ساخت پالایشگاه های جدید و متنوع ساختن سبد سوخت کشور باعث شد یکی از بزرگترین واردکننده های بنزین در جهان به صادرکننده بنزین تبدیل شود اما با افزایش سهم بنزین در سبد سوخت کشور دوباره به یک واردکننده بنزین تبدیل شدیم.خودروهایی که از گاز طبیعی به عنوان سوخت استفاده میکنند مزیت های زیادی برای طبیعت و اقتصاد کشور ایجاد می کنند. این خودروها مونو اکسیدکربن را تا ۹۰ درصد و اکسیدهای مختلف نیتروژن و سایر گازهای سمی را تا ۳۵ درصد نسبت به خودورهای بنزینی کاهش میدهند. همچنین ذرات PM۱۰ در خودروهای دیزلی که از گاز طبیعی استفاده میکنند تا هزار درصد کاهش میابد! از نظر اقتصادی؛ CNG با قیمت مناسب تری عرضه میشود و صرفه اقتصادی بیشتری برای صاحبان وسایل نقلیه دارد. ضایعات سوخت در گاز طبیعی کمتر است و این سوخت تمیز باعث کاهش استهلاک و کاهش دفعات تعویض روغن و تنظیم موتور میشود. از نظر ایمنی؛ مخازن استاندارد گاز طبیعی در خودروها بسیار ضخیم تر و محکم تر از مخازن بنزین و گازوئیل است و در تصادفات کمتر دچار حریق و آسیب میشوند.

مزایای CNG بیشمار است اما سهم استفاده از گاز طبیعی در سبد سوخت خودروهای کشور رو به کاهش است. در همین رابطه و پیرامون اهمیت CNG و نقش آن در کاهش مصرف بنزین با آقای سجاد اعیانی به گفتگو پرداختیم

سجاد اعیانی کارشناس حوزه انرژی با اشاره به مصرف بیش از حد بنزین و تاثیرات آن بر اقتصاد کشور تصریح کرد: ناترازی بنزین به موضوعی مهم در کشور تبدیل شده و مقام معظم رهبری نیز اخیرا در دیدار با تولیدکنندگان به این مسئله پرداختند. کشورهایی که چند برابر ما جمعیت دارند مصرف بنزین آنها از ما کمتر است. در سال ۱۴۰۱ صادرکننده بنزین بوده ایم و از صادرات بنزین درآمد ارزی داشتیم اما اکنون باید به فکر خرید بنزین از سایر کشورها باشیم. دولت در سال ۱۴۰۳  برای واردات بنزین میخواهد بیش از ۵ میلیارد دلار هزینه کند و با ادامه این روند این عدد در سال های بعد افزایش خواهد یافت. اگر این اعداد و ارقام برای توسعه زیرساخت های CNG هزینه شده بود، مصرف بنزین روزانه ۲۰ میلیون لیتر کاهش میافت. یعنی روزانه به اندازه چهار برابر بنزینی که در پالایشگاه تهران تولید می شود، کاهش مصرف بنزین داشتیم.

وی در پاسخ به این سوال که در مصرف گاز نیز ناترازی داریم و توسعه CNG باعث ناترازی بیشتر گاز نیز می شود یا خیر تصریح کرد: خودروها به ازای هر لیتر بنزین، یک متر مکعب گاز مصرف میکنند یعنی خودرویی که در هر صد کیلومتر ده لیتر بنزین مصرف میکند همان خودرو اگر از گاز طبیعی استفاده کند در هر صد کیلومتر ده متر مکعب گاز مصرف میکند بنابراین برای کاهش روزانه ۲۰ میلیون لیتر بنزین در کشور نیاز به ۲۰ میلیون مترمکعب گاز داریم که با توجه به میزان تولید روزانه ۸۰۰ الی ۹۰۰ میلیون متر مکعب گاز در کشور؛ این عدد بسیار ناچیز است و به راحتی تامین می شود.

واردات بنزین‌ در شرایط تحریمی ابزاری در دست بیگانگان

این کارشناس انرژی با اشاره به لزوم تنوع بخشی به سبد سوخت کشور تصریح کرد: کشور با ناترازی بنزین مواجه است و هر ساله دو میلیون خودرو به تعداد خودروهای کشور اضافه می‌شود و با تداوم روند فعلی، ده سال بعد، واردات بنزین به ۲۵ میلیارد دلار در سال خواهد رسید. بنزین یک کالای استراتژیک است و ۹۰ درصد سوخت حمل و نقل را بنزین تامین میکند. واردات بنزین‌ می‌تواند در شرایط تحریمی تبدیل به ابزاری در دست بیگانگان شود و می‌توانند در بزنگاه ها از آن علیه ما استفاده کنند. در دهه هشتاد حتی کاتالیست‌های مورد استفاده در فرآیند تولید بنزین نیز تحریم شد و تولید بنزین با مشکلاتی مواجه شد. بنابراین حتی اگر نیازمند واردات نبودیم باز هم لازم بود سبد سوختی کشور متنوع شود. امنیت انرژی، حفظ تراز تجاری و عدم وابـستگی بـه سـایر کشورها عواملی مؤثری هستند که توسعه صنعت CNG را برای کشور به موضوعی مهم تبدیل کرده است.

وی در ادامه افزود: CNG و الکتریسیته سوخت های پاکی هستند که در کاهش آلودگی هوا میتوانند موثر باشند. با متنوع شدن سبد سوخت کشور میتوانیم شاهد هوای تمیزتری در شهرهای بزرگ باشیم.

این کارشناس انرژی در رابطه با تجربه دیگر کشورها در این زمینه ادامه داد: در سایر کشورها مانند ایتالیا، آلمان، چین، هند، پاکستان، مصر این توسعه ادامه یافته است و برای جایگزین کردن CNG با گازوئیل و بنزین مشوق هایی را در نظر گرفته اند. در کشور ایران نیز با توجه به ظرفیت ها و زیرساختهای موجود و از طرفی فراوانی ذخایر گازی کشور به عنوان دومین منبع گاز جهان؛ مصرف گاز در قالب CNG به جای بنزین می‌تواند بهترین گزینه برای حل بحران ناترازی بنزین باشد و سبب کاهش واردات بنزین و در نتیجه کاهش هزینه‌های ارزی شود.

راهکارهایی برای افزایش سهم CNG در سبد سوخت کشور

اعیانی درباره لزوم استفاده بیشتر از CNG به عنوان سوخت وسایل نقلیه تصریح کرد: صنعت CNG در ایرانِ دهه هشتاد رشد و توسعه ای سریع را تجربه کرد و کمک بزرگی به کاهش وابستگی به واردات بنزین در دهه ۸۰ داشت اما این رشد و توسعه بعد از سال ۱۳۹۰ ادامه پیدا نکرد و دچار توقف شد. حال با توجه به وابستگی دوباره کشور به واردات و تخمین ۵ میلیارد دلار واردات بنزین در ۱۴۰۳، لازم است از تجربه موفق دهه ۸۰ اقتصاد ایران در حل ناترازی بنزین به کمک سوخت CNG بهره جست.

وی افزود: هزینه های استخراج و پالایش گاز طبیعی کمتر است و با قیمت مناسب تری به دست مصرف کنندگان میرسد. بنزین و گازوئیل کالاهای گرانی هستند و قیمت جهانی آنها رو به افزایش است مصارف بسیار کلان دیگری نیز دارند. سیاست‌گذاری دولت باید به گونه ای باشد که استفاده از CNG از نظر اقتصادی برای مصرف‌کنندگان نیز جذاب باشد. با توجه به تعداد کم جایگاه های CNG و صف های طولانی و اختلاف ناچیز در قیمت باعث شده انگیزه برای خرید خودروهای CNG کاهش یابد و خودروسازان نیز نسبت به گذشته عرضه این خوردوها را کاهش داده اند.

اعیانی با اشاره به راهکارهایی برای افزایش سهم CNG در سبد سوخت کشور تصریح کرد: در ابتدا باید جایگاه‌های CNG ؛ اورهال، تعمیر و استانداردسازی شوند و جایگاه های جدید نیز احداث شود. سپس دولت باید تسهیلاتی را برای خریداران این خودروها در نظر بگیرد و سازمان استاندارد خودروسازان را ملزم کند که حداقل سی درصد از تولیدات خود را به تولید خودروهایی که دو نوع سوخت استفاده میکنند؛ اختصاص دهند.