حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعبدالفتاح نواب، نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت با اشاره به اینکه در آستانه آغاز اعزام زائران ایرانی به عمره مفرده هستیم مهم‌ترین توصیه‌ها برای داشتن عمره‌ای مقبول را برای زائران عمره مفرده مطرح کرد و گفت: برای داشتن عمره‌ای مقبول اول مطالعه در خصوص مسائل عبادی عمره، تاریخ اسلام و سیره پیامبر(ص) لازم است چراکه در سرزمین وحی این مسائل بسیار مورد نیاز عمره‌گزاران خواهد بود.

وی ادامه داد: حضور در جلسات کاروان که از سوی روحانی و مدیر کاروان‌های عمره برگزار می‌شود نیز از اقدامات ضروری است چراکه در این جلسات آموزش‌های لازم عمره ارائه می‌شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین نواب با تأکید بر اینکه به مالی که برای سفر عمره هزینه می‌شود باید خیلی دقت شود، گفت: مالی که افراد برای انجام سفر عمره استفاده می‌کنند باید جزو بهترین اموالشان باشد. حضرات معصوم(ع) می‌فرمایند ما مهریه همسران و هزینه سفرهای عبادی خودمان را از بهترین اموالمان تهیه می‌کنیم. یعنی حتی ائمه(ع) نیز توجه داشتند که از بهترین اموالشان برای سفر عمره و حج هزینه کنند. نباید حق و حقوق دیگران، بدهکاری و ... جزو اموالی باشد که برای هزینه سفر عمره و حج استفاده می‌شود؛ همچنین حقوق افراد قبل از سفر باید پرداخت شده باشد.

مراقب نحوه صرف وقت خود باشید

نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت ادامه داد: یکی دیگر از مسائل مهم در سفر عمره این است که باید از مسائل زیادی که می‌تواند انسان را سرگرم خود کند، پرهیز کرد. از بازار و خرید گرفته تا برنامه‌های تلویزیونی که در اتاق‌های هتل‌ها امکان تماشای آن وجود دارد تا شبکه‌های اجتماعی و برنامه‌های تلفن‌ همراه، همه می‌تواند رهزن وقت و تمرکز زائر باشد و زائر به جای اینکه به عبادت در مسجدالنبی و مسجدالحرام بپردازد، وقتش را برای این امور تلف کند.

وی تصریح کرد: در ایران همه فرصت دارند که وقت خود را در شبکه‌های اجتماعی، بازار و ... بگذرانند اما سفر عمره فرصتی محدود و گران‌بهاست و انسان نباید آن را هدر بدهد و حیف است که وقت و هزینه خود را برای کارهای غیرارزشمند هدر دهیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین نواب با تأکید بر لزوم برقراری ارتباط مؤثر بین زائران و روحانیون کاروان‌های عمره، گفت: زائران می‌توانند تمام نیازمندی‌های خود در مسائل دینی را با روحانی کاروان خود در میان بگذارند. همچنین خواندن سفرنامه‌ها و تجارب کسانی که عمره موفقی داشته‌اند نیز می‌تواند به زائران در این زمینه کمک کند.

مراقب حق‌الناس باشید

وی به مسئله مهم حلالیت گرفتن نیز اشاره کرد و گفت: مبانی دینی توجه زیادی به حق‌الناس دارد. خدای بزرگ می‌فرماید بندگان در نظر من همه محبوب هستند ولی باید آن کسی که حق دیگران را رعایت نمی‌کند مورد موأخذه قرار گیرد. بنابراین ما باید حق و حقوق دیگران را مورد توجه قرار دهیم و بدانیم حق و حقوق دیگران اگر بر گردن ما باشد حتی با شهادت ما هم از بین نمی‌رود؛ یعنی اگر فردی به کسی بدهکار باشد با شهید شدن هم این بدهکاری پاک نمی‌شود و باید حق دیگران را بپردازد. اگر مسلمانی غیبت کسی را کرده باشد، با شهادت هم این گناه او پاک نمی‌شود و فقط گناهان حق‌اللهی او بخشیده می‌شود و گناهان حق‌الناسی او باقی می‌ماند و در قیامت باید فردی که حقی بر گردن او دارد را راضی کند تا اینکه مورد عفو الهی قرار گیرد.

نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت  تصریح کرد: بر همین اساس افرادی که می‌خواهند به عمره بروند باید از مردم طلب حلالیت کنند؛ به خصوص از خانواده و نزدیکان و همکاران خودشان، چراکه در بسیاری از موارد این افراد از ما آزرده شده‌اند؛ خانم‌ها از دست همسرشان و یا شوهر از دست همسر ناراحت شده است و حالا یکی از آنها دارند به عمره مشرف می‌شوند؛ پس همسران اول باید از هم حلالیت بگیرند و همدیگر را راضی کنند و سپس به سرزمین وحی مشرف شوند و لبیک گویند و به خدا عرضه کنند که خدایا من آمدم.  
 

مراقب باشید ناله و نفرین پشت سرتان نباشد

وی با اشاره به اینکه هنگام احرام زائران عمره «لبیک» می‌گویند، گفت: لبیک یعنی خدایا من آمدم و دعوت تو را اجابت کردم. ولی اگر حقی بر گردن زائر باشد خداوند به او می‌گوید تو چطور دعوت مرا اجابت کردی وقتی ناله و نفرین مردم پشت سر تو است؟ اگر ناله و نفرین پشت سر فرد باشد و او به زیارت برود آن زیارت به جایی نمی‌رسد و نتیجه مطلوب را ندارد. بنابراین جایگاه حلالیت گرفتن بسیار مهم است و انسان وقتی می‌خواهد به عمره مشرف شود و لبیک بگوید، باید پاک و پاکیزه باشد تا بتواند بگوید خدایا من آمدم و این محقق نمی‌شود مگر اینکه انسان سعی کند اگر حقی را از کسی زائل کرده، آن حق را اداکند.

حجت‌الاسلام‌ والمسلمین نواب با تأکید بر لزوم مطالعه در زمینه اسرار اعمال عمره مفرده، گفت: ضروری است که وقتی به عمره مشرف می‌شویم فلسفه اعمال عبادی را بدانیم. در این خصوص کتاب‌های باارزشی نوشته شده است از جمله امام خمینی(ره) کتاب سرالصلاه در خصوص اسرار نماز را دارند. همچنین کتاب‌های آیت‌الله‌العظمی جوادی عاملی در خصوص حج و عمره در کتاب‌هایشان مطالب ارزشمندی نوشته‌اند. یکی از روحانیون نیز اخیراً کتابی با عنوان «نوش بندگی» نوشته است که محتوای خوب و غنی در خصوص اسرار و معنویت اعمال عبادی دارد.
 

زندگی خود را در مدینه بازخوانی کنید

وی در پاسخ به این سؤال که زائران چطور از ظرفیت معنوی بالای شهر مدینه که پنج روز در آن حضور دارند استفاده کنند؟ گفت: زائران در مدینه در کنار چلچراغ نبوی قرار می‌گیرند. مهم‌ترین کار این است که انسان عملکرد و زندگی خود را بازخوانی کند و ببیند چه قدر شبیه زندگی پیامبر(ص) است. آیا پیامبر(ص) سبک زندگی او را می‌پسندند؟ زائر باید هر جا که خلاف سیره پیامبر(ص) عمل کرده است از خدا و پیامبر(ص) طلب مغفرت و بخشش و سعی کند اشتباهات خود را جبران کند.

وی افزود: امت پیامبر(ص) باید شبیه پیامبر باشند. انسان باید ببیند چه قدر شبیه پیامبر(ص) است و آیا جزو امت او محسوب می‌شود؟ اینکه من جزو امت رسول‌الله(ص) باشم به اسم که نمی‌شود؛ باید عمل، اقدام و افکار من به سمت و سوی پیامبر(ص) باشد. انسان در مدینه باید خود را با آموزه‌های پیامبر(ص) بسنجد و خود را در سنجه انصاف قرار دهد. این اقدام زمینه بیداری انسان از جهل را فراهم می‌کند. زائر عمره در بقیع امام حسن مجتبی(ع)، کریم اهل بیت؛ امام سجاد(ع)، زین‌العابدین؛ امام باقر(ع)، باقر علم و امام صادق(ع)، رئیس مذهب جعفری را زیارت می‌کند و می‌تواند منش معصومین(ع) و سیره آنها را مطالعه و در زندگی خود پیاده کند.

وی ادامه داد: زائران عمره به پای کوه احد و مساجد سبعه برده می‌شوند. (در قالب زیارت دوره). با دیدن این اماکن زائران با تاریخ اسلام آشنا می‌شوند و می‌فهمند که پیامبر(ص) و ائمه(ع) چه قدر زحمت کشیده‌اند تا اسلام را حفظ کردند. در جنگ احد صورت پیامبر(ص) زخمی و دندان ایشان شکست. حضرت علی(ع) 70 زخم برداشتند و حضرت حمزه مثله و شهید شد. یا در جنگ احزاب (خندق) وقتی حضرت زهرا(س) برای پیامبر(ص) غذا بردند(که چند تکه نان بود)، پیامبر(ص) فرمودند این اولین غذایی است که بعد از سه روز می‌خورد. آشنایی با این امور می‌تواند موجب شود انسان نسبت به مسائل دینی آگاه‌تر باشد. آشنایی با مسجد قبا و دلایل ساختن این مسجد و آینده‌نگری پیامبر(ص) از دیگر ظرفیت‌های معنوی شهر مدینه است که انسان می‌تواند از آن بهره ببرد.
قبل از احرام دعای اعتذار را بخوانید

حجت‌الاسلام والمسلمین نواب در خصوص ظرفیت معنوی بزرگ مکه نیز گفت: بخشی از برنامه‌های زائران از مدینه شروع می‌شود که شامل محرم شدن است. مناسب است که زائران قبل از احرام، در مدینه دعای 38 صحیفه سجادیه به نام دعای اعتذار را بخوانند و از خدا بابت گناهانی که انجام داده‌اند عذرخواهی کنند. در بخشی از این دعا آمده است خدایا نسبت به گناه اینکه به فردی در مقابل من  ظلم شد ولی من از او دفاع نکردم، عذرخواهی می‌کنم. وقتی در مقابل ما از کسی غیبت می‌کنند، چون آن فرد غائب است و نمی‌تواند از خود دفاع کند و مورد ظلم واقع می‌شود؛ اگر ما از او دفاع نکنیم، مرتکب گناه شده‌ایم و باید بابت این گناه از خداوند عذرخواهی کنیم.

حجت‌الاسلام نواب از زائران خواست قبل از انجام اعمال عمره اسرار مناسک عمره را مطالعه کنند و بدانند چرا محرم می‌شوند، چرا طواف می‌کنند، سعی بین صفا و مروه برای چیست و هدف از تقصیر چیست. در مسجدالحرام جایگاه «مقام ابراهیم» که باید پشت آن نماز بخوانیم به این معناست که امام ما حضرت ابراهیم(ع) است و ما اقتدا می‌کنیم به حضرت ابراهیم(ع). خداوند به حضرت رسول(ص) نیز می‌فرمایند که « اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْراهِیمَ» (آیه 123 سوره نحل). پیامبر تو با اینکه سر حلقه اسرار خلقت هستی و اگر تو نبودی ما هستی را نمی‌آفریدیم ولی تو هم پیرو ابراهیم باش. یعنی ابراهیم خلیل تا به این حد اهمیت دارند و باید از خلیلیت ابراهیم(ع) الگو بگیریم. همینطور از حضرت اسماعیل(ع) درس صدق و ایثار بگیریم که به پدر گفتند صورت من را بپوشان و سر من را ببر تا به دستور خدا عمل کنی. باید از حضرت هاجر(ع) که برای اطاعت از خداوند و همسر که رهبر و امام او بود و به بیایان مکه رفت، درس آموخت.
درس‌های بزرگ مکه برای انسان

حجت‌الاسلام والمسلمین نواب تصریح کرد: درس‌های مهمی است که انسان می‌تواند در سرزمین وحی و مکه مکرمه بیاموزد. در همین شهر مکه شکمبه گوسفند را بر سر و روی پیامبر(ص) ریختند و به حدی سنگ به پای ایشان می‌زدند که ایشان با بدنی زخمی به منزل می‌رفتند اما به خاطر ترویج اسلام مقاومت کردند. خاکستری که همراه با آتش بود بر سر ایشان می‌ریختند و حضرت زهرا(س) از پدر مراقبت و پرستاری می‌کردند و ام ابی‌ها بودن حضرت فاطمه(س) در همین شهر مکه محقق شد. مکه شهری است که ایثارهای حضرت هاجر و حضرت خدیجه که هر چه اسلام بعد از پیامبر(ص) دارد به دلیل تلاش‌های ایشان است. مکه حضرت سمیه و عمار  را دارد که در آنجا شهید شدند و ...؛ آشنا شدن با این تاریخ می‌تواند به شناخت بهتر اسلام کمک کند.

وی در پایان به برنامه‌های فرهنگی بعثه در عمره اشاره کرد و گفت: این برنامه‌ها شامل برنامه‌های قبل و بعد از اعزام است. هر کاروان را یک روحانی همراهی می‌کند و در هتل محل اقامت زائران نیز سخنرانان و مداحان برای زائران مراسم سخنرانی برگزار می‌کنند. جلسات انس با قرآن و پاسخ به سؤال‌ها نیز در مکه و مدینه برگزار می‌شود.

گفت‌وگو از زهرا ایرجی