ماه‌های پر برکت رجب، شعبان و رمضان سپری شد و ماه شوال فرا رسید. ماهی که شروعی برای عملی کردن مضامین والا و متعالی مناجات‌ها و دعاها در زندگی و مراقبت و حفظ سرمایه‌هایی است که در ماه رمضان به دست آورده‌ایم.

در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام سید مسعود میریان، مدیر مرکز امور قرآنی آستان قدس رضوی از راه‌های حفظ این دستاوردها و تداوم آن‌ها شنیدیم. او تأکید می‌کند اعمال عبادی که در طول ماه مبارک رمضان انجام دادیم را باید بعد از این ماه نیز ادامه دهیم تا بتوانیم از آثار روحی آن در جهت پاک بودن بهره بگیریم و یکی از آن مهمترین آن اعمال، تلاوت قرآن و گفت‌وگو با خداست.

روزه و پرورش روح تقوا در انسان

حجت‌الاسلام میریان در ابتدا با اشاره به روایتی از امام صادق(ع) می‌گوید: آن حضرت در روایتی به برخی از مراقبت‌های اخلاقی ماه پر عظمت رمضان اشاره کرده است. حضرت فرمود «روزه، تنها دست‌کشیدن از طعام و آشامیدنی نیست و برای آن شرطی است که تنها با رعایت آن روزه محقق می‌شود و آن نگهبانی معنوی و درونی است». وقتی روزه می‌گیریم باید حس امساک از گناهان و رهایی از هواهای نفسانی در ما ایجاد شود چرا که روزه گرفتن به معنای رستگاری انسان و رهایی از قید و بندهایی است که او را از خداوند دور می‌سازد و این کار فقط با تقوا انجام می‌پذیرد.

ایشان ادامه می‌دهد: ماه رمضان تالار ضیافت الهی است و طبق فرمایش مقام معظم رهبری این ماه قطعه‌ای از بهشت است که خدا در جهنم سوزان دنیای مادی ما را وارد می‌کند و فرصت می‌دهد خودمان را بر سر این سفره الهی در این ماه وارد بهشت کنیم. بعضی همان سی روز را وارد بهشت می‌شوند. بعضی به برکت آن سی روز، همه سال را و بعضی همه عمر را. بعضی هم از کنار آن، غافل عبور می‌کنند که مایه تأسف و خسران است.

حفظ آثار معنوی رمضان

مدیر مرکز امور قرآنی آستان قدس رضوی تأکید می‌کند: اگر انسان‌ها تلاش کنند پس از ماه رمضان نیز عادت دوری از گناه و دوری از دروغ گفتن را درون خود زنده نگه دارند، به طور یقین به مراتب والایی از ایمان می‌رسند. لازم است مؤمنان روزه‎داری که در ماه رمضان روزه گرفته‌اند و خصلت‎هایی نیکو را در خود پرورش داده‌اند، با پایان این ماه مبارک نیز سعی در حفظ هر چه جدی‌تر این خصلت‌ها داشته باشند. اگر پس از ماه رمضان عادات دوری از گناه، دوری از دروغ، تهمت، شایعه پراکنی، توهین به دیگران و... را در وجود خود زنده نگه دارند، به طور یقین به مراتبی از ایمان می‌رسند که در تمامی موقعیت‌ها از لغزش‌ها و گناهانی که ممکن است گریبان آن‌ها را بگیرد، دور خواهند شد. اثر عبادت در ماه‌های رجب و شعبان و در نهایت ماه پرفیض رمضان باید در انسان بماند و موجب تقویت اراده او شود. در ماه رمضان به انسان دستور داده می‌شود که از انجام برخی امور اجتناب کند. انسانی که بتواند برای رسیدن به قرب الهی و کمال، از برخی امور حلال در ساعاتی از رمضان اجتناب کند، بی تردید در دیگر ماه‌ها از محرمات خواهد گذشت.

حجت‌الاسلام میریان ادامه می‌دهد: برای روزها، شب‌ها، سحرها و افطار و تمام زمان‌های ماه رمضان دعاهایی مخصوص توصیه شده است زیرا که دعا گفتمان و درخواست از خداست و حفظ ماه مبارک رمضان نیز به همین دعاهاست. در تمرین سی روزه ماه رمضان، بیشتر از همیشه قرآن، نمازهای مستحبی، دعاها و اذکار می‌خوانیم و توجه بیشتری به مساجد و مراکز معنوی داریم. باید تلاش کنیم در طول سال این ارتباط را نه تنها قطع نکرده که محکم‌تر کنیم. اگر پس از گذشت ماه رمضان هیچ تغییری در انسان ایجاد نشود و او فردی بد گفتار و بد کردار مانده باشد، نشان می‌دهد که جز گرسنگی و تشنگی هیچ دستاوردی از رمضان نداشته است. انسان باید فکر کند که آیا در ماه رمضان مورد رحمت قرار گرفته است یا خیر و نشانه این رحمت، رشد معنوی و گرفتار نشدن به گناهان گذشته است.

قرآن، کتاب هدایت

این فعال قرآنی بیان می‌کند: در ماه میهمانی خدا، بسیاری از مردم خود را مقید می‌کنند روزانه مقدار مشخصی از کلام الهی را تلاوت کرده و از ثواب آن بهره‌مند شوند. در آخرین آیه از سوره مزمل آمده است که «فاقروا ما تیسر من القرآن» یعنی هر آنچه می‌توانید قرآن بخوانید. به همین دلیل برنامه ریزی برای تلاوت منظم روزانه قرآن کریم توصیه شده است، به گونه‌ای که پیامبر اعظم(ص) به حضرت علی(ع) اینگونه سفارش کرد که «علیک بتلاوة القرآن علی کل حال» یعنی در همه حال و در هر شرایطی قرآن را تلاوت کن. تأکید بر تلاوت قرآن به این دلیل است که سبک زندگی مسلمانان بر اساس قرآن شکل بگیرد و در پرتو دستورات و راهنمایی‌هایی قرآنی سعادتمند شوند.

حجت‌الاسلام میریان در پایان تصریح می‌کند: یکی از آثار مهم روزه‌داری افزایش خرد ورزی است. باید بتوانیم بعد از ماه مبارک، مراقباتی داشته باشیم و آنچه انجام می‌دهیم بر مبنای خرد و تفکر مؤمنانه باشد. حتی عبادات ما نیز باید خردمندانه و با توجه بیشتری باشد. نماز، قرآن و یا ادعیه‌ای که پس از ماه مبارک می‌خوانیم عمیق‌تر و با توجه بیشتری باشد و در آیات قرآن تدبر بیشتری کنیم. هچنان که در روایتی از امیرمؤمنان علی(ع) آمده است «لا خیر فی قراءة لیس فیها تدبر؛ هیچ خیری در قرائت قرآن بدون تدبر وجود ندارد». هر مسلمانی باید به طور مستمر و روزانه به قرآن مراجعه کند تا در پرتو دستورات و راهنمایی‌های کلام الهی از برکات آن بهره‌مند شده و در مطمئن ترین راه و صراط مستقیم که همان راه قرآن است قدم بگذارد. قرآن کتاب هدایت است. همچنان که ثامن الحجج(ع) در توصیف قرآن فرموده است «کَلامُ اللِه لا تَتجَاوَزُوهُ وَ لا تَطلُبُوا الهُدی فی غَیرهِ فَتَضِلّوا» یعنی قرآن کلام خداست، از آن فراتر نروید و هدایت را در غیر قرآن مجویید، که گمراه می‌شوید. پسندیده است که از همین روزهای ابتدایی ماه شوال و پس از یک ماه تمرین روزه داری، روحیه عبادت را برای کل سال حفظ کرده و تصمیم بگیریم با تلاوت روزانه و مستمر کلام الهی، از مسیر قرآن راه هدایت را پیدا کنیم.