به شهادت تاریخ، ترجمه بخشهایی از قرآن کریم به زبانهای مختلف غیر عربی از زمان خود پیامبر اکرم(ص) معمول و هنگامی آغاز شد که بعضی از ایرانیان از «سلمان فارسی» درخواست کردند که نخستین سوره قرآن (سوره فاتحه) را به زبان فارسی ترجمه کند و پیامبر اکرم(ص) نیز با این امر موافقت فرمود.
اما قدیمیترین ترجمه به جا مانده از قرآن کریم ترجمه معروف تفسیر طبری است که بین سالهای ۳۵۰ - ۳۶۵ق نگارش یافت. ترجمه دیگری نیز در قرن چهارم هجری ظاهراً هم زمان با ترجمه طبری صورت پذیرفت.
ترجمه قرآن به زبانهای اروپایی
نخستین ترجمههای قرآن به ۸ زبان انگلیسی، فرانسوی، عبری، اسپانیولی، هلندی، روسی، ایتالیایی و سوئدی انجام شده است.
نخستین ترجمه به زبان اروپایی، ترجمه ایتالیایی «آندرثا آریوابنه» است که در سال ۱۵۴۷ م انتشار یافت. از روی ترجمه او نخستین ترجمه آلمانی به قلم «زلومن شوایگر» انجام شد. ترجمه شوایگر نیز مبنای نخستین ترجمه هلندی قرار گرفت که بدون نام مترجم در سال ۱۶۸۱ م به بازار آمد.
نخستین ترجمه فرانسوی به قلم «آندره دوریه» بود که در چاپهای بسیار و متعدد میان سالهای ۱۶۴۷- ۱۷۷۵ م انتشار یافت. این ترجمه نیز مبنای نخستین ترجمه انگلیسی قرآن به قلم «الکساندر راس» و نیز ترجمههای هلندی به قلم «گلازه ماکر»، آلمانی به قلم «انگه»، و روسی به همت «پستنیکف» و «وریووکین» شد.
پایگاه خبری «مصراوی» در مطلبی به نخستین نسخه ترجمه قرآن به زبان انگلیسی پرداخته است که ۳۰۰ سال از عمر آن میگذرد. در ادامه با ویژگیهای این نسخه ترجمه قرآن آشنا میشویم:
نخستین ترجمه قرآن کریم به زبان انگلیسی توسط «الکساندر راس» (Alexander Ross) در سال ۱۶۴۸ میلادی انجام شد که او نیز به نقل از ترجمه فرانسوی آندره دوریه(Andrere duryer) فرانسوی انجام داده است. پس از او جرج سیل (Grorge Sale) در سال ۱۷۳۴ میلادی به طور مستقیم از روی نسخه عربی قرآن، آن را به زبان انگلیسی ترجمه کرد و این ترجمه بارها با مقدمهای تحت عنوان «مقالهای در باب اسلام» به چاپ رسیده است. مترجم در حاشیه ترجمه خود برخی تفاسیر قرآن از جمله تفسیر بیضاوی را آورده است.
«رود ول» که یک کشیش انگلیسی بود نیز قرآن کریم را به زبان انگلیسی ترجمه و ترجمه خود را بر اساس ترتیب تاریخی نزول آیات مرتب کرد.
ترجمه جرج سیل اولین نسخه ترجمه شده قرآن کریم است که بیش از ۳ قرن پیش انجام شده است. این نسخه از ترجمه قرآن دارای اطراف طلاکاری شده است و به هنگام فشار دادن هریک از اطراف آن، تصویری از شهر مکه مکرمه و کعبه نمایان میشود.
۷ نکته در مورد قدیمیترین ترجمه قرآن کریم
۱. جرج سیل قرآن را در سال ۱۷۳۴ میلادی به انگلیسی ترجمه کرد و این ترجمه، ترجمه مفاهیم قرآن است و آیات به صورت تحتاللفظی ترجمه نشده است.
۲. منابع تاریخی گزارش کردهاند که «ولتر» فیلسوف فرانسوی در مقالات خود درباره اسلام و حضرت محمد(ص)، به آن استناد کرده است.
۳. ترجمه سیل، اولین ترجمه مستقیم قرآن از عربی به انگلیسی محسوب میشود، زیرا تنها نسخه انگلیسی دیگر، ترجمهای از زبان فرانسوی بود که در سال ۱۶۴۹ منتشر شد. لذا ترجمه سیل تنها ترجمه انگلیسی قرآن تا اواخر قرن نوزدهم بوده است.
۴. سیل مقدمهای ۲۰۰ صفحهای بر ترجمه خود نوشته است که در آن به توضیح شرایط تاریخی نزول قرآن میپردازد و چکیدهای از اعراب و مسلمانان، آداب و رسوم و عقاید آنها ارائه میدهد. اما او در مقدمه اشاره میکند که هدف از این ترجمه «کمک به پروتستانها برای درک قرآن است تا بدانند چگونه میتوانند علیه قرآن استدلال کنند.»
۵. توماس جفرسون، سومین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، و نویسنده اعلامیه استقلال این کشور به این نسخه قرآن دست یافته است. به احتمال زیاد جفرسون برای ایجاد روابط دیپلماتیک و درک آداب و رسوم و روش زندگی مردم در امپراتوری عثمانی و شمال آفریقا به قرآن اهتمام میورزیده است.
۶. ترجمه قرآن جفرسون به دلیل ارزش و کمیاب بودن آن، تنها به مدت سه ماه در غرفه آمریکا در نمایشگاه اکسپو دبی ۲۰۲۰ به نمایش درآمد.
۷. بر اساس بیانیه مطبوعاتی که از سوی اکسپو ۲۰۲۰ صادر شد، نسخه مذکور در یک جعبه چوبی که برای حمل و نقل ایمن آماده شده بود، به همراه سنسور لرزش متصل به آن و نظارت بر تغییرات دما به دبی منتقل شد و در طول مسیر توسط کتابداران، مأموران امنیتی و یک شرکت حمل و نقل بینالمللی متخصص در حمل و نقل اجناس کمیاب، همراهی شد.
ترجمه گزارش: فرشته صدیقی
نظر شما