حدیث مستور- خبرنگار تحریریه جوان قدس : بالاخره نتایج کنکور اعلام شد تا تکلیف هزاران دانش آموزی که در انتظار تعیین دانشگاه خود بودند مشخص شود. شاید ما در بین خودمان رتبه‌بندی ذهنی از جایگاه هر کدام از دانشگاه‌های کشور داشته باشیم و به همین خاطر برای رسیدن به دانشگاه بهتر با هم در رقابت باشیم اما سوال جدی این است که واقعا کدام دانشگاه کشور براساس متر و معیارهای علمی جایگاه بالاتری دارد؟ حالا که نتایج کنکور آمده، بگذارید با هم بررسی کنیم و ببینیم که دانشگاه چه کسی شاخ‌تر است؟

سازمان ها و موسسات معتبری هستند که هر ساله دانشگاه های جهان را رتبه بندی می کنند. سه عدد از معروف ترین و معتبرترین این سازمان ها نظام رتبه بندی کیو اس یا به صورت اختصاری QS ، سیستم رتبه‌ بندی دانشگاه‌ های جهانی تایمز یا به صورت اختصاری THE ، سیستم رتبه بندی بین المللی شانگهای (ARWU) است. رتبه های منتشر شده هیچ کدام از انواع رنکینگ دانشگاه ها در سیستم های مختلف رتبه بندی شبیه به یک دیگر نیست. به این معنی که یک دانشگاه در رتبه بندی های مختلف، جایگاه و رنک متفاوتی دارد. به عنوان مثال، دانشگاه استکهلم در رتبه بندی موسسه تایمز رتبه 176، در موسسه QS رتبه 153 و در سازمان ARWU رتبه 74 را کسب کرده است.

ما در اینجا به معیار رتبه بندی موسسه تایمز به عنوان یکی از معتبرترین رتبه بندی دانشگاه‌های جهان اشاره میکنیم:

آموزش

• شهرت دانشگاه: در ارتباط با شهرت دانشگاه از صاحبنظران حوزه‌های مختلف موضوعی نظرسنجی می‌شود (وزن ۱۵ درصد).
• نسبت اعضای هیئت علمی به دانشجو (وزن ۵/۴ درصد).
• نسبت دانشجویان دکتری به دانشجویان کارشناسی (وزن ۲۵/۲ درصد).
• نسبت فارغ التحصیلان دکتری به اعضای هیئت علمی (وزن ۶ درصد).
• درآمد دانشگاه (وزن ۲۵/۲ درصد).

پژوهش

• شهرت پژوهشی دانشگاه: شهرت پژوهشی دانشگاه از طریق نظرسنجی از صاحب‌نظران به دست می‌آید (وزن ۱۸ درصد).
• بهره‌وری پژوهشی: تعداد مقالات منتشر شده توسط دانشگاه که در مجلات معتبر پایگاه استنادی اسکوپوس نمایه شده است (وزن ۶ درصد).
• درآمد پژوهشی: درآمد پژوهشی دانشگاه با ازای هر عضو هیئت علمی (وزن ۶ درصد).

استناد

• تعداد استنادهایی که مقالات دانشگاه در پایگاه استنادی اسکوپوس دریافت کرده است (وزن ۳۰ درصد).

وجهه بین‌المللی

• نسبت دانشجویان بین المللی به دانشجویان داخلی (وزن ۵/۲ درصد).
• نسبت اعضای هیئت علمی بین المللی به اعضای هیئت علمی داخلی (وزن ۵/۲ درصد).
• همکاری بین‌المللی: تعداد مقالاتی که با مشارکت پژوهشگران سایر کشورها نوشته شده است (وزن ۵/۲ درصد).

درآمد صنعتی

• این شاخص از طریق نسبت درآمد حاصل از صنعت دانشگاه به تعداد اعضای هیئت علمی محاسبه می‌شود (وزن ۵/۲ درصد).

رتبه دانشگاه های ایران طبق رتبه بندی تایمز

پایگاه رتبه بندی تایمز در فاصله سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ از ایران تنها یک دانشگاه حضور داشت. در سال ۲۰۱۵ دو دانشگاه صنعتی شریف و صنعتی اصفهان در این رتبه بندی حضور یافته و در سال ۲۰۱۶ تعداد دانشگاه‌ها به ۸ مورد رسید. در سال ۲۰۱۷ این تعداد به ۱۳ دانشگاه افزایش و در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ این تعداد به ترتیب به ۱۸ و ۲۹ دانشگاه افزایش یافته است.

در گزارش زیر به بررسی وضعیت رتبه دانشگاه‌ها در رتبه بندی دانشگاه‌های جهان در فاصله سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۴ می‌پردازیم.

بر اساس گزارش‌هایی که پیش از این منتشر شده، بهترین رتبه ۲۰۱۸ به دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل با رتبه جهانی ۳۰۱-۳۵۰، بهترین رتبه ۲۰۱۹ به دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل با رتبه جهانی ۳۵۱-۴۰۰، بهترین رتبه ۲۰۲۰ به دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل با رتبه جهانی ۳۵۱-۴۰۰، بهترین رتبه ۲۰۲۱ به دانشگاه علوم پزشکی کردستان با رتبه جهانی ۳۰۱-۳۵۰، بهترین رتبه ۲۰۲۲ به دانشگاه‌های صنعتی نوشیروانی بابل، علوم پزشکی کردستان و علوم پزشکی مازندران با رتبه جهانی ۳۵۱-۴۰۰ و بهترین رتبه ۲۰۲۳ به دانشگاه‌های علوم پزشکی گلستان، علوم پزشکی کردستان و علوم پزشکی مازندران با رتبه جهانی ۴۰۰-۳۵۱ اختصاص داشت.

در رتبه بندی ۲۰۲۴ تایمز تعداد ۷۳ دانشگاه از ایران دارای رتبه اعلام شده اند. نخستین دانشگاه در این فهرست، دانشگاه صنعتی شریف با رتبه ۳۰۱-۳۵۰ جهانی است. رتبه بندی دانشگاه‌های جهانی تایمز در سال ۲۰۲۴ شامل ۱۹۰۴ دانشگاه در ۱۰۸ کشور و منطقه است.

رتبه بندی امسال بیش از ۱۳۴ میلیون استناد در ۱۶.۵ میلیون نشریه تحقیقاتی را تجزیه و تحلیل کرد و شامل پاسخ‌های نظرسنجی از ۶۸۴۰۲ محقق در سراسر جهان بود. به طور کلی ۴۱۱۷۸۹ نقطه داده از بیش از ۲۶۷۳ موسسه که داده ارسال کرده اند، جمع آوری شده است.

علاوه بر ۱۹۰۴ مؤسسه رتبه‌بندی شده، ۷۶۹ دانشگاه دیگر با وضعیت «گزارش‌گر» فهرست شده‌اند، به این معنی که داده‌ها را ارائه کرده‌اند اما معیارهای واجد شرایط بودن ما برای دریافت رتبه را برآورده نکرده‌اند و موافقت کرده‌اند که به عنوان گزارشگر در جدول نهایی نمایش داده شوند.

دیف	رتبه جهانی	نام موسسه
۱	۳۰۱-۳۵۰	دانشگاه صنعتی شریف
۲	۳۵۱–۴۰۰	دانشگاه صنعتی امیر کبیر
۳	۴۰۱–۵۰۰	دانشگاه علم و صنعت ایران
۴	۴۰۱–۵۰۰	دانشگاه تهران
۵	۵۰۱–۶۰۰	دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل
۶	۵۰۱–۶۰۰	دانشگاه صنعتی شیراز
۷	۵۰۱–۶۰۰	دانشگاه تبریز
۸	۵۰۱–۶۰۰	دانشگاه علوم پزشکی تبریز
۹	۶۰۱–۸۰۰	دانشگاه علوم پزشکی بابل
۱۰	۶۰۱–۸۰۰	دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)
۱۱	۶۰۱–۸۰۰	دانشگاه علوم پزشکی ایران
۱۲	۶۰۱–۸۰۰	دانشگاه صنعتی اصفهان
۱۳	۶۰۱–۸۰۰	دانشگاه کاشان
۱۴	۶۰۱–۸۰۰	دانشگاه علوم پزشکی کاشان
۱۵	۶۰۱–۸۰۰	دانشگاه علوم پزشکی کردستان
۱۶	۶۰۱–۸۰۰	دانشگاه علوم پزشکی مشهد
۱۷	۶۰۱–۸۰۰	دانشگاه علوم پزشکی مازندران
۱۸	۶۰۱–۸۰۰	دانشگاه علوم پزشکی قزوین
۱۹	۶۰۱–۸۰۰	دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
۲۰	۶۰۱–۸۰۰	دانشگاه علوم پزشکی تهران
۲۱	۶۰۱–۸۰۰	دانشگاه علوم پزشکی ارومیه
۲۲	۸۰۱–۱۰۰۰	دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز
۲۳	۸۰۱–۱۰۰۰	دانشگاه علوم پزشکی اراک
۲۴	۸۰۱–۱۰۰۰	دانشگاه فردوسی مشهد
۲۵	۸۰۱–۱۰۰۰	دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
۲۶	۸۰۱–۱۰۰۰	دانشگاه علوم پزشکی گیلان
۲۷	۸۰۱–۱۰۰۰	دانشگاه علوم پزشکی ایلام
۲۸	۸۰۱–۱۰۰۰	دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
۲۹	۸۰۱–۱۰۰۰	دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
۳۰	۸۰۱–۱۰۰۰	دانشگاه کردستان
۳۱	۸۰۱–۱۰۰۰	دانشگاه محقق اردبیلی
۳۲	۸۰۱–۱۰۰۰	دانشگاه علوم پزشکی قم
۳۳	۸۰۱–۱۰۰۰	دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد
۳۴	۸۰۱–۱۰۰۰	دانشگاه شیراز
۳۵	۸۰۱–۱۰۰۰	دانشگاه علوم پزشکی شیراز
۳۶	۸۰۱–۱۰۰۰	دانشگاه ارومیه
۳۷	۱۰۰۱–۱۲۰۰	دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
۳۸	۱۰۰۱–۱۲۰۰	دانشگاه حکیم سبزواری
۳۹	۱۰۰۱–۱۲۰۰	دانشگاه اصفهان
۴۰	۱۰۰۱–۱۲۰۰	دانشگاه علوم پزشکی کرمان
۴۱	۱۰۰۱–۱۲۰۰	دانشگاه لرستان
۴۲	۱۰۰۱–۱۲۰۰	دانشگاه مراغه
۴۳	۱۰۰۱–۱۲۰۰	دانشگاه مازندران
۴۴	۱۰۰۱–۱۲۰۰	دانشگاه رازی کرمانشاه
۴۵	۱۰۰۱–۱۲۰۰	دانشگاه صنعتی سهند
۴۶	۱۰۰۱–۱۲۰۰	دانشگاه سمنان
۴۷	۱۰۰۱–۱۲۰۰	دانشگاه شهید چمران اهواز
۴۸	۱۰۰۱–۱۲۰۰	دانشگاه شهرکرد
۴۹	۱۰۰۱–۱۲۰۰	دانشگاه صنعتی شاهرود
۵۰	۱۰۰۱–۱۲۰۰	دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی
۵۱	۱۰۰۱–۱۲۰۰	دانشگاه صنعتی ارومیه
۵۲	۱۰۰۱–۱۲۰۰	دانشگاه یزد
۵۳	۱۲۰۱–۱۵۰۰	دانشگاه علامه طباطبایی
۵۴	۱۲۰۱–۱۵۰۰	دانشگاه بوعلی سینا همدان
۵۵	۱۲۰۱–۱۵۰۰	دانشگاه گیلان
۵۶	۱۲۰۱–۱۵۰۰	دانشگاه هرمزگان
۵۷	۱۲۰۱–۱۵۰۰	دانشگاه ایلام
۵۸	۱۲۰۱–۱۵۰۰	دانشگاه خوارزمی
۵۹	۱۲۰۱–۱۵۰۰	دانشگاه خلیج فارس
۶۰	۱۲۰۱–۱۵۰۰	دانشگاه قم
۶۱	۱۲۰۱–۱۵۰۰	دانشگاه علوم پزشکی سمنان
۶۲	۱۲۰۱–۱۵۰۰	دانشگاه شهید باهنر کرمان
۶۳	۱۲۰۱–۱۵۰۰	دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد
۶۴	۱۲۰۱–۱۵۰۰	دانشگاه یاسوج
۶۵	۱۲۰۱–۱۵۰۰	دانشگاه زنجان
۶۶	۱۲۰۱–۱۵۰۰	دانشگاه علوم پزشکی زنجان
۶۷	۱۵۰۱+	دانشگاه الزهرا
۶۸	۱۵۰۱+	دانشگاه اراک
۶۹	۱۵۰۱+	دانشگاه بیرجند
۷۰	۱۵۰۱+	دانشگاه دامغان
۷۱	۱۵۰۱+	دانشگاه پیام نور
۷۲	۱۵۰۱+	دانشگاه شاهد
۷۳	۱۵۰۱+	دانشگاه سیستان و بلوچستان

رتقا رتبه ۱۵ دانشگاه کشور در رتبه بندی ۲۰۲۴ تایمز

مقایسه رتبه‌های دانشگاه‌ها نشان می‌دهد که ۱۵ دانشگاه شامل دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه صنعتی امیر کبیر، دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشگاه تهران، دانشگاه تبریز، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، دانشگاه ارومیه، دانشگاه اصفهان، دانشگاه سمنان، دانشگاه شهید چمران اهواز و دانشگاه یزد نسبت به دوره گذشته ارتقا وضعیت و رتبه داشته اند.

در همین زمینه دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی ۴۰۰ پله صعود کرده است. رتبه این دانشگاه در سال ۲۰۲۴ به جایگاه ۸۰۰-۶۰۰ جهان در میان ۱۹۰۴ مؤسسه و رتبه ۹ کشوری در میان ۷۳ مؤسسه ایرانی ارتقا یافته است.

همچنین دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) در آخرین رتبه بندی بین‌المللی تایمز برای اولین بار در رده نهم دانشگاه‌های کشور قرار گرفته است. این دانشگاه در رتبه بندی ۲۰۲۴ تایمز برای اولین بار موفق به کسب رتبه سوم بین دانشگاه‌های جامع کشور، رتبه نهم در بین تمام دانشگاه‌ها و بازه رتبه ۶۰۱ تا ۸۰۰ برترین دانشگاه‌های جهان شده است.

دانشگاه تبریز نیز صعود ۱۰۰ رتبه‌ای را تجربه کرده است و در نظام رتبه‌بندی جهانی تایمز از رتبه ۶۰۱ تا ۷۰۰ جهانی به رتبه ۵۰۱ تا ۶۰۰ جهانی رسیده است. به این ترتیب دانشگاه تبریز در میان ۷۳ دانشگاه ایرانی ارزیابی‌شده در این رتبه‌بندی جهانی، در مجموع، رتبه دوم دانشگاه‌های جامع کشور را پس از دانشگاه تهران و در میان دانشگاه‌های جامع و صنعتی جایگاه چهارم کشوری را کسب کرده است.

دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد نیز با وجود اینکه برای نخستین بار توانسته است به این نظام رتبه‌بندی راه پیدا کند، رتبه زیر هزار را کسب کرده و در رده بین ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ دانشگاه‌های دنیا قرار گرفته است.

یکی از نکات جالب توجه این است که برای اولین بار دانشگاه علامه طباطبایی به عنوان نخستین دانشگاه علوم انسانی دارای رتبه ۱۲۰۱–۱۵۰۰ در این رتبه بندی قرار گرفته است.

همچنین علاوه بر دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه صنعتی ارومیه، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، دانشگاه علوم پزشکی گیلان، دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، دانشگاه هرمزگان، دانشگاه ایلام، دانشگاه قم و دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد در این دوره از رتبه بندی حضور دارند.

بررسی وضعیت دانشگاه‌های کشور در این دوره نشان می‌دهد که برخی از دانشگاه‌ها در رتبه بندی تایمز افت رتبه داشته اند که از آن جمله می‌توان دانشگاه‌های صنعتی نوشیروانی بابل، علوم پزشکی بابل، علوم پزشکی کاشان، علوم پزشکی کردستان، علوم پزشکی مازندران، علوم پزشکی قزوین، علوم پزشکی ارومیه، علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، علوم پزشکی اراک، علوم پزشکی ایلام، کردستان، محقق اردبیلی، علوم پزشکی قم، شهید مدنی آذربایجان، علوم پزشکی کرمان، یاسوج، اراک، دامغان و شاهد اشاره کرد.

به منظور بررسی رتبه در سال‌های مختلف ترتیب سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۴ در نظر گرفته شده است.

و اما بهترین دانشگاه دنیا کجاست؟

 

رتبه	دانشگاه	کشور
1	دانشگاه آکسفورد	بریتانیا
=2	موسسه فناوری کالیفرنیا	ایالات متحده آمریکا
=2	دانشگاه هاروارد	ایالات متحده آمریکا
4	دانشگاه استنفورد	ایالات متحده آمریکا
=5	دانشگاه کمبریج	بریتانیا
=5	موسسه تکنولوژی ماساچوست	ایالات متحده آمریکا
7	دانشگاه پرینستون	ایالات متحده آمریکا
8	دانشگاه کالیفرنیا ، برکلی	ایالات متحده آمریکا
9	دانشگاه ییل	ایالات متحده آمریکا
10	دانشگاه شیکاگو	ایالات متحده آمریکا
11	دانشگاه کلمبیا	ایالات متحده آمریکا
12	کالج امپریال لندن	بریتانیا
=13	دانشگاه جان هاپکینز	ایالات متحده آمریکا
=13	دانشگاه پنسیلوانیا	ایالات متحده آمریکا
15	ETH زوریخ	سوئیس
=16	دانشگاه پکن	چین
=16	دانشگاه Tsinghua	چین
=18	دانشگاه تورنتو	کانادا
=18	کالج دانشگاهی لندن (UCL)	بریتانیا
20	دانشگاه کالیفرنیا ، لس آنجلس	ایالات متحده آمریکا

و طبق این جدول کشور های ایالات متحده آمریکا،بریتنیا،آلمان،استرالیا،چین،هلند،کانادا، سوئیس،کره جنوبی،فرانسه،هنگ کنگ و سوئد دارای بالاترین رتبه بندی دانشگاهی هستند.