در روزی زمستانی که هوای پایتخت سرد و برفی است خودم را به پررونق ترین خیابان کتاب خوان های ایران می رسانم «میدان انقلاب»  که انبوهی از کتابفروشی ها و دست فروش های کتاب در دل آن جا خوش کرده اند. تمام پیاده رو های خیابان انقلاب  هم مملو از دست فروش هایی است که در بساط شان کتاب به چشم می خورد. قبلا انقلاب و کتابفروشی ها و  دستفروش هایش را دیده بودم که چه رونق کم نظیری داشتند اما حالا این خیابان و پیاده روهایش خلوت و کم رونق است ، نمی‌دانم دلیلش سرمای زمستان است یا گرانی کتاب  و سردی بازار کتاب؟!

هیچ وقت کتاب را از زندگی ام حذف نمی کنم

در راسته کتاب فروشی های انقلاب؛ کتابفروشی های انتشارات معروف مثل امیرکبیر، صریر، انتشارات دانشگاه تهران، به نشر  و.. را می توان دید.

وارد کتابفروشی انتشارات «صریر» که می شوم بیشتر آثار دفاع مقدس و انقلاب اسلامی و شخصیت های معاصر در آن به چشم می خورد. مشتری را می‌بینم؛ پس جوانی که قبلا در کانال کتابفروشی دو کتاب را دیده و سفارش داده و حالا آمده تا کتاب ها را ببرد. او می گوید: علاقه به کتاب جزو لاینفک زندگی من است که با وجود ضعیف بودن چشم هایم همیشه کتاب می خوانم .با وجود اینکه کتاب گران شده ولی من باز می آیم و کتاب می خرم و علاقه من مانع از این شده که کتاب را از سبد خرید هایم حذف کنم.

احمد که 25 سال دارد و دانشجوی مدیریت بازرگانی است .کتاب «عملیات عطش» که روایت مستند نبرد گردان عمار در تنگه ابوقریب  است و کتاب« چمران مظلوم بود» که خاطراتی از شهید مصطفی چمران است را خریداری کرده است.

او در پاسخ به این سوالم که هر ماه چند کتاب می خرد می گوید: هرماه حتما خرید کتاب دارم و این خرید طبق شرایط و علایق من است.

علاقمند واقعی از کتاب دست نمی کشد

به کتابفروشی« انتشارات امیرکبیر» هم سر می زنم که تعداد بیشتری از علاقمندان در آن مشغول خرید یا انتخاب کتاب هایشان هستند

امیرحسین قنبر زاده پسر جوانی که 19 سال دارد و  دانشجوی علوم سیاسی است؛ به حوزه تاریخ و اندیشه اسلامی  علاقه دارد و در پاسخ به این سوال که در این شرایط بد اقتصادی چه عاملی باعث شده باز هم کتابفروشی قدم بگذارد و کتاب بخرد، می گوید: تورم حتما در خرید کتاب و کتاب خواندن تاثیر دارد ولی کسی که واقعا کتاب خواندن جزو علایقش است از بقیه خریدهایش ممکن است کوتاه آید ولی از خرید و خواندن کتاب کوتاه نمی آید.حتی اگر نتواند کتاب بخرد از کتابخانه ها تهیه می‌کند اما از کتاب دست نمی‌کشد.

امیرحسین ادامه می دهد: من در ماه حداقل یک کتاب برای مطالعه می خرم. اگر نمایشگاه باشد حتی در زمان نمایشگاه کتاب می‌خرم و اگر تخفیف باشد حتما استفاده می‌کنم. هیچ عاملی نمیتواند مرا از کتاب خواندن، محروم کند.

تورم بر کتاب خریدنم تاثیر داشته اما بر کتاب خواندنم، نه!

کتابفروشی انتشارات «به نشر» که  وابسته به آستان قدس رضوی است را هم در راستای کتابفروش های انقلاب می بینم و به آن هم سر می زنم.

دلشاد دختر 26 ساله ای که دانشجوی ادبیات  است و در قفسه های کتابفروشی به نشر دنبال کتاب های مورد نظرش می گردد می گوید:  در حوزه ادبیات ، مطالعه می‌کنم؛ شعر، داستان، رمان و...

او با تاکید بر اینکه تورم و قیمت بالای کتاب بر کتاب خریدن تاثیر منفی گذاشته اما بر کتاب خواندن تاثیری نگذاشته می گوید: کسی که اهل کتاب خواندن باشد هیچ عاملی بر این حس و علاقه نمی تواند تاثیر منفی بگذارد. راههای مختلف برای خواندن هست؛ کتابخانه ، کتاب های الکترونیکی و صوتی، امانت از دوستان؛ کتاب های دست دوم و... که بالاخره ادکتابخوان نیازش را برطرف می کند. پس هیچ عاملی مانع کتاب خواندن نمی شود.

او ادامه می دهد: تورم باعث شده الویت بندی کنم و کتاب هایی که مرجع هستند و خیلی برایم مهم هستند را بخرم. تورم و گرانی ممکن است باعث نخریدن کتاب شود ولی مانع کتاب خواندن نمی تواند شود.

او در پاسخ به این سوال که آخرین کتابی که خریده چه کتابی بوده می گوید: الان کتاب تاریخ بیهقی و یک کتاب فلسفی را خریداری کرده ام.

خرید کتاب وابسته به اقتصاد است

طباطبایی مسئول فروشگاه انتشارت به نشر در تهران هم می گوید: مسایل اقتصادی در خرید مردم تاثیر دارد حتی یارانه گرفتن تاثیر دارد من به تجربه دریافتم وقتی یارانه واریز می شود یا اول هر ماه، تعداد مشتری ها بیشتر است و اخر ماه معمولا فروش پایین است.

او ادامه می‌دهد: تورم خیلی تاثیر منفی در خرید کتاب داشته من قبلا کسانی را می دیدم که تعداد زیادی کتاب می خریدند که ممکن بود برخی از آنها را هم نخوانند ولی چون قیمت پایین بود میخرند همان افراد الان کمتر و خیلی هدفمند کتاب می‌خرند، دست به عصا شده‌اند و تخصصی و گزینشی کتاب می خرند.

او با تاکید بر این که دو گروه نمی توانند دست از خرید کتاب بردارند می گوید: علاقمندان به کتاب  و دانشجوها  در هر شرایطی کتاب می‌خرند.

طباطبایی به تاثیر تبلیغ در فروش یک کتاب هم صحبت می‌کند و بیان می‌کند:  تجربه نشان داده وقتی کتابی تبلیغ می شود خیلی مشتری پیدا می کند حتی کسانی که اصلا اهل مطالعه نیستند می آیند و آن کتاب را می خرند. در انتشارات به نشر که بیشتر آثار مذهبی منتشر می‌شود معمولا مردم با خیال راحت خرید می کنند این کتاب ها انگار مردم را یاد خاطرات خوب زیارت بارگاه امام رضا(ع) می اندازد.

دلیل کم کتاب خواندن، گرانی آن نیست

نیما25پسر جوانی که دانشجوی دکترای ادبیات انگلیسی دانشگاه تهران است از دستفروشی که با تخفیف50 درصد کتاب هایش را روی زمین بساط کرده؛ کتاب «گزیده داستان های ماکسیم گورکی» به زبان انگلیسی را خریداری کرده است او آثار ادبی و فلسفی را جزو کتاب های مورد علاقه اش عنوان می کند و می گوید: در ماه خیلی کم خرید کتاب دارم مگر اینکه مثل این کتاب تخفیف خوبی داشته باشد ولی آدمی هستم که خیلی خیلی کتاب می خوانم. بیشتر منابعی که نیاز دارم یا علاقه دارم را از کتابخانه می گیرم یا آنلاین از سایت های مختلف می گیرم و می خوانم کتاب گران شده ولی مطالعه من کم نشده و به نظر من دلیل کم کتاب خواندن مردم گرانی  کتاب نیست .گرانی کتاب البته تاثیر دارد اخیرا دوست من کتابی چاپ کرد من خیلی علاقه داشتم کتاب را داشته باشم ولی اینقدر قیمتش بالا بود 560 هزار تومان بود که من از خریدش منصرف شدم ولی تاکید می کنم من که از بچگی عادت به مطالعه داشتم باز هم دارم کتاب می خوانم اتفاقا بیشتر هم می خوانم سالهای قبل که انقلاب می آمدم خیلی پررونق بود الان این راسته  واقعا کم رونق شده ولی دلیل کتاب نخواندن مردم تورم نیست بله کتاب خوب کم تر نوشته می‌شود. اگر محتوای کتابی جذاب باشد مردم برای خواندن آن پول می‌دهند.

توجه به کتاب‌های دست دوم

چند پاساژ را هم سر راهم می بینم که کتاب های دست دوم می فروشند. دانشجوها آمده اند کتاب درسی یا کمک درسی بخرند.

پسری جوان جلوی یکی از پاساژها ایستاده و بی امان داد می زند: کتاب دست دوم؛ آموزشی دانشگاهی، علمی، کنکور،پزشکی، زبان ارشد و... وارد پاساژ که می شوم  شلوغتر از بقیه کتابفروشی هاست.

رضا پسر جوانی که کتاب دست دوم میفروشد، می گوید: این پاساژ کتاب حداقل 50 سال قدمت دارد و در آن هم فروشگاههای کتاب نو و هم دست دوم فروشی وجوددارد. او که 6 سال است کارش تبلغ زبانی برای فروش کتاب است، می گوید: به نظر من 80 درصد خرید مردم کاهش داشته و با وجود اینکه طبق تجربه من اغلب مردم علاقه دارند کتاب نو بخرند اما تورم باعث می شود برخی به خصوص دانشجوها به ناچار کتاب دست دوم بخرند.

امیر علی پسر جوانی که 22 سال دارد و دانشجوی عمران است و کتابی را خریداری کرده و در حال خروج از پاساژ است می گوید: من کتاب دست دوم که درسی است  را خریدم. همین کتاب 70 تومن بود من الان دست دوی آن را 130 تومان خریدم و یک سری کتاب های درسی را مجبورم دست دوم بخرم. برای من که  دانشجو هستم قیمت بالا تاثیر منفی در خریدم داشته اما انگیزه ام را از دست نداده ام. من همچنان با علاقه کتاب می‌خوانم اما مساله اساسی این است که دیگر نمی‌توانم در کتابخانه ام کتاب نو بگذارم و باید دنبال کتاب دست دوم باشم یا آن را از کسی امانت بگیرم.