به گزارش قدس خراسان، عملیات لوله‌گذاری انتقال آب از دریای عمان به سمت مشهد در حال اجراست؛ پروژه‌ای که برخی آن را به دلیل بین‌حوضه‌ای بودن برای محیط زیست مضر می‌دانند و می‌گویند این انتقال آب به نفع مردم نیست و با توجه به تغییر اقلیم و هزینه تمام شده باید به سمت سازگاری با کم‌آبی رفت.
مجری طرح‌های ویژه تأمین آب مشهد در پاسخ به این انتقادات گفت: این انتقال آب، بین‌حوضه‌ای نیست؛ چون از دریای عمان اتفاق می‌افتد و این دریا به اقیانوس هند و آب‌های آزاد وصل است و میزان برداشت مطالعه شده و این انتقال آب، آسیب زیست محیطی ندارد.
علی عبداللهی باغ‌سیاهی ادامه داد: شاید این بحث درباره آب خلیج‌فارس به دلیل خلیج بودن، آلودگی‌های نفتی و تبخیر زیاد آب در این منطقه مطرح باشد؛ اما درباره آب دریای عمان این قضیه کمتر مطرح می‌شود.
وی انتقال آب به مشهد را ضروری دانست و عنوان کرد: به دلیل قرار گرفتن وضعیت آب مشهد در شرایط اضطراری و محدودیت زمانی، همه پروژه‌های انتقال آب به مشهد به صورت ویژه در دستور کار قرار گرفته و به صورت مجزا در قالب طرح‌های ویژه تأمین آب مشهد و خارج از ساختار اداری در حال انجام است تا با سرعت بیشتری به نتیجه برسد.
عبداللهی باغ‌سیاهی ادامه داد: در حال حاضر شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی با توجه به تفویض اختیاری که از وزارت نیرو گرفته، انتقال آب را در قالب پنج طرح میان‌مدت و بلندمدت دنبال می‌کند که سه طرح در دست اجرا و دو طرح در حال مطالعه بوده و نقطه انتهایی این طرح‌ها تأمین آب شرب و صنعت در مشهد و خراسان رضوی تعریف شده است.
مجری طرح‌های ویژه تأمین آب مشهد، سال ۱۳۹۰ را زمان آغاز مطالعات این طرح دانست و خاطرنشان کرد: این طرح نخستین طرح در کشور است که مطالعات موفقی در انتقال آب از دریا در ابعاد و اندازه مگاپروژه میان چند استان داشته و مراحل آن به شکل مهندسی‌شده پیش رفته است. شرح خدمات انتقال آب از دریای عمان در مواردی مانند حفظ منابع آب دریا، محیط زیست، نیازسنجی شرب و صنعت به صورت کامل و جامع دیده شده و در این طرح توانستیم دانش انتقال آب از دریا را برای نخستین بار در کشور بومی‌سازی کنیم.
به گفته وی انتقال آب دریای عمان به مشهد از جمله طرح‌هایی است که از همان ابتدا مطالعات آن بر مبنای اجرا و تأمین منابع مالی انجام شده و در مطالعات اولیه، مشاور مکلف به تأسیس شرکت پروژه بوده است.
تأمین ۱۰۰میلیون مترمکعبی از پساب
عبداللهی باغ‌سیاهی با اشاره به تهدیدات تأمین آب خارج مرزی و تحلیل آبخوان‌ها تصریح کرد: پهنه شرقی کشور ۱۱ میلیون نفر جمعیت دارد که با بررسی کل نیاز آب شرب و صنعت به این جمع‌بندی رسیدیم که اگر تمام منابعی را که در اختیار است، در نظر بگیریم و مدیریت مصرف را تا بیشترین میزان ممکن انجام دهیم، برای افق ۱۴۲۰ در تأمین آب شرب و صنعت ۸۵۰میلیون مترمکعب در سال کسری منابع آب خواهیم داشت که تنها راه تأمین پایدار آن، آب دریا خواهد بود.
مجری طرح‌های ویژه تأمین آب مشهد ادامه داد: وزارت نیرو و شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور که مسئولیت تأمین آب را بر عهده دارند، بر این عدد صحه گذاشتند و ۸۵۰میلیون مترمکعب سالانه، صورتجلسه و قرار شد ۷۵۰میلیون مترمکعب در سال وارد کنیم و ۱۰۰میلیون مترمکعب در سال هم از بازچرخانی همین آب در شهرهایی که سیستم تصفیه دارند، به صورت بازچرخانی پساب تأمین شود. از این رو این انتقال به سه خط لوله ۲۵۰میلیون مترمکعبی تقسیم شد تا آب را به پهنه شرقی کشور منتقل کند.
وی بر قوی و دقیق بودن مطالعات این طرح تأکید کرد و گفت: به دلیل اینکه تجربه برداشت آب از دریا و شیرین‌سازی آن در این حجم در کشور وجود نداشت، از همان ابتدا مطالعات طرح با یک شرکت معتبر هلندی برنامه‌ریزی شد که اتفاق خوبی بود.
عبداللهی با اشاره به روند بومی‌سازی فرایند انتقال آب از دریا عنوان کرد: اواسط کار به دلیل تحریم‌ها، شرکت هلندی نتوانست همکاری‌اش را ادامه بدهد و تا ۵۰درصد پیشرفت کار همراه ما بودند. به دلیل توان مهندسی خوب مشاوران که مدتی با کارشناسان خارجی این پروژه همکاری داشتند، توانستیم باقیمانده مدل کار را جمع‌بندی کنیم و این جمع‌بندی به گونه‌ای بود که توانستیم انتقال آب از دریا را بومی‌سازی کرده تا در پروژه‌های مشابه در کشور استفاده شود.
برداشت ۴ میلیارد مترمکعبی آب شور دریا
وی تصریح کرد: مجوز برداشت ما از محیط زیست کشور ۴ میلیارد مترمکعب آب شور و یک میلیارد و ۲۵۰میلیون مترمکعب آب شیرین در سال است که برای طرح‌های توسعه‌ای در آینده از جمله توسعه مکران این میزان دیده شده است.
مجری طرح‌های ویژه تأمین آب مشهد درباره چگونگی انتخاب مسیر لوله‌گذاری تا مشهد ادامه داد: مسیر این انتقال بهترین مسیر مهندسی شده است چون باید در این مسیر به شهرها، روستاها و معادن آب‌رسانی شود. فلسفه کار مهندسی مطالعات اجرا این است که مسیری انتخاب شود که کمتر به مناطق سخت‌عبور برخورد کند و هزینه کمتری ازجمله هزینه‌های اجتماعی، فنی، اجرایی و اقتصادی داشته باشد. مسیر انتخابی فعلی مسیری است که از میان تعداد زیادی پیشنهاد و بررسی قطعی شده است.
وی افزود: خاکبرداری‌های مسیر از مشهد تا چابهار در حال انجام بوده و در ۴۰کیلومتری شرق منطقه چابهار آبگیر، تصفیه‌خانه، آب‌شیرین‌کن‌ها و اجرای خط لوله فولادی به سمت زاهدان با سرعت در حال انجام است تا در سال ۱۴۰۳ شاهد رسیدن آب به زاهدان باشیم.
عبداللهی در پاسخ به انتقادها برای قیمت تمام شده آب عنوان کرد: وقتی تأمین آب شرب و صنعت مطرح می‌شود، هزینه تمام شده با در نظر گرفتن ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی چندان مطرح نیست. ما ناچار به صرفه‌جویی و فرهنگ‌سازی در مصرف آب و نگهداری منابع آبی هستیم؛ اما باید آبی وجود داشته باشد تا با آن سازگاری داشت. متأسفانه در بسیاری از مناطق شرقی از جمله سیستان و بلوچستان فیزیک آب را از دست داده‌ایم که نتیجه آن مهاجرت‌های گسترده مردم به مناطق دیگر است.
وی ادامه داد: در سال‌های گذشته برداشت آب از آبخوان بوده و آبخوان‌های ما عملاً دیگر ظرفیتی برای برداشت ندارند. این پروژه وقتی خارج از حوضه آبی، آب را منتقل می‌کند، می‌تواند به تغذیه آبخوان‌های منطقه کمک کند. در حال حاضر در غرب مشهد در مناطق ویلاسازی شده به صورت تانکری خرید و فروش می‌شود و خرید و فروش آب در میان مردم مرسوم شده و قیمت فروش هر مترمکعب آب به حدود ۲۰۰هزار تومان در تابستان به صورت تانکری می‌رسد. بنابراین به دلیل کمبود آب، قیمت خودش را پیدا کرده است.
مجری طرح‌های ویژه تأمین آب مشهد درباره قیمت تمام شده تشریح کرد: هر مترمکعب آب در پای آب‌شیرین‌کن ۸/۰ دلار بوده و عرف همین است و هزینه نهایی این آب در مشهد سه تا چهار دلار تمام می‌شود و طرح‌هایی را در دست اجرا داریم که به سمت افزایش ارزش اقتصادی حرکت کنیم.
هر چند انتقال آب دریای عمان به مشهد به دلیل تعدد موافقان و مخالفان چالش‌برانگیز است؛ اما در کنار بررسی این موضوع نباید از بحث صرفه‌جویی در مصرف آب و فرهنگ‌سازی آن غافل شد. از سوی دیگر بخش کشاورزی بیشترین مصرف و هدررفت آب را دارد که در پروژه‌های انتقال آب، این بخش دیده نشده و با توجه به تحلیل منابع آب زیرزمینی و محدود شدن منابع آب‌های سطحی باید این پرسش را مطرح کرد که تأمین آب این بخش چگونه است؟
خبرنگار: طاهره فجر داودلی
نظر شما