به گزارش قدس آنلاین، هرچند آثار منفی تحریم‌ها بر کشور غیرقابل کتمان است، اما ما را به این واقعیت می‌رساند که کشور باید در برابر هرگونه تلاطم بیرونی مثل تحریم مقاوم و غیرشکننده باشد. این رویکرد در واقع همانند خنثی‌سازی تحریم است و به‌عنوان مثال می‌توان به ایده افزایش توان تولید داخلی اشاره کرد. تولید بار اول سیاستی است که از دل شرایط تحریمی متولد شده است.
مهم‌ترین بخشی که به سمت خنثی کردن تحریم فروش اقلام راهبردی با استفاده از سیاست تولید بار اول رفته، همین صنعت نفت و گاز است که مسئولیت تولید انرژی و کالاهای مختلف شیمیایی را بر عهده دارد. درخصوص اهمیت سیاست تولید بار اول در صنعت نفت و گاز کشور با چند تن از کارشناسان حوزه انرژی به گفت‌وگو پرداختیم.
تجربه‌های موفق خنثی کردن تحریم‌ها با استفاده از سیاست تولید بار اول
روح الله مهدوی، کارشناس انرژی، با اشاره به اینکه تولید اقلام اساسی و راهبردی صنعت نفت و گاز در داخل کشور ایده خوبی است و در شرایط فعلی بسیار می‌تواند کمک‌کننده باشد، تصریح کرد: شرکت ملی نفت زمانی موضوع تولید اقلام ده‌گانه را مطرح کرد و فهرست کالاهای اساسی شامل تجهیزات دوّار و ثابت، لوله‌ها و موارد دیگر که قرار بود در داخل کشور تولید شود، ارائه شد، اما متأسفانه پیشرفتی در این زمینه نداشتیم. بحث تولید اقلام راهبردی صنعت نفت و گاز حتی پیش از تشدید تحریم‌ها مطرح شد، اما به دلایلی به نتیجه نرسید. این موضوع ضرورت دارد و باید به سمت تولید تجهیزات اساسی و راهبردی صنعت نفت و گاز در داخل کشور گام برداریم. ما در زمینه‌های مختلف ازجمله تجهیزات دوّار و حتی تجهیزات ثابت کمبودهایی داریم و باید در راستای رفع این نیازها و تولید بار اول آن‌ها حرکت کنیم.
وی در ادامه گفت: خودکفایی در زمینه تجهیزات مورد نیاز در صنعت نفت و گاز یک ضرورت است، اما باید به دو موضوع توجه داشته باشیم؛ نخست اینکه تولید این تجهیزات، فناوری می‌خواهد که باید در دسترس باشد تا بتوانیم آن‌ها را در داخل کشور تولید کنیم؛ اما در بعضی زمینه‌ها می‌توانیم به خودکفایی دست پیدا کنیم. به‌طورکلی دانش‌بنیان شدن صنایع بزرگ ازجمله نفت و گاز یک ضرورت برای کشور است.
این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: اگرچه درزمینه فناوری‌های هایتک کار سختی پیش رو داریم و دسترسی به آن‌ها بسیار سخت است؛ اما حتماً ظرفیت‌هایی در کشور در زمینه تولید اقلام راهبردی صنعت نفت و گاز وجود دارد که هنوز شناسایی نشده و به فعلیت در نیامده است. در زمینه‌هایی که توانمندی داریم باید به سمت خودکفایی حرکت کنیم. متأسفانه بیشتر شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی در کشور، خارجی‌دوست هستند و ترجیح می‌دهند از کالاهای وارداتی استفاده کنند، در این زمینه باید فرهنگ‌سازی شود. باید بخش دولتی را به سمت استفاده از تولیدات داخلی و بار اول سوق دهیم. در برخی موارد ظرفیت‌های داخلی وجود دارد، اما به دلیل علاقه شرکت‌ها و سازمان‌های کشور به کالاهای خارجی، از این توانمندی‌ها استفاده نمی‌شود که باید این نقیصه رفع شود.
مهدوی در پایان خاطرنشان کرد: در برخی زمینه‌ها مانند کاتالیست‌ها شرکت‌ها سرمایه‌گذاری خوبی داشتند و نتایج مثبتی هم گرفتیم. ما تجربه‌های موفقی در زمینه خنثی کردن تحریم‌ها داریم. شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه عرضه کاتالیست‌ها و لایسنس‌ها در زنجیره ارزش نفت و گاز اهمیت ویژه‌ای دارند. دستیابی به خودکفایی در زمینه تجهیزات راهبردی صنعت نفت و گاز باید با دسته‌بندی‌های دقیقی صورت گیرد. صنعت نفت کشور تلاش کرده است از دستاوردهای دانش‌بنیانی در راستای تولید تجهیزات و اقلام راهبردی در داخل کشور حداکثر استفاده را بکند و بیشترین عملکرد در تولید بار اول اقلام راهبردی را داشته است که نشان از اهمیت این سیاست در وضعیت فعلی اقتصاد ایران دارد.
هموار شدن مسیر فروش نفت بیشتر، به کمک تولید بار اول تجهیزات پالایشگاهی
حمید بهزادی‌بخش، کارشناس اقتصادی در خصوص اهمیت مقابله هدفمند با تحریم‌های اعمالی از سوی غرب، گفت: یکی از موضوعات مهمی که در دولت سیزدهم مورد توجه قرار گرفت، توجه به ظرفیت دانش‌بنیانی شکل‌گرفته در صنعت نفت و گاز کشور بود که در مسیر تحقق دیپلماسی فروش نفت مورد استفاده قرار گرفت. پس از تجربه دو رویکرد دور زدن تحریم‌ها و رفع تحریم‌ها با مذاکره، کشور به سمت مقابله هدفمند با تحریم‌های اعمالی از سوی غرب رفت تا بتواند آن‌ها را خنثی کند.
وی ادامه داد: در این زمینه، نخستین و مهم‌ترین رویکرد، استفاده از ظرفیت و توانمندی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در شناسایی شرکت‌های توانمند برای ساخت تجهیزات راهبردی صنعت نفت و گاز کشور بود که در نتیجه آن، کارگروه تولید بار اول شکل گرفت تا نیاز صنعت را با یک سناریو جدید برطرف کند. سناریو بومی‌سازی تجهیزات مورد نیاز صنعت، با پیگیری کارگروه تولید بار اول در سال ۹۷ شروع به کار کرد و با شناسایی توانمندی شرکت‌های دانش‌بنیان و بررسی نیازمندی‌های صنعت، یک سناریو بومی‌سازی تهیه و در آخر به پیگیری تولید بار اول آن تجهیز راهبردی اقدام کرد.
بهزادی‌بخش با اشاره به استفاده از سیاست تولید بار اول در صنعت نفت و گاز کشور با توجه به ضرورت خنثی کردن تحریم‌های زنجیره ارزش این صنعت، صنعت نفت و گاز را پیشتاز بومی‌سازی تجهیزات راهبردی عنوان کرد و ادامه داد: یکی از مهم‌ترین بخش‌های تحت تحریم که ارزآوری کشور را مورد هدف قرار داده بود، زنجیره ارزش نفت و گاز کشور بود و به‌طور مشخص صنعت پالایشگاهی کشور که مسئولیت تأمین بنزین کشور را بر عهده داشت؛ از همان ابتدای تحریم‌ها، تحریم فروش بنزین به ایران نیز از سر گرفته و این موضوع سبب شد سیاست تولید بار اول بیش از همه صنایع، در صنعت نفت و گاز کشور و به‌خصوص صنعت پالایشگاهی کشور مورد توجه قرار گیرد و بدین ترتیب بخش اعظمی از تجهیزات صنعت پالایشگاهی کشور به بومی‌سازی رسیده است و ایران پس از سال‌ها فروش نفت خام، به کمک سیاست جدید و مهم تولید بار اول، امکان صادرات تجهیزات و خدمات فنی و مهندسی صنعت پالایشی را کسب کرد.
این کارشناس اقتصادی در پایان افزود: در نتیجه پیگیری سیاست تولید بار اول، به کمک بومی‌سازی تجهیزات در فرایند پالایشگاهی و تولید بار اول تجهیزات پالایشی، جمهوری اسلامی ایران به بازسازی پالایشگاه‌های نیمه‌فعال کشورهای همسو با خود نظیر ونزوئلا و سوریه اقدام کرده و فروش نفت خود را از طریق پیگیری این سیاست مهم و تکیه بر توان داخل و صادرات تجهیزات بومی‌سازی شده ایرانی، به میزان ۴۰درصد افزایش داده که این مهم علاوه بر تأمین کامل نیاز داخلی در صنعت پالایشگاهی، نیاز کشورهای همسو در زمینه پالایشگاهی را نیز پاسخ داده است.
خبرنگار: مهدی پناهی
نظر شما