به گزارش قدس خراسان، آثار و ابنیه‌های تاریخی هر منطقه و هر کشوری از داشته‌های ارزشمند آن سرزمین است که از شناسنامه‌های هویتی‌اش به حساب می‌آید.

این داشته‌های کهن بنا به قدمت قابل توجهی که اقوام ایرانی از گذشته داشته و دارند، در مناطق مختلفی از کشور به وفور یافت می‌شوند و خراسان رضوی نیز از همین جمله است؛ استانی که ابنیه و آثار فراوانی از دوران مختلف سده‌های تاریخی را در خود دارد. آثار باستانی خراسان رضوی گاه به سبب داشتن پشتوانه‌ای چند هزار ساله از لحاظ تنوع و تعدد بسیار غنی هستند. این موضوع سبب می‌شود حساسیت برای حفظ آن‌ها و جلوگیری از تخریب و از بین رفتنشان از درجه اهمیت بالایی برخوردار باشد. اهتمام در این امر موجب می‌شود نسل‌های مختلف از این میراث اجدادی و کهن بهره لازم را ببرند. چه بسیار اتفاقات مختلف و متعددی در طول سالیان پیش آمده که این ابنیه‌ها را در معرض تخریب یا از بین رفتن کامل قرار داده؛ اما مرمت و نگهداری‌هایی که در سالیان بسیار از این میراث فرهنگی به عمل آمده، برخی از آن‌ها را تا امروز با کمترین خسارتی مواجه کرده است. زلزله از عوامل دخیل در تخریب آثار باستانی بوده و هست. این روزها به تعدد شاهد وقوع این پدیده طبیعی در خراسان رضوی هستیم و یکی از نگرانی‌ها احتمال خسارت زلزله به ابنیه‌های تاریخی استان است.

سلامت ابنیه‌های تاریخی پس از زلزله‌های اخیر

سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی در پاسخ به اینکه آیا وقوع زمین‌لرزه‌های اخیر به ابنیه‌های تاریخی استان خسارتی وارد کرده است، گفت: خوشبختانه با بررسی‌هایی که داشتیم و اطلاعاتی که از شرایط ابنیه‌های تاریخی استان داریم، زمین‌لرزه‌های اخیر خسارتی به آن‌ها وارد نکرده و از شرایط ثابتی برخوردار هستند.

احسان زهره‌وندی همچنین درباره اقدام‌های حفاظتی برای حفظ آثار باستانی از تخریب یا صدمه‌های احتمالی در استان بیان کرد: بناهای تاریخی در استان چند دسته‌اند که دسته‌ای از آن‌ها مالک خصوصی دارند، گروه دیگری تحت تملک میراث فرهنگی بوده و دسته آخر در اختیار سایر دستگاه‌ها هستند که در دو دسته خصوصی و تملک سایر دستگاه‌ها هر اقدامی در این زمینه باید از سوی خود آن‌ها انجام شود و ما نیز همراهی و حمایت می‌کنیم.

وی ادامه داد: اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هر سال اعتباراتی از محل اعتبارات ملی و استانی گرفته و برنامه‌ریزی‌هایی برای مرمت و نگهداری انجام می‌دهد که همه این‌ها در حد توان و با بودجه‌ای که در اختیار است، صورت می‌گیرد.

بودجه‌ها برای بناهایی با وضعیت اضطراری هزینه می‌شود

سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی در پاسخ به این پرسش که تعداد ابنیه‌های تاریخی و میزان اعتبار در نظر گرفته شده برای حفاظت و مرمت این آثار در استان چقدر است، اظهار کرد: خراسان رضوی بیش از ۲ هزار و ۱۰۰ اثر ثبتی منقول و غیرمنقول دارد که از این تعداد یک‌هزار و ۶۰۰ بنا و محوطه داریم که به تناوب نیاز به مرمت و نگهداری دارند؛ اما بی‌شک نمی‌شود برای همه آن‌ها با توجه به اعتباری که داریم، هر سال هزینه کرد و بیشتر برای ابنیه‌هایی هزینه می‌شود که به صورت اضطراری با مشکلی مواجه می‌شوند. 

زهره‌وندی متذکر شد: همین امسال بودجه‌ای که برای این بخش در نظر گرفته شده، ۲۰میلیارد تومان از محل بودجه‌های استانی است و ۲۰میلیارد تومان نیز از سرانه ملی؛ یعنی در مجموع ۴۰ میلیارد تومان برای هزار و ۶۰۰ بنای تاریخی! این مبالغ اگر هم به صورت کامل اختصاص پیدا کند و محقق شود، نسبت به آثاری که داریم، خیلی کم است.

یک مویز و ۴۰ قلندر

وی ادامه داد: رقم ۴۰ میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده همان طور که بیان شد، در صورت محقق شدن تمام این رقم هم اگر آن را بین  یک‌هزار و ۶۰۰ اثر استان تقسیم کنیم، به هر اثر ۲۵ میلیون تومان خواهد رسید که با این رقم عملاً هیچ کاری نمی‌شود انجام داد. از این رو مجبوریم ابنیه‌ها را بنا به شرایط، قدمت و ملاحظاتی که گاه در حفظ آن‌ها وجود دارد، دسته‌بندی کنیم. پس از آن اولویت‌دارها را مشخص کرده و برای رسیدگی و مرمت آن‌ها اقدام کنیم.

سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان در حال حاضر آثاری را که دارای ظرفیت ثبت در آثار میراث جهانی هستند، در اولویت دانست و بیان کرد: کاروانسراها، آسبادها و برخی از ابنیه‌های خاص که قدمت بالایی دارند، در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند.

خبرنگار: هاشم رسائی‌فر