«مامان می‌تونم با گوشیت بازی کنم یا فیلم ببینم؟» جمله‌ای که بسیاری از والدین آن را در طول روز می‌شنوند. بسیاری از افراد برای این که درگیری کمتری با کودک یا نوجوان خود داشته باشند به راحتی آن را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند یا حتی ممکن است گوشی جداگانه‌ای هم برای آن‌ها تهیه کنند. البته هستند والدینی از این موضوع هراس دارند و به شیوه‌های مختلف سعی می‌کنند، استفاده از گوشی و تبلت را در فرزندان‌شان به حداقل برسانند، هر چند که استفاده از گوشی و تلفن همراه در عصرحاضر ضروری و جزء جدایی‌ناپذیر از زندگی بشر شده و شیوع بیماری کرونا در سال‌های اخیر به این موضوع بیشتر دامن زده و استفاده از آن به خصوص در بین کودکان رواج بسیاری پیدا کرده است.

اما باید دید آیا استفاده از آن برای هر سنی مجاز است؟  آیا در کشورهای پیشرفته هم به راحتی این تکنولوژی را در اختیار کودکان خود قرار می‌دهند؟ جالب است بدانید افراد مشهوری مثل استیو جابز از موسسان شرکت اپل و پیشرو در صنعت رایانه در پاسخ به سوال خبرنگار روزنامه نیویورک تایمز مبنی بر استفاده فرزندانش از تکنولوژی‌های روز گفته بود «ما استفاده از فناوری‌های پیشرفته را برای فرزندانمان محدود کرده‌ایم». وقتی خبرنگار از او می‌پرسد «آیا فرزندانتان آی‌پد را دوست دارند؟» گفت: « آنها تاکنون از آی‌پد استفاده نکرده‌اند». 

عوارض تلفن همراه برای کودکان

 این روزها دیدن گوشی یا تبلت در دست کودکان امری عادی است. بچه‌های کوچکی که حتی اگر خود صاحب موبایل یا تبلت نباشند، اما همه راه‌های استفاده از تلفن همراه والدین خود را بلد هستند و حتی بهتر از آن‌ها امور مربوط به آن را انجام می‌دهند. در مهمانی‌های خانوادگی یا جشن‌ها به وفور کودکانی را می‌بینیم که به جای لذت بردن از این فضا و بازی با همسالان خود در گوشه‌ای نشسته و چنان در گوشی خود غرق شده‌اند که اگر تا ساعت‌ها به آن‌ها کاری نداشته باشید از جای خود تکان نمی‌خورند. به طور یقین استفاده از این فناوری برای کودکان عوارض زیادی دارد.

مهم ترین عاملی که می‌تواند در این زمینه بسیار تاثیر گذار باشد مدیریت خانواده‌ها در استفاده از تلفن‌همراه و تبلت برای بچه‌ها باشد. والدین نباید به کودکان خود قبل از این که بتوانند انتخاب درستی داشته باشند و درست یا غلط بودن را تشخیص دهند. اجازه داشتن تلفن همراه و استفاده از فضای مجازی را بدهند

عدم تمرکز و توجه به اطراف: از جمله اختلالات شایع در این کودکان است. شاید برای یک سوال یا جواب کوتاه با کودکی که در حال استفاده از تلفن همراه است مجبور باشید چند بار جمله خود را تکرار کنید. چرا که کودک چنان مجذوب گوشی شده است که اصلا صداها را نمی‌شنود.
بی تحرکی:  وقتی کودک زمان زیادی را در یک جا می‌نشینند و برای انجام بسیاری از امور بی‌حال و بی‌حوصله هستند. خیلی از آن‌ها حتی زحمت خوردن غذا را هم به خودشان نمی‌دهند.

 کاهش تعاملات خانوادگی و اجتماعی: بودن در این فضا انرژی و حوصله‌ای برای کودک نمی‌گذارد که تا او بتواند با خانواده یا همسالان خود  تعامل داشته باشد و این کار برای او لذت‌بخش باشد.

  بی‌خوابی و پایین آمدن کیفیت خواب: کودکی که بیشتر ساعات روز را مشغول بازی یا چرخ در این فضا صرف می‌کند یا حتی دیده می‌شود کودکانی که تا پاسی از شب گوشی به دست خواب‌شان می‌برد. قطعا این کودکان نمی‌توانند خوابی راحت داشته باشد. چراکه ذهن کودک زمان زیادی درگیر فیلم یا بازی‌های اینترنی است و از طرف دیگر فشار زیادی به چشم و بدن او وارد می‌شود.

  بروز مشکل در وضعیت سلامت کودکان: مشکلات بینایی، آسیب انگشتان دست، درد در ناحیه گردن و انحراف در ستون فقرات به دلیل قرار گرفتن در وضعیت نامناسب، بی‌اشتهایی، کاهش رشد و عصبی شدن از جمله مواردی هستند که ممکن است سلامت جسمی کودکان را به خطر بیاندازد.

قرار گرفتن در برابر محتواهای نامناسب: اما اگر کودکان در کنار استفاده از گوشی اجازه استفاده از اینترنت را هم داشته باشند. مشکل دیگری که می تواند ایجاد کند بحث قرار گرفتن کودک در برابر محتواهای نامناسب است.  این که کودکان به راحتی در فضاهایی بچرخند که مفاهیم و فیلم ها یا موضوعاتی که مطرح می شود برای سن کودک مناسب نباشد و ذهن کودک را درگیر کند.

چگونه عوارض تلفن همراه را کاهش دهیم؟

شاید مهم‌ترین عاملی که می‌تواند در این زمینه بسیار تاثیر گذار باشد مدیریت خانواده‌ها در استفاده از تلفن‌همراه و تبلت برای بچه‌ها باشد. والدین نباید به کودکان خود قبل از این که بتوانند انتخاب درستی داشته باشند و درست یا غلط بودن را تشخیص دهند، اجازه داشتن تلفن همراه و استفاده از فضای مجازی را بدهند. همچنین گذاشتن زمان برای کودک از جمله مواردی است که والدین باید مورد توجه والدین قرار گیرد. استفاده از این شیوه لحظه پایان بازی را به کودک یادآوری می‌کند.

البته ممکن است کودک در مقابل این موضوع  مقاومت کند. اما اخطار دادن به آن‌ها در مورد این‌که وقت او رو به پایان است، به آن‌ها اجازه می‌دهد تا راحت‌تر از این فضا بیرون بیایند. البته شرط تاثیرگذاری این روش‌ها این است که والدین بر روی قوانین و مقرراتی که برای کودک خود وضع می‌کنند قاطع و محکم باشند. اگر بخواهند در مقابل گریه یا بهانه‌گیری‌های کودک کوتاه بیایند و تسلیم شوند دیگر این شیوه نمی‌تواند کارایی لازم را داشته باشد.

در انجام کارهای خانه فرزندان را مشارکت دهید. برای نمونه در پهن کردن سفره برای شام می‌توانید از آن‌ها کمک بگیرید یا مشارکت در دیگر کارهای منزل. کودکان را برای انجام برخی از  امور خانه تشویق کنید تا از این که در کنارتان هستند، احساس آرامش و مفید بودن داشته باشند. هنگامی که کاری را از او می‌خواهید، در واقع او را فردی مسئولیت‌پذیر بار می‌آورید. آن‌ها زمانی که بتوانند در انجام کارهای خانه نقشی داشته باشند احساس بهتری خواهند داشت و کمتر به سمت گوشی یا سایر لوازم الکتریکی می‌روند.