آمارها نشان می‌دهد ما نسبت به کشورهای دیگر به صورت سرانه گاز بیشتری مصرف می‌کنیم. همچنین شواهد حاکی از آن است که طبقه مرفه جامعه مصرف بالاتری نسبت به الگوی مصرف در کشور دارد. به طوری که مشترکان این طبقه گاهاً تا 5 برابر مصرف کننده‌های معمولی از گاز طبیعی استفاده می‌کنند.

از آنجائیکه گاز با قیمت یارانه ای و بسیار ارزان در ایران عرضه می‌شود، هر کسی که بیشتر مصرف کند بیشتر از یارانه دولتی بهره می‌برد. بنابراین، پرمصرف‌های ایران که اغلب از طبقات بالای جامعه هستند، بیشتر از یارانه دولتی استفاده می‌کنند.

این موضوع با اصل عدالت اجتماعی و ارائه یارانه‌ها به صورت هدفمند در تضاد قرار دارد. در همین ارتباط، برخی کارشناسان پیشنهاد می‌کنند به منظور ایجاد عدالت بیشتر در جامعه به اعمال سیاست‌های قیمتی بر پرمصرف‌ها بپردازیم. همچنین برخی معتقدند باید یارانه انرژی را به آخر زنجیره منتقل کنیم و قیمت‌ها در طول زنجیره تولید و عرضه به صورت آزاد باشد.

اصلاح الگوی مصرف و کسب درآمد برای شرکت ملی گاز با تعرفه گذاری پلکانی

نظرات رحمان سعادت، عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان را در خصوص تعرفه گذاری پلکانی گاز در بخش خانگی جویا شدیم که در ادامه می‌خوانید.

سعادت با اشاره به این موضوع که در زمینه تعرفه گذاری پلکانی دو موضوع را باید مدنظر داشت، تصریح کرد: اصلاح الگوی مصرف و کسب درآمد برای شرکت ملی گاز و دولت که بتواند هزینه‌هایش را تأمین کند، مسائل مربوطه هستند.

وی ادامه داد: وقتی انرژی قیمتش پایین است، مصرف کننده، چه واحد تولیدی و چه خانوار، دقتی در میزان مصرف ندارد و بی مهابا از انرژی استفاده می‌کند. به این ترتیب، الگوی مصرف به هم می‌ریزد. از یک طرف منابع ارزشمند کشور از بین می‌رود و از طرف دیگر، یک الگوی غلط مصرف در جامعه نهادینه می‌شود.

عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه سمنان خاطرنشان کرد: با تعرفه گذاری پلکانی که در سال گذشته به اجرا گذاشتیم، همزمان با افزایش مصرف، به صورت پلکانی بهای گاز مصرفی نیز افزایش یافت. وقتی قیمت از مرزی عبور می‌کند، مصرف کننده نسبت به نحوه مصرفش حساس می‌شود.

  25 میلیون متر مکعب کاهش مصرف گاز با تعرفه گذاری پلکانی در سال گذشته

وی ادامه داد: بر اثر تعرفه گذاری پلکانی، طبق اطلاعات منتشره از شرکت ملی گاز، توانستیم در سال گذشته به میزان 25 میلیون متر مکعب مصرف گاز را کاهش دهیم. تعرفه گذاری پلکانی، روش درستی برای قیمت گذاری گاز خانگی محسوب می‌شود و می‌تواند در مدیریت مصرف اثر مثبت داشته باشد.

استاد اقتصاد دانشگاه سمنان توضیح داد: اغلب مشترکان بخش خانگی در چارچوب الگوی مصرف گاز استفاده می‌کنند. اما عده اندکی که علاوه بر اینکه از طبقات مرفه جامعه هستند، بسیار پرمصرف هم هستند و چندین برابر الگو مصرف گاز دارند. این افراد باید با اجرایی شدن فاز دوم اجرای تعرفه‌گذاری پلکانی پرمصرف‌ها هزینه واقعی و آزاد گاز را بپردازند. زیرا اضافه مصرف آن‌ها باعث می‌شود که صنایع در فصل سرما دچار ناترازی گازی مقطعی شوند و کشور دچار ضرر و زیان زیادی می‌شود.

در تعرفه گذاری پلکانی مشترکان با مصرف معقول دچار اضافه پرداخت در قبوض خود نمی شوند

وی ادامه داد: اینکه در فاز دوم تعرفه گذاری پلکانی قرار است مشترکان با مصرف معقول دچار اضافه پرداخت در قبوض خود نشوند و حتی کسانی که مصرف پایینی دارند، تشویق شوند. راهکار مناسبی است.

سعادت گفت: با توجه به اینکه در آستانه فصل سرما هستیم، باید هشدارهای لازم به مشترکان داده شود. واقعیت این است که مصرف انرژی نامحسوس است. درعین حال که مشترکان در حال مصرف هستند، متوجه میزان استفاده از آن نمی شوند. به طور مثال، خانوارها متوجه هزینه‌های خوراک و پوشاک می‌شوند، اما به این دلیل که ارائه خدمات عمومی مانند گاز، به صورت یک روند انجام می‌شود، خانوارها متوجه میزان مصرف آن نمی شوند.

وی ادامه داد: باید به مشترکان در مورد نحوه محاسبه گاز مصرفی خانوارها یادآوری‌های لازم را انجام دهیم. زیرا ممکن است بعد از اینکه قبض گاز را دریافت کردند، با قیمت‌هایی مواجه شوند که توان پرداختش را نداشته باشند.