تحریم فروش تجهیزات و اقلام راهبردی صنایع مختلف از بخش های نفت و گاز تا زنجیره ارزش فولاد، یکی از راهبردهای مهم غرب علیه ایران بود که با جدیت به اجرا گذاشته شد. به ویژه صنعت نفت و گاز ایران که بخش زیادی از بودجه ی کشور را تشکیل می دهند، هدف قرار گرفتند.

بر اثر این اقدام، هزینه ی تولید در کشور به میزان زیادی افزایش یافت. همچنین با اعمال تحریم های جدید، تهیه اقلام راهبردی فرآیند تولید صنایع نفت و گاز نظیر کمپرسورها، پمپ ها، شیرهای کنترلی، رأکتور و کاتالیست ها به ایران فروخته نشد که بر مشکلات ما افزود.

در واکنش به این تحریم ها، دولت سیزدهم سیاست اتکا به توان داخلی کشور را به اجرا گذاشت. بر اثر این سیاست، توانستیم نیازهای صنایع را برطرف کنیم و ضمناً بازارسازی ای برای دانش بنیان ها داشته باشیم. بنابراین، اگرچه تحریم ها به طور کلی امری مذموم هستند، اما ناخواسته به فرصتی برایمان تبدیل شدند تا به سمت خوداتکایی گام های بلندتری برداریم.

از طریق استفاده از توان داخلی و دانش بنیانی کشور از یک طرف به رفع نیازهای صنایع از جمله نفت و گاز در حوزه ی اقلام راهبردی پرداختیم و از طرف دیگر، بازارسازی ای برای دانش بنیان ها داشتیم.

 محمدعلی خطیبی، نماینده پیشین ایران در اوپک در ارتباط با این موضوع که دانش بنیان ها چقدر در شرایط تحریمی به رفع نیازهای صنعتی صنایع نفت و گاز موثر بوده اند، تصریح کرد: به طور کلی، صنایع نفت و گاز نیاز به تکنولوژی های بالایی دارند و فناوری بر هستند. تکنولوژی ایستا نیست و هر روز جلو می رود. به همین دلیل، دانش بنیان ها می توانند نقش مهمی در پیشبرد امور در این صنایع داشته باشند.

وی ادامه داد: در شرایط تحریمی که دسترسی ما به اقلام و تجهیزات راهبردی مورد نیاز در صنایع نفت و گاز محدود شد، استفاده ی حداکثری از دستاوردهای دانش بنیانی در دستور کار قرار گرفت.

این کارشناس انرژی توضیح داد: در تمامی زمینه ها از جمله اکتشاف، استخراج و برداشت نیاز به فناوری های بالا داریم. بومی سازی اقلام راهبردی در این بخش ها در دستور کار وزارت نفت قرار گرفت.

خطیبی گفت: بالاترین تحریم ها علیه صنعت نفت و گاز کشورمان اعمال شد و دسترسی ما به تجهیزات راهبردی مورد نیاز در این صنایع با جدیت محدود شد. به همین دلیل نیاز بود در راستای حل این مشکل گام برداریم.

وی ادامه داد: دولت سیزدهم و وزارت نفت به درستی به سمت استفاده ی حداکثری از دستاوردهای دانش بنیانی کشور حرکت کردند. فعالیت بیش از ۶۵۰ شرکت دانش بنیانی در زنجیره ی ارزش نفت و گاز و انعقاد قراردادهای متعدد با دانش بنیان ها در راستای بومی سازی محصولات تأیید کننده ی اهتمام جدی صنعت نفت به استفاده از دستاوردهای دانش بنیانی است.

این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: همکاری خوبی بین صنعت نفت و دانش بنیان ها طی سال های اخیر شکل گرفته است. باید این روابط ادامه پیدا کند و هر روز مستحکم تر شود. تنها از طریق اتکا به توان داخلی و دانش بنیانی کشور است که می توانیم به رفع نیازهای صنایع بپردازیم و روند پیشرفت صنعتی کشور را طی کنیم. دانش بنیان ها نقش خطیر در رفع نیاز صنعت نفت و گاز به واردات اقلام راهبردی و بومی‌سازی آن ها دارند.

خطیبی گفت: بومی سازی محصولات و تکنولوژی ها مزیت های فراوانی برایمان دارد. به طور مثال، از طریق همین دستاوردها بود که توانستیم سیاست همکاری در پالایشگاه های فراسرزمینی را به اجرا بگذاریم و بازارسازی تضمینی برای نفت کشور داشته باشیم.

وی در خصوص ساخت و بهره‌برداری از پتروشیمی الفین گچساران که عمده تجهیزات و فناوری آن ایرانی و بومی‌سازی شده است، تصریح کرد: شواهد نشان می دهد که دانش بنیان ها در بخش های مختلف از جمله پتروشیمی به کمک مان آمده اند. این دستاوردها زمینه را برای رشد هر چه بیشتر کشور مهیا می کنند و به خنثی سازی تحریم ها منجر می شوند.