سرکار خانم زهرا ابراهیمی از کارشناسان دینی در یادداشتی به مسئله ظلم و عدالت در جنگ اسرائیل و فلسطین پرداخت و نوشت:
ظلم را از حد گذشتن و عدل را رعایت حق معنا نمودهاند. مبنای نظام حکیمانة جهان بر عدل بنا شده و تحقق هدف خلقت در سایة پرهیز از ظلم امکانپذیر است. قبح ظلم از گزارههای بدیهی عقل است و هر عاقلی با اندک سهمی از عقل قبیح بودن ظلم را فهم میکند.
آدمی گاه بر مدار عقل حرکت مینماید و دیگران را همچون خود میداند و گاه نیز عقربة رفتارهایش از عقل دور شده و بر محور خودخواهی میچرخد. چنین شخصی بهمحض احساس برتری، دیگران را حقیر میپندارد و خود را در رأس هرم قدرت تصور مینماید.
گاه نیز این اتفاق نه برای افراد که برای ملتها میافتد. تا جایی که گروهی یا قبیلهای یا ملتی خود را برتر از دیگر ملتها دانسته و روحیة اضطهاد یا همان میل به له کردن دیگران را در خود زنده نگه میدارد.
طبیعتاً در این شرایط سکوت و انفعال، جسارت دشمن را بیشتر کرده و خمودی و سستی و در نهایت ذلت و شکست را نصیب طرف مقابل میکند.
از دریچه نگاه اسلام همة مسلمانان نه یک ملت بلکه یک امتاند و مرزهای اعتباری همچون مرز جغرافیایی مانع پیوند میان مسلمانان نیست.
خداوند در قرآن میفرماید: «إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّهً وَاحِدَهً وَأَنَا رَبُّکُمْ فَاعْبُدُونِ««این است امت شما که امتی یگانه است و منم پروردگار شما پس مرا بپرستید» (انبیاء /۹۲)
بر همین اساس بیتفاوتی نسبت به مظلوم برازنده مسلمان نیست.
علاوه بر این، خداوند در قرآن سفارش کرده است که چنانچه سکوت و انفعال شما دشمن را جسور میکند شما حق دارید به دفاع از خویشتن بپردازید.
قرآن میفرماید:
«فَمَنِ اعْتَدَی عَلَیْکُمْ فَاعْتَدُواْ عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَی عَلَیْکُمْ»
«اگر کسی به شما ظلمی کرد، شما نیز مثل همان را نسبت به او انجام دهید». (بقره/ ۱۹۴)
طبق این آیه آنچه بهعنوان اصل برای یک جامعه اسلامی در نظر گرفته میشود این است که در برابر دشمن از موضع ضعف بپرهیزد و درعینحال به دفاع از خویش بپردازد.
دفاع ما از مردم غزه و دشمنی ما با رژیم صهیونیستی مبتنی بر اصل عدم سازش با ظالم است؛ به همین دلیل قطع رابطه با صهیونیستها و تلاش برای پیروزی مقاومت امری کاملاً عقلانی و شرعی است.
برخی تصور میکنند که سازش با دشمن امنیت را به ارمغان میآورد حالآنکه اسلام صراحتاً هشدار میدهد که عقلانیت در سازش با ظلم نیست.
نکته دیگری که لازم است به آن توجه کرد این است که افزونطلبی انسان حدومرز ندارد و سازش با ظلم افزونطلبیها را نهتنها متوقف نمیکند؛ بلکه تشدید خواهد کرد.
از دیگر مؤلفههایی که عدم سازش با ظلم و بیتفاوت نبودن نسبت به آن را تأیید میکند حس عدالتخواهی و ظلمستیزی در انسان است که امری ذاتی و فطری بوده و بیتوجهی به آن بهنوعی انحراف از فطرت را نتیجه میدهد. فلسفه عدالت در اسلام بر پایه اصولی مانند توحید و معاد بنا شده است و در آموزههای اسلام به عدالت بهعنوان اصل اساسی در تعاملات اجتماعی و سیاسی تأکید میشود.
علاوه بر این بیتفاوت بودن نسبت به ظلم و عدم واکنش نسبت به آن نوعی تأیید ظلم و همراهی با ظالم بهحساب میآید که با ویژگی مسئولیتپذیری که اسلام بر عهده انسان گذاشته منافات دارد. انسان در نگاه اسلام در برابر فرد، خانواده، اجتماع و جهان مسئول است و چنانچه به وظیفهی خویش در این زمینه توجهی نکند از عوارض و آسیب های مادی و معنوی آن در امان نخواهد بود.
از دیگر دلایلی که ما را مجاب میکند در برابر ظلم صهیونیستها سکوت نکنیم این است که نظام تکوین و تشریع بر پایة رشد انسانها طراحی شده و در این طرح نه سعادت فرد بلکه سعادت و اصلاح اجتماع نیز مدنظر قرار گرفته است این در حالی است که ظلم و همچنین سکوت در برابر ظلم رفتاری در خلاف جهت نظام حکیمانه جهان است.
حیات انسان را نه نفسکشیدن او بلکه احساس مسئولیتش در برابر دیگران ثابت میکند. در روایت آمده است:
«مَنْ تَرَکَ إِنْکَارَ الْمُنْکَرِ بِقَلْبِهِ وَلِسَانِهِ(وَ یَدِهِ) فَهُوَ مَیِّتٌ بَیْنَ الأَحْیَاءِ» «کسی که انکار منکر را با قلب و دست و زبانش ترک کند، مردهای است میان زندگان» (تهذیب الأحکام، ج ۶، ص ۱۸۱)
بنابراین، عدم بیتفاوتی در برابر ظالمان نشانهای است بر اثبات حیات معنوی اجتماع.
همانطور که اشاره شد عدل همان قانونی است که در نظام خلقت تعبیه شده و مسئولیتپذیری نسبت به جهان، بستر ایجاد عدالت اجتماعی را فراهم میآورد. به همین دلیل چنانچه ملتی خواهان رسیدن به عدالت اجتماعی است باید با ظلم در هرزمان و هر مکانی مبارزه کند.
بیتفاوتی جهان نسبت به ظلم و ستمی که در غزه وجود دارد نتیجهای جز تضعیف حقوق بشر، نقض حقوق بینالمللی، افزایش تنشها در منطقه و تضعیف اعتبار بینالمللی نخواهد داشت؛ به همین دلیل حمایت جامعه جهانی از غزه باید در قالبهایی همچون اعتراض علنی به سیاستهای ستمگرانه، همبستگی اجتماعی، کمک مالی و انسانی به مردم غزه، انتشار آگاهی درباره وضعیت غزه و... صورت پذیرد و اینگونه تمام جهان یکصدا غزه را فریاد زنند!
نظر شما