به گزارش قدس خراسان، چالش جنگیدن با سرطان را در چهره‌اش می‌توان به وضوح دید؛ چهره‌ای که خسته نیست و انگار هر روز صبح که بیدار می‌شود، انگیزه درمان مبتلایان به سرطان مثل خون در رگ‌هایش می‌دود.
بیماران چشم امیدشان پس از خدا به او است و او هم انصافاً برایشان کم نمی‌گذارد. پزشکی که در انجام وظایفش در مورد بیماران، تحت فرمان عقربه‌های ساعت نیست و تا آخرین بیمار را ویزیت نکند، بیمارستان را ترک نمی‌کند حتی اگر عقربه‌ها به او اخطار نزدیک شدن صبح را بدهند. خودش این طور می‌گوید: «مریضی که پزشک در شهرستان برایش سرطان را حدس زده، اگر هرچه زودتر مورد معاینه و تشخیص قرار نگیرد، نگرانی‌اش هر لحظه بیشتر می‌شود و به لحاظ روحی تحت فشار زیادی قرار می‌گیرد. به این بیمار نمی‌توان گفت برو چند روز دیگر بیا. وجدان انسان قبول نمی‌کند یک نفر در این نگرانی و دلهره باقی بماند».
آنچه در ادامه می‌خوانید، گفت‌وگوی خبرنگار قدس خراسان با دکتر حسین رحیمی فوق‌تخصص خون و سرطان بالغین، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و از پزشکان بیمارستان رضوی است که بیش از یک دهه مشغول مداوای مبتلایان به سرطان در این بیمارستان است.
علم پزشکی در زورآزمایی با سرطان چه وضعیتی دارد؟
امروزه سرطان معضل همه جهان است و کشورهای زیادی در مورد روش‌های درمان آن کار و تحقیق می‌کنند. وضعیت الان حتی با پنج سال پیش قابل مقایسه نیست و همین امسال داروهایی آمده که سال گذشته وجود نداشت. ۱۰ سال پیش سرطان خون قابل درمان نبود؛ اما اکنون بعضی از انواع آن با قرص درمان می‌شود. این بیماری دیگر پایان خط زندگی نیست. از طرفی به خاطر پیشرفتی که در درمان سرطان ایجاد شده، ترس از این بیماری کمتر شده است. قبلاً افراد در صورتی که متوجه می‌شدند مبتلا شده‌اند، پیش پزشک نمی‌آمدند چون امیدی به درمان نداشتند؛ اما در حال حاضر این طور نیست.
پزشکی علمی پویاست و هر روز دارو و روش جدیدی برای درمان سرطان کشف می‌شود. الان داروها و روش‌های تشخیصی و درمانی نسبت به ۱۸-۱۷ سال پیش خیلی متفاوت شده است. آن زمان گاهی درمان بیمار همین بود که دو سال بیشتر زندگی کند یا دیرتر تسلیم مرگ شود.
یعنی الان می‌توانیم بگوییم علم توانسته سرطان را به زانو دربیاورد؟
متأسفانه سلول‌های سرطانی خیلی هوشمند هستند و از هر نقطه‌ای که هدف قرار بگیرند، از طریق دیگری تکثیر می‌شوند؛ اما قدرت علم از سرطان بیشتر است. سرطان یک معضل جهانی است که کشورهای زیادی برای درمان آن در حال تحقیق هستند. من فکر می‌کنم در چند سال آینده این بیماری مهار شود.
در حال حاضر هم اگر این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، قابل درمان قطعی است؛ اما در مراحل بعدی هم اگر تشخیص داده شود، آن‌قدر روش‌های درمانی پیشرفت داشته که می‌توان بیماری را تا حدودی مهار و رنج بیمار را کمتر کرد تا سال‌های بیشتری زندگی کند.
علل ایجاد این بیماری چیست؟ چرا این روزها شاهد افزایش شمار مبتلایان به سرطان هستیم؟
علل اصلی سرطان، ژنتیک و عوامل محیطی است؛ اما در خصوص افزایش سرطان باید گفت یکی از دلایل افزایش این بیماری، افزایش جمعیت است. دوم اینکه امید به زندگی و به تبع آن تعداد افراد مسن که بیشتر مستعد این بیماری هستند، زیاد شده است. عوامل محیطی مانند آلودگی هوا، زندگی ماشینی و کم‌تحرکی، چاقی و همچنین شکل جدید تغذیه در افزایش مبتلایان به این بیماری نقش عمده‌ای داشته است. هر سال ۱۵۵ هزار نفر ابتلای جدید در کشور داریم. یکی از علل افزایش آمار سرطان می‌تواند افزایش آگاهی در مورد علائم هشداردهنده این بیماری و بیشتر شدن مراجعات مردم برای درمان باشد.
هر روز چند بیمار مبتلا به سرطان را ویزیت می‌کنید؟
هر روز حدود ۶۰ تا ۷۰ بیمار سرطانی را ویزیت می‌کنم که در میان آن‌ها ۴ تا ۶ بیمار جدید وجود دارد.
به عنوان یک فوق‌تخصص سرطان که سال‌هاست با مبتلایان مواجهه دارید، شایع‌ترین انواع سرطان را شامل چه مواردی می‌دانید؟
شایع‌ترین نوع سرطان در میان زنان سرطان سینه و در میان مردان سرطان پروستات است. پس از این موارد، سرطان دستگاه گوارش مانند معده و روده بزرگ و پس از آن سرطان ریه در منطقه ما خیلی شایع‌تر از انواع دیگر است.
جایگاه بیمارستان رضوی در درمان سرطان چیست؟
بیمارستان رضوی از خیلی جهات در کشور و حتی خاورمیانه بی‌نظیر است. برخی تجهیزات و امکاناتی که برای درمان سرطان دارد، برای نخستین بار در کشور بهره‌برداری شده است. دستگاه سی‌تی‌اسکن و استفاده از پزشکی هسته‌ای برای تشخیص و ارزیابی پاسخ به درمان این بیماری به وفور به کارگیری می‌شود. در کنار این، روش‌های پرتودرمانی و بخش سرطان خون و سرطان بالغین در این بیمارستان وجود دارد که حتی در تهران هم به این شکل پیشرفته نیست.
کمتر بیمارستانی با این امکانات وجود دارد که هم تشخیص در آن انجام شود و هم تجهیزات و امکانات پیشرفته برای درمان داشته باشد. به همین خاطر بیماران زیادی که مبتلا به سرطان هستند، چه از داخل و چه خارج از کشور به اینجا می‌آیند. خیلی از بیماران مبتلا به سرطان از کشورهای همسایه مثل افغانستان، ترکمنستان، عراق و کشورهای حوزه خلیج‌فارس برای درمان به این بیمارستان می‌آیند.
افرادی که برای تشخیص و درمان سرطان به شما مراجعه می‌کنند، در چه بازه سنی قرار دارند و در هر بازه سنی کدام نوع از سرطان بیشتر است؟
من فوق‌تخصص سرطان بالغین هستم و کمترین سنی که ویزیت می‌کنم، از ۱۶ سالگی شروع می‌شود. سرطان خون در میان جوانان بیشتر بوده و اوج سنی این بیماری از ۱۶ تا ۲۵ سال است. در میان سنین بالاتر، سرطان‌های دستگاه گوارش بیشتر می‌شود.
در خصوص سرطان‌های زنانه و پیشگیری از آن‌ها چه نکاتی باید مدنظر بانوان قرار گیرد؟
متأسفانه سن ابتلا به سرطان سینه در میان خانم‌ها یک دهه کم شده به طوری که اکنون از دهه دوم و سوم زندگی میان زنان دیده می‌شود. یکی دیگر از انواع شایع سرطان در زنان، سرطان دهانه رحم یا سرطان سرویکس است که از عفونت اچ‌پی‌وی ایجاد می‌شود. این بیماری واکسن دارد و از معدود سرطان‌هایی است که به طور کامل قابل پیشگیری است. هم از طریق واکسن و هم از طریق آزمایش پاپ‌اسمیر که به نوعی نقش غربالگری را دارد، قابل تشخیص و پیشگیری است.
از همکاران شما در بیمارستان رضوی شنیده‌ایم شب‌ها تا هر ساعتی که بیمار باشد، در بیمارستان می‌مانید حتی اگر ساعت از نیمه‌شب هم بگذرد. در حالی که همه ما می‌دانیم بیمار سرطانی یک بیمار اورژانسی نیست. چرا شما آسایش خود را فدای این کار می‌کنید؟
بیمار سرطانی شرایط خاصی دارد. در ابتدا شاید اورژانسی به نظر نرسد؛ اما بیمار سرطانی‌ای که در حال درمان است، هر اتفاقی برایش بیفتد، به بیماری‌اش ربط می‌دهد و ممکن است پزشکان دیگر او را قبول نکنند. مریضی که پزشک در شهرستان برایش سرطان را حدس زده، اگر هرچه زودتر مورد معاینه و تشخیص قرار نگیرد، نگرانی‌اش هر لحظه بیشتر می‌شود و به لحاظ روحی تحت فشار زیادی قرار می‌گیرد.
به این بیمار نمی‌توان گفت برو چند روز دیگر بیا. وجدان انسان قبول نمی‌کند یک نفر در این نگرانی و دلهره باقی بماند. گاهی زمان ویزیت این بیماران به حدی طولانی می‌شد که مجبور می‌شدم سحری را هم در بیمارستان و بین ویزیت‌ها بخورم. بیماران سرطانی به خصوص آن‌هایی که بیماریشان پیشرفت کرده، از نظر روحی خیلی در تنگنا هستند و گاهی پزشک، تنها پناه آن‌هاست.
بیماری داشتید که خودش یا حتی شما از درمانش ناامید شده باشید؛ اما بهبود پیدا کند؟
ناامیدی بیماران در تخصص ما زیاد است؛ چون گاهی آن‌قدر دچار عوارض بیماری و عوارض ناشی از شیمی‌درمانی می‌شوند که فکر می‌کنند هرگز بهبود پیدا نخواهند کرد. حدود ۱۰ سال پیش بیمار جوانی داشتم که به سرطان خون خیلی شدیدی مبتلا شده بود و همزمان عفونت قارچ سیاه هم گرفته بود. حدود دو ماه بستری بود. هفته‌های آخر بستری، خانواده‌اش می‌خواستند او را به روستا ببرند تا روزهای آخر را در میان اعضای خانواده‌اش باشد؛ اما به او گفتم تو درمان می‌شوی. ماند و پس از دو سه هفته حالش بهبود پیدا کرد. اکنون ازدواج کرده، پدر دو فرزند است و در صحت و سلامت قرار دارد.
خانم جوان دیگری نیز سرطان خون داشت و حالش به قدری وخیم بود که به آی‌سی‌یو رفت و حتی ما هم از بهبودش ناامید شده بودیم؛ اما با اقدام‌هایی که برایش انجام شد، بهبود پیدا کرد و چند سال پیش فرزند دومش را به دنیا آورد.
سرطان همیشه آخر خط نیست. حتی در مواردی که بیماری پیشرفت کرده باشد، ما دیدیم که درمان شدند. الان علم هم خیلی پیشرفت کرده است.
موضع مردم در برابر سرطان معمولاً یا خیلی سهل‌انگارانه است یا وسواس‌گونه. راه درست تشخیص به موقع این بیماری چیست؟
افزون بر بحث غربالگری که مهم است و باید جدی گرفته شود، لازم است افراد آگاهی داشته باشند تا از کنار یک سری علائم به راحتی عبور نکنند. کسی که خال روی بدنش دارد که دچار تغییر شکل شده، فردی که موقع اجابت مزاج خونریزی غیرمعمول از دستگاه گوارش داشته یا شخصی که دردهای شکمی پراکنده دارد، باید برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کند. کاهش وزن غیرمعمول، مشکل در بلع، سرفه‌های غیرمعمول و طولانی‌مدت، کم خونی و فقر آهن در سنین بالا، از دیگر علائم هشداردهنده هستند که باید به آن‌ها توجه کرد.
کنترل وزن و جلوگیری از چاقی، استفاده نکردن از غذاهای شور و فست‌فود، داشتن تحرک و ورزش، خواب کافی و دوری از استرس از جمله عوامل پیشگیری‌کننده از سرطان هستند.
خبرنگار: معصومه مؤمنیان
نظر شما