریخ شفاهی هر دو ویژگی را دارد و از طرفی نویسندگان و طراحان و مهندسان این کتاب یک طرح منسجم حساب شده را در سر داشته‌اند و از همه عناصر دخیل در ادبیات استفاده کرده‌اند تا مخاطب با این اثر رمان گونه درگیر شود.

مهرداد ارتباط بین مینیمال (داستانک) های کتاب را بسیار جذاب دانست و گفت: مینیمال ۴۵۶ مربوط به روز تاسوعا و مینیمال بعدی شهادت است؛ داستانک‌های این کتاب سیر توالی زمانی دارد و به هم مرتبط هستند یا به عبارتی مینیمال‌ها در این کتاب پیوسته و مستقل هستند. این کتاب رمانی است که از تعداد زیادی داستانک تشکیل شده، داستانک‌هایی که هم هویت مستقل دارد هم وابسته؛ یعنی هر کدام اگر به تنهایی در یک روزنامه چاپ شود یک خاطره و داستانک است هم در داخل این کتاب به داستانک بعدی و قبلی وابسته و پیوسته است.

وی تابوشکنی بجا و عبور از سانسورهای سیاسی را دو ویژگی دیگر سرباز روز نهم برشمرد.

گفتگوی زنده تصویری با یکی از نویسندگان کتاب

ارتباط زنده تصویری با یکی از نویسندگان سرباز روز نهم بخش دیگر این برنامه بود.

پریسا وزیرلو در این گفتگو اظهار کرد: پروژه این کتاب از آبان سال ۹۴ آغاز شد و در واقع دو هفته بعد از شهادت آقا مصطفی، محمدمهدی رحیمی کار را با گرفتن مصاحبه از دوستان و هم محله‌ای‌های شهید شروع کردند. من چند ماه بعد در اسفندماه همان سال به گروه اضافه شدم چراکه از یک جایی به بعد نوشتن خاطرات نیاز به مصاحبه با مادر، همسر و خواهر بزرگوار شهید داشت.

وی افزود: آقای رحیمی مصاحبه را با هم محلی‌ها شروع کرده بود و چون آن موقع مدافعان حرم مطرح نبود و با هویت جعلی به سوریه می‌رفتند ما باید منتظر می‌ماندیم تا همر زمان شهید از سوریه برگردند و مصاحبه‌ها را تکمیل کنیم.

این نویسنده جوان ضمن اشاره به دغدغه‌های خود در حوزه‌های تربیتی و فرهنگی ابراز کرد: موضوعی که برای من جذابیت داشت کارهای فرهنگی و تربیتی تأثیرگذار این شهید با نوجوانان منطقه خودش بود که برای من هم این موضوعات دغدغه مشترک بود.

وزیرلو عنوان کرد: غیر از بخش پژوهش و مصاحبه‌هایی که انجام دادم، در کار تدوین هم ورود کردم و تدوین ثانویه ای انجام دادم و مصاحبه‌هایی که بعد از پژوهش‌های ما اضافه شد را در کار تدوین کردیم؛ یک بار آقای نوروزی و یک بار من انجام داده بودم نگارش کتاب دو دست شده بود به همین خاطر بازنویسی شد.

وی در بخش دیگری از این گفتگو متذکر شد: اگر کسی کتاب را دیده باشد حتماً بارکدهایی را در کنار صفحات مشاهده کرده است این آر کیو کدها فیلم‌هایی است که در مورد زندگی شهید وجود داشته و ما بررسی کردیم و مرتبط‌ترین خاطرات را کنار کتاب بارگذاری کردیم تا مخاطب بتواند با اسکن انها را مشاهده کند.

مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی نیز در این جلسه در سخنانی کوتاه گفت: من معتقدم جمله معروف امام (ره) که فرمودند سربازان ما در گهواره‌ها هستند مربوط به یک مرحله نیست بلکه در مراحل مختلف انقلاب سربازان امام (ره) در گهواره‌ها بودند و این سیر ادامه دارد و به شهید صدرزاده هم می‌رسد.

حجت الاسلام علی اکبر سبزیان افزود: شهید مصطفی صدرزاده یک وصیت نامه‌ای دارد که در فراز اولش خدا را بابت محبت به امام و شهدا شکر می‌کند، همه این افراد ایثارگر پرورش یافته مکتب امام هستند.

خبرنگار: معصومه مومنیان