پیرزنی عصا زنان از اتاق پزشک بیرون می‌آید و  با گفتن «خدا خیرتان دهد» از پزشک خداحافظی می‌کند. کمی آن‌طرف‌تر مرد میانسالی در حال گرفتن نوبت برای ویزیت پزشک است. مادری هم فرزندش را در آغوش دارد و از پذیرش سراغ بخش واکسیناسیون کودکان را می‌گیرد. چند مادر دیگر با فرزندانشان جلو در همین بخش به انتظار رسیدن نوبتشان نشسته‌اند. مرکزی که در راهروهای آن قدم می‌زنیم مرکزی درمانی است که حسابی راه درمان را برای مردم محل کوتاه کرده است. اینجا دارالشفایی است که به همت آستان قدس رضوی در زائرسرای رضوی بنا شده است.

دارالشفایی برای مردم حاشیه شهر

غیر از دارالشفایی که در زائرسرای رضوی ساخته شده، به منظور خدمت‌رسانی بیشتر به مردم حاشیه شهر، دارالشفایی نیز در زائرشهر طرق بنا شده است. همزمان با بازدید از دارالشفای زائرسرای چمن، با مدیرعامل مؤسسه موقوفه خدمات زائر بنیاد کرامت رضوی درباره هدف و چگونگی ساخت این دو مرکز گفت‌وگو می‌کنیم.

سید هاشم حسینی در ابتدا توضیحی درمورد زمان آغاز کار و پایان ساخت بنای دارالشفاها می‌دهد: «در زمان تولیت پیشین تصمیم گرفته شد هشت دارالشفا در مناطق حاشیه‌ای شهر توسط آستان قدس رضوی ساخته شود. براساس برنامه‌ریزی‌ها محل دو مورد از آن‌ها در زائرشهر و زائرسرا انتخاب و ساخت آن در زمان تولیت فعلی آغاز شد. ساختمان دارالشفا در زائرشهر بیش از یک سال پیش و در زائرسرا حدود سه ماه پیش به پایان رسید».

در راهرو که قدم می‌زنیم به عکس جوانی می‌رسیم که لباس پزشکی به تن دارد. نامش و چند عبارت عربی کنار عکس زده شده است. ظاهراً پزشکی از کویت بوده که به علت ابتلا به سرطان از دنیا رفته و خانواده‌اش برای شادی روحش در ساخت این مجموعه مشارکت کرده‌اند. به گفته حسینی، خیران هم در ساخت این دو دارالشفا پای کار آمدند: «بنای این دارالشفاها را آستان قدس رضوی و خیران گذاشتند. بخش عمده کار ساخت بنا بر عهده آستان قدس رضوی بود و خیران هم ما را همراهی کردند. البته تعدادی از آن‌ها در تجهیز هم مشارکت داشتند».

مرکز درمانی با تعرفه‌های دولتی

پس از ساخت بنای دارالشفا نوبت به تجهیز و راه‌اندازی آن می‌رسد. بخش‌های خصوصی برای تجهیز داوطلب می‌شوند، اما چون بنای شکل‌گیری و ساخت این مرکز، ارائه خدمات به مردم حاشیه شهر با توان مالی کم بوده، دانشگاه علوم پزشکی آبان امسال وارد عمل می‌شود و پس از تجهیز این دو مرکز، آن‌ها را به عنوان پایگاه جامع سلامت به بهره‌برداری می‌رساند. حسینی درباره علت این تصمیم می‌گوید: «با توجه به بالا بودن تعرفه‌های بخش خصوصی، هر دو دارالشفا برای بهره‌برداری به بخش دولتی واگذار شد تا مردم با خیال آسوده به این مراکز درمانی مراجعه و تعرفه‌های معمول دولتی را پرداخت کنند. با ورود دانشگاه علوم پزشکی خیالمان از این بابت راحت شد».

وی درباره واگذاری این مراکز به دانشگاه علوم پزشکی مشهد توضیحات بیشتری می‌دهد: «امسال همزمان با حضور وزیر بهداشت در مشهد، قول تجهیز این مکان توسط دکتر شبستری، رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد داده شد. الحمدلله به‌خوبی پای کار آمدند و تجهیزات اولیه در زائرشهر و زائرسرا مهیا شد. در ابتدا بخش‌هایی مانند پزشک عمومی، تغدیه، مشاوره، مامایی، متخصص داخلی، متخصص پوست، روان‌پزشکی و... راه‌اندازی و نخستین بیمار 18 آذر امسال ویزیت شد. بخش‌های تخصصی مانند مثل آزمایشگاه، دندانپزشکی، قلب و عروق، چشم‌پزشکی و ... هم تا سال آینده راه‌اندازی و تکمیل خواهد شد. امیدواریم همان‌طور که مجموعه دانشگاه علوم پزشکی مشهد در حوزه راه‌اندازی و مستقر کردن تجهیزات و پزشک و... سرعت عمل داشتند، برای تکمیل این بخش‌ها هم با سرعت عمل کنند. با توجه به قرارگیری این دو مرکز درمانی در منطقه محروم و حاشیه و نیاز مردم منطقه، آستان قدس رضوی هم برای تجهیز قصد کمک دارد تا ان‌شاءالله هرچه زودتر موارد تخصصی هم تکمیل شود».

مراکزی که حالا با نام مرکز جامع سلامت وحدت و مرکز جامع سلامت طرق شناخته می‌شوند همه روزه در خدمت مراجعان زیادی هستند. مراجعانی که جزو مردم محلی‌اند و پیش از این برای انجام کارهای مربوط به حوزه مراقبت سلامت باید به مراکزی دور از محل سکونتشان مراجعه می‌کردند. «صفر تا صد بهره‌برداری دو مرکز با علوم پزشکی بوده و حالا جزو مراکز زیرپوشش این مجموعه محسوب می‌شود. ما نقشی در اداره امور داخلی و رفت‌وآمد آن‌ها نداریم و تنها نگهداری و پشتیبانی را انجام می‌دهیم».

درمان رایگان برای زائران

رضایت‌مندی مردم محل از ایجاد این پایگاه‌های سلامت هدفی بوده که آستان قدس رضوی به آن دست یافته است. اما غیر از مردم محلی، افراد دیگری هم از وجود این مراکز نفع می‌برند. اینجا به غیر از در اصلی ورودی که حاشیه خیابان است، ورودی دیگری نیز برای این گروه در نظر گرفته شده است: «در زمان قرارداد واگذاری دو دارالشفا به دانشگاه علوم پزشکی، قید شده باید امکان استفاده از این پایگاه‌ها برای زائران هم فراهم باشد. بنابراین در کنار دسترسی درِ اصلی، ورودی و خروجی جداگانه‌ای از داخل مجموعه زائرسرا تعبیه شده تا زائرانی که از طرف مجموعه زائرسرا یا زائرشهر به پایگاه جامع سلامت معرفی می‌شوند، به صورت رایگان خدمات دریافت ‌کنند. علاوه بر آن به فکر ایجاد بخش‌های درمانی ضروری دیگری هم مانند بخش دیالیز برای زائران هستیم. برخی افراد به دلیل داشتن چنین مشکلی و نبود امکانات در نزدیکی مراکز اسکان، محروم از یک سفر و زیارت هستند. راه‌اندازی این بخش‌ها به زائران کمک خواهد کرد با کمترین مشکل و خاطر آسوده برای زیارت به مشهد بیایند».

محمد عربی، مسئول روابط عمومی از اجرای یک طرح دیگر مرتبط با حوزه سلامت در این مجموعه خبر می‌دهد: «سال گذشته 60 خانواده برای اجرای طرحی در حوزه سلامت به مدت 10 روز مهمان زائرسرا بودند. 30 دندانپزشک از تهران به مشهد آمدند، صبح‌ها به مناطق حاشیه شهر می‌رفتند و به صورت رایگان به مردم خدمات صفر تا صد دندانپزشکی ارائه می‌دادند. امسال هم طرح مشابهی با حضور تعدادی از پزشکان متخصص اجرا خواهد شد».