در زندگی همه ما گاهی شرایطی پیش می آید که آرامش از خود و خانواده‌مان دور شده و دچار حالت‌های بیماری، اضطراب و تشویش می‌شویم، در این شرایط بهترین راه‌کار این است که به خداوند پناه برده و از او آرامش بگیریم.

برخی سؤال می‌کنند که برای رفع پریشانی و اضطراب چه کاری می‌توان، انجام داد؟ برای اینکه در حوادثی، چون گرفتاری‌ها و بیماری‌ها که در حال حاضر دنیا با آن درگیر است، نترسیم، چه کنیم؟ برای پاسخ به این سؤال نظر شما را به آیاتی از قرآن کریم جلب می‌کنیم که همیشه راه‌گشا است و به بهترین راه‌ها هدایت می‌کند «إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ».

اولین راهکار توجه به مسائل معنوی و اتکای به خداوند متعال است، یاد خدا را بیشتر در زندگی خود داشته باشیم. در سوره رعد، آیه ۲۸ آمده است: «الَّذِینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» با یاد خدا، دل آرامش پیدا می‌کند.

یا ذکر « لا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ» که هیچ قدرتی را تصور نکنید الا اینکه آن قدرت از ناحیه خداوند است. ذکر استغفار اگر به صورت دائمی باشد، روحیه ما را آرامش می‌بخشد، در سوره نوح، آیات ۱۰ تا ۱۲ از زبان نوح نبی(ع) می‌خوانیم «فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کانَ غَفَّاراً» به قوم خود گفتم از خداوند طلب مغفرت کنید، به دلیل اینکه «یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً» این استغفار برکاتی دارد و خداوند به برکت استغفار شما، باران را نازل می‌کند «وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ» خداوند شما را مدد می‌کند، تنها نمی‌گذارد و نعمت‌های پیوسته به شما می‌فرستد «وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنَّاتٍ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ أَنْهاراً»

برای افزایش حوصله و صبر خود هرشب قبل از خواب سوره مبارکه عنکبوت را قرائت کنید.

هم چنین امام صادق (ع) در روایتی فرموده است که در شگفتم برای فردی که از ۴ چیز می‌ترسد، چگونه به ۴ کلمه پناه نمی‌برد! "من لا یحضره الفقیه، ج ۴ ص ۳۹۲-۳۹۳، روایت شماره: ۵۸۳۵؛ خصال صدوق، ج ۱ ص ۲۱۸-۲۱۹؛ بحارالانوار، ج ۹۰ ص ۱۸۴-۱۸۵"

فردی که ترس بر او غلبه کرده است به ذکر " حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَکِیلُ " سوره آل عمران آیه ۱۷۱ پناه ببرد.

افراد اندوهگین به ذکر " لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَک إِنِّی کنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ " سوره مبارکه انبیا آیه ۸۷ پناه ببرند.

افرادی که مورد حیله و مکر قرار گرفته اند به ذکر" أُفَوِّضُ أَمْرِی إِلَی اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِیرٌ بِالْعِبَادِ ‌ " سوره مبارکه غافر آیه ۴۴ پناه ببرند.

برای کسانی که خواستار دنیا و زیبایی‌های دنیا هستند بهتر است به ذکر "ما شآءَ اللَّهُ لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ الّا بِاللَّهِ" سوره مبارکه کهف آیه ۳۹ پناه ببرند.

حالا با جزئیات به برخی از این اذکار و آیات قرآنی اشاره می‌کنیم:

۱-حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَکِیلُ

آیه ۱۷۳ سوره آل عمران «الَّذِینَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَکُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِیمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَکِیلُ/آیه ۱۷۳ سوره آل عمران: آن مؤمنانی که چون مردم (منافق) به آنها گفتند: لشکری بسیار بر علیه شما مؤمنان فراهم شده، از آنان در اندیشه و بر حذر باشید، (این تبلیغات) بر ایمانشان بیفزود و گفتند: تنها خدا ما را کفایت کند و او نیکو وکیل و کارسازی است».

این آیه برای زمان‌هایی که احساس ترس و اضطراب زیاد داریم می تواند اثرگذار باشد. از امام محمدباقر (ع) روایت شده هنگامی که پیامبر (ص)، علی و عمار را به سوی اهل مکه روانه کرد. مردم به پیامبر (ص) گفتند: چرا این جوان را به طرف آن‌ها می‌فرستی و مردم این دو نفر را از اهل مکه می ترسانیدند و به آن‌ها می گفتند که امر مهمی به آن‌ها برگزار شده است.

امام علی (ع) می‌فرمود: (حسبنا اللَّه و نعم الوکیل؛ خدا ما را کافی است و بهترین وکیل از برای ما خواهد بود.) وقتی که به مکه وارد شدند خداوند موضوع گفتار علی (ع) را با اهل مکه و نیز اقوال آن‌ها را با علی (ع) به رسول خویش خبر داد و این آیات نازل شد و نیز ابن شهر آشوب از قول فلکی مفسر او از کلینی و او نیز از ابن عباس و نیز از ابورافع نقل کرده که این آیات درباره امام مرتضی علی(ع) نازل شده که روز دوم غزوه احد در میان مسلمین ندا در داد و او را اجابت کردند در حالتی که پرچم مهاجرین را در دست داشت با هفتاد نفر به حمراء الاسد که بازاری در سه میلی مدینه بود برای ترسانیدن دشمنان رهسپار گردیده سپس به مدینه مراجعت کرده بود.

امام صادق علیه السلام نیز فرمودند: «تعجّب می‌کنم از کسی که می‌ترسد و به گفته‌ خداوند «حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکِیلُ» پناه نمی‌برد». بنابراین هم حرکت و تلاش لازم است و هم ایمان و توکل به خداوند: «اسْتَجابُوا ... حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکِیلُ».

۲- «لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَک إِنِّی کنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ»

ذکر دوم (آیه ۸۷ سوره انبیا: معبودی جز تو نیست، منزّهی تو، راستی که من از ستمکاران بودم) است که به ذکر یونسیه معروف است و برای مواقع ناراحتی و دل گرفتگی خیلی کاربرد دارد. از پیامبر (ص) نقل شده است که این دعا، اسم اعظم خداوند است که اگر خدا به آن خوانده شود، اجابت می‌کند. بزرگان اخلاق و عرفان نیز درباره مداومت بر گفتن این ذکر به ویژه در حال سجده تأکید دارند.

ذکر یونسیه برای نجات از غم و اندوه و برآورده شدن حاجت نقل شده که اثرگذار است. از سید علی قاضی طباطبایی عالم و عارف شیعه، توصیه به چهارصد بار گفتن ذکر یونسیه نقل شده است. از سید عبدالکریم رضوی کشمیری نیز نقل شده که بهترین کار برای سالک، سجده است که ذکر یونسیه در آن گفته شود. وی بعد از هر نماز، ۴۰ بار ذکر یونسیه در سجده به مدت یک اربعین (۴۰ روز) را برای قضای حوائج توصیه می‌کرد.

آیت‌ الله انصاری همدانی می‌گوید: ذکر یونسیه برای سالک، همانند سوخت برای ماشین است. همچنین از علامه طباطبایی، شاگرد آیت‌الله قاضی، نقل شده که اول دستوری که آیت‌الله قاضی می‌دادند، ذکر یونسی بود که به مدت یک سال در وقت خاص و در سجده خوانده شود.

۳-أُفَوِّضُ أَمْرِی إِلَی اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِیرٌ بِالْعِبَادِ ‌

آیه ۴۴ سوره غافر: ‌ فَسَتَذْکُرُونَ مَا أَقُولُ لَکُمْ وَأُفَوِّضُ أَمْرِی إِلَی اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِیرٌ بِالْعِبَادِ ‌/  ‌به زودی آنچه من به شما می‌گویم به خاطر خواهید آورد (و به صدق گفتار من پی خواهید برد). من کار و بار خود را به خدا وا می‌گذارم و حوالت می‌دارم. خداوند بندگان را می‌بیند (و پندار و گفتار و کردارشان را می‌پاید).‌

این آیه برای زمان هایی که می خواهید خداوند مکر و حیله دیگران را در حق شما خنثی سازد، موثر است. امام صادق(ع) می‌فرمایند: در شگفتم از کسی که با او مکر و نیرنگ شده است، چگونه به این سخن خداوند «و اُفوِّضُ أمری إلَی الله إنّ الله بصیرٌ بالعباد» پناه نمی‌جوید!؟ زیرا از خدای بزرگ شنیده‌ام که در پی آن می ‌فرماید: «پس خداوند او را از بدی‌ های نیرنگشان نگاه داشت.»

در تفسیر این آیه نیز آمده که پس از آنکه خدا در آیات قبل سزای اسراف کاران را دوزخ می‌دهد، در آخرین سخنش نیز با تهدیدی پر معنی این آیه را مطرح می‌کند.

۴-ما شآءَ اللَّهُ لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ الّا بِاللَّهِ

برای زمان‌هایی که طالب زیبایی در دنیا هستی و همینطور می خواهید از چشم زخم نیز در امان باشید. امام صادق (ع) فرموده است: در شگفتم برای کسی که از چهار چیز بیم دارد، چگونه به چهار کلمه پناه نمی‌برد!

در شگفتم برای کسی که طالب دنیا و زیبایی‌های دنیاست چگونه به ذکر «ماشاءالله لا قوه الا بالله» پناه نمی‌برد، زیرا خداوند بعد از ذکر یاد شده فرموده است: «مردی که فاقد نعمت‌های دنیوی بود، خطاب به مردی که از نعمت‌ها برخوردار بود) فرمود: اگر تو مرا به مال و فرزند، کمتر از خود می‌دانی امید است خداوند مرا بهتر از باغ تو بدهد.»

پس برای کسی که اندوهگین است و همینطور مال و منالی دارد که می خواهد از چشم زخم در امان باشد می تواند به این آیه پناه ببرد، خداوند در سوره انبیا آیه ۸۸ نیز می فرمایند که «پس ما یونس را در اثر تمسک به ذکر یاد شده، از اندوه نجات دادیم و همین گونه مومنین را نجات می‌بخشیم.»

پس چون کسی دعا کند و بعد از آنکه دعا کرد بگوید که: ما شآءَ اللَّهُ لاحَوْلَ وَلا قُوَّةَ الّا بِاللَّهِ؛ «آن‌چه خواستِ خدا بود، نیست گردیدنی و نه توانایی ‌ای، مگر به خدا»، خدای تعالی بفرماید که بنده من تن به مردن داد و امر خود را به من وا گذاشت و امر مرا گردن نهاد، حاجتش را برآورید».

جمیل، از امام جعفر صادق(ع) روایت کرده که گفت: شنیدم از آن حضرت که می ‌فرمود: «هر که هفتاد مرتبه بگوید: ما شآءَ اللَّهُ لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ الّا بِاللَّهِ؛ خدا هفتاد نوع از انواع بلا را از او بگرداند، که آسان‌ترین آن‌ها خَنِق است». خنق چیست؟: «کسی پیچیده یا ناخوش و بیمار نمی ‌شود به واسطه دمل‌ها و مانند آنکه بر عضو برآید»

۵-ذکر زیاد صلوات؛ الّلهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و عَجّل فَرَجَهم

در منزلی که ذکر صلوات زیاد شود، آرامش در آن خانه زیاد است به گفته آیت الله فاطمی نیا در منازلتان و به همراه اعضای خانواده زیاد صلوات بفرستید هر زمان که بیکاری می شوید صلوات بفرستید که دفع غم و اندوه می شود درست است که هر زندگی مشکلات دارد اما با ذکر صلوات خیلی راه ها هموار می‌شود.