معاون پارلمانی رئیس جمهور در آبان ماه اعلام کرد که از ابتدای استقرار دولت سیزدهم اصلاح قانون مالیات های مستقیم به عنوان شاکله نظام مالیاتی کشور در دستور کار دولت قرار گرفته است. تعداد زیادی از افراد جامعه بر این باورند که نظام مالیاتی فعلی کشور ناعادلانه است و به همین ترتیب، می‌توان گفت که ادراک عدالت مالیاتی در کشور ما وضعیت مناسبی ندارد.

یکی از چالش‌های قانون فعلی مالیات‌های مستقیم، عدم رعایت عدالت عمودی و افقی در آن است. به نحوی که اولا افراد با درآمد بیشتر الزاماً مالیات بیشتری پرداخت نمی‌کنند، ثانیا افراد با درآمدهای یکسان، الزاما مالیات‌های یکسانی پرداخت نمی‌کنند.

لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم در تاریخ ۲۷ آبان ۱۴۰۲، برای طی تشریفات قانونی به مجلس شورای اسلامی ارسال شد و در صورتی که مورد تأیید کمیسیون های مربوطه و شورای نگهبان قرار بگیرد، تبدیل به قانون می شود.

رحمان سعادت، استاد اقتصاد دانشگاه سمنان در خصوص لایحه اصلاح مالیات های مستقیم که توسط دولت به مجلس برده شده است، با اشاره به این موضوع که اصلاح مالیات های مستقیم و مالیات گرفتن بر اساس درآمد افراد و نه شغل آن ها، اقدام بسیار مهمی است، تصریح کرد: بر اساس قانون، هر کسی درآمدی در طول یک سال به دست می آورد، باید مالیاتش را پرداخت کند.

وی ادامه داد: بسیاری از افراد جامعه شغل آزاد دارند و هیچ گونه رصدی در مورد میزان درآمد آن ها صورت نمی گیرد و به همین دلیل می توانند فرار مالیاتی داشته باشند. در صورتی که بر اساس قوانین مالیاتی آن ها مکلف به پرداخت مالیات هستند.

استاد اقتصاد دانشگاه سمنان خاطرنشان کرد: لایحه اصلاح مالیات های مستقیم می تواند یک تغییر جدی در حوزه ی مالیات ستانی در کشور ایجاد کند و شاهد عدالت بیشتر اقتصادی باشیم.

سعادت گفت: در سیستم فعلی مالیات ستانی، بر شغل و کار افراد مالیات اعمال می شود، بنابراین، کسانی که شغل مشخصی دارند، هدف مالیات ستانی قرار می گیرند و کسانی که شغل تعریف شده ای ندارند اما سودهای کلان به دست می آورند، مصون از مالیات دهی هستند.

وی ادامه داد: روش فعلی مالیات ستانی در کشور جنبه ی ضدتولیدی و ضدکار دارد. در حالی که اخذ مالیات از درآمد افراد به عدالت نزدیک تر است. در شرایط فعلی، مالیات حقوق بگیران قبل از اینکه حقوق شان واریز شود، کسر می شود. در حالی که چنین دقتی را در مالیات ستانی از دیگران شاهد نیستیم.

استاد اقتصاد دانشگاه سمنان خاطرنشان کرد: اخذ مالیات از درآمد افراد به جای مالیات بر شغل به ما کمک می کند که به روش مالیات ستانی کشورهایی که سیستم مالیاتی قوی ای دارند، نزدیک شویم.

سعادت گفت: موضوعی که در همه ی اقتصادها مطرح است، بحث حداقل معاش یا معاش معیار است. به این معنا که یک شهروند ایرانی به منظور داشتن یک زندگی آبرومند چقدر باید هزینه کند. این هزینه ها باید از درآمد افراد کسر شود و به باقیمانده ی آن که سود خالص است، مالیات ببندیم. پیشنهادی که دولت در لایحه مبنی بر در نظر گرفتن هزینه های معیشتی در مالیات گیری مدنظر قرار داده است، بسیار به جاست و به نفع مالیات دهندگان است.

وی ادامه داد: با در نظر گرفتن هزینه های معیشتی بسیاری از حقوق بگیران و صاحبان درآمدهای خرد از پرداخت مالیات معاف می شوند. بنابراین، در نظر گرفتن هزینه های معیشتی در لایحه اصلاح قانون مالیات های مستقیم مثبت ارزیابی می شود.

سعادت تأکید کرد: همچنین این اصلاحات در لایحه اصلاح قانون مالیات های مستقیم به نفع طرح های جوانی جمعیت است. زیرا هزینه های معیشتی هر فرزند در امر مالیات گیری لحاظ می شود و به این ترتیب، کسانی که فرزندان بیشتری دارند، هزینه های قابل قبول و معافیت های بیشتری برایشان لحاظ می شود.

استاد اقتصاد دانشگاه سمنان خاطرنشان کرد: موضوع فرزندآوری بسیار مهم است و در سیاست گذاری ها باید دقت زیادی به آن داشته باشیم. حتی خوب است که بر تجرد و عدم فرزندآوری مالیات ببندیم. اما برای کسانی که فرزند به دنیا می آورند، مشوق مالیاتی در نظر بگیریم.