به نظرم آدم می‌تواند این جمله را در مقام یک حکمران در زمان تصمیم‌گیری برای استارت‌آپ‌ها و اقتصاد پلتفرمی نیز بگوید. اگر بپرسید «چرا؟» می‌گویم چون خیلی سریع نتیجه تصمیمتان را با عدد و رقم پیش رویتان حاضر می‌کند تا بتوانید تبعات تصمیمتان را مشاهده کنید.
این‌ها را گفتم تا بگویم یکی دو هفته‌ای می‌شود که بودن یا نبودن این دو کلمه یعنی «عجله دارم!» به مهم‌ترین مسئله مورد مناقشه میان سازمان تعزیرات حکومتی و سکوهای ارائه‌دهنده تاکسی اینترنتی تبدیل شده است. موضوعی که در نهایت با توجه به اتمام حجت رئیس سازمان تعزیرات و گفتن اینکه خود شرکت‌های اینترنتی باید «این گزینه را جمع کنند»، اسنپ و تپسی مجبور به حذف آن از سکوهای خود شدند.
با گذشت چند روز از حذف این گزینه، سخنگوی تعزیرات حکومتی در مناظره تلویزیونی حاضر شد تا از تصمیم این سازمان مبنی بر اجباری بودن حذف این گزینه دفاع کند. اگر از بحث درستی یا نادرستی استدلال طرفین مناظره بگذریم، این مناظره را می‌توان به عنوان نمونه‌ای خوب برای ضرورت پوست‌اندازی نحوه مدیریت و حکمرانی بر پلتفرم‌ها و اقتصاد دیجیتال مورد مطالعه قرار داد. فارغ از اینکه از خلال همین مناظره می‌توان به نمونه‌های خوبی در این باره اشاره کرد، بررسی ادبیات مسئولان و تصمیم‌گیران در مواجهه با این سکوها نیز می‌تواند شواهد مثالی خوبی در ضرورت عبور به اقتصاد سکویی و پلتفرمی به ما بدهد.
یک نمونه از همین مناظره، زمانی است که طرف مخالف حذف گزینه «عجله دارم» که کارشناس حوزه تجارت الکترونیک است به داده‌ها و آماری اشاره می‌کند که نشان می‌دهد عملاً این گزینه تاکنون برای ۱۰ درصد سفرها محقق شده و ۹۰ درصد سفرها بدون اعمال چنین گزینه‌ای، مسافران را به مقصد رسانده است. مسئله‌ای که خود این سکوها نیز در بیانیه‌هایشان در مقام دفاع از این گزینه به عنوان کارکرد درست آن در راستای تنظیم‌گری رابطه طرفین عرضه و تقاضا- یعنی راننده و مسافر- و به نفع همه مسافران قلمداد کرده و مبتنی بر آن با سازمان تعزیرات محاجه کرده بودند.
حتی اگر به این آمار، صرفاً به دید یک ادعا نگاه کنیم، طبیعی است که باید صحت‌سنجی آن را به سازمان تعزیرات حکومتی واگذار کنیم. مسئله زمانی جالب می‌شود که مجری شبکه خبر می‌پرسد «تعزیرات چقدر بررسی کرده و از تاکسی‌های اینترنتی پرسیده از تعداد سفرهایی که داشته‌اند، چه تعداد گزینه عجله کردم را داشته‌اند؟» پاسخ سخنگوی تعزیرات حکومتی، آن هم در کمال خونسردی جالب توجه است؛ می‌گوید: «این را بررسی نکردیم!».
این «بررسی نکردیم» در واقع اهمال در انجام بدیهی‌ترین وظیفه یک تصمیم‌ساز در حوزه کسب و کارهای دیجیتال است. مگر می‌شود از انجام این مقدمه واجب و ضروری صرف نظر کرد و بعد در سازوکار یک سکو که مبتنی بر انبوه داده‌ها و هوش مصنوعی و الگوریتم‌هاست دخالت و برایشان تصمیم‌گیری کرد؟
مضاف بر اینکه در قوانین بالادستی به صراحت اشاره شده اگر استارت‌آپی تخلفی انجام داده باشد باید در کارگروه‌های تخصصی به تخلفاتش پرداخت تا هم حیثیت مجموعه‌های استارت‌آپی حفظ شود و هم انگیزه‌اش از بین نرود. اتفاقی که حداقل اینجا برعکس افتاده است، یعنی ابتدا تصمیم‌گیری‌ها اتفاق افتاده و به قول رئیس سازمان تازه قرار است «تحقیقات مقدماتی» در خصوصش شروع شود.
اینکه «عجله دارم» جزو گزینه‌های انتخابی مردم در تاکسی‌های اینترنتی باشد یا نباشد، مهم نیست؛ مهم این است که دست‌کم این گزینه باید از دسترس تصمیم‌سازان حوزه اقتصاد پلتفرمی خارج شود، چون حکمرانی در این عرصه صبر و حوصله می‌خواهد.
نظر شما