سید علیرضا آل داوود پژوهشگر و کارشناس فضای مجازی در گفت و گو با قدس آنلاین در مورد ارتقای سواد رسانه ای والدین گفت: در وهله اول ارتقای سواد رسانه ای والد مدنظر است، وقتی والدین آگاهی‌ و سواد رسانه‌ای پایین داشته باشند نمی توانند در این فضا با زبان اقناع، فرزندانشان را از تهدیدات و آسیب های فضای مجازی در امان نگه دارند و بهره برداری از فرصت‌های این فضا هم برایشان ممکن نیست، پس اولین نکته برای ما ارتقای سواد رسانه ای والدین و سواد فضای مجازی است.

وی در راستای مدیریت فرزندان در فضای سایبر افزود: نکته ای که در اینجا حائز اهمیت است، این که والدین برای مدیریت فرزندشان باید ابزاری را برای برای اتصال به فضای مجازی و اینترنت تهیه کنند که این مدیریت ابزار در سن های مختلف شیوه های متفاوتی دارد مثلاً برای بچه های زیر ۱۲ یا ۱۳ سال ابزاری در نظر بگیرند که kids mode باشد یا نرم افزارهای کنترل خانوادگی بر روی تلفن همراه و یا تبلت آنها قابل نصب باشد که به راحتی مدیریت شود.
والدین باید ساعات استفاده از فضای مجازی و جستجو های فرزندان در این فضا را محدود کنند و همچنین باید نرم ابزار ها و انیمیشن ها و بازی هایی که فرزند اصرار به نصب آنها بروی تبلت یا تلفن همراه دارد، با هماهنگی پدر و مادر باشد.

آل داوود معتقد است: والدین هنگامی که وسایل هوشمند را در اختیار فرزند قرار می‌دهند باید تنظیمات محدودیت های سنی که در گوگل پلی و اکنون در نرم افزار بازار در نظر گرفته شده را اعمال کنند و به گونه ای باشد که در نرم افزارهای کنترل خانوادگی هم این تنظیمات لحاظ شود تا فرزندشان موفق به نصب هر مدل بازی نباشد.

کارشناس فضای مجازی در رابطه با خشونت های سایبری مطرح کرد: خشونت های سایبری کودکان می‌تواند بسیار با سلامت روان کودکان و نوجوانان بازی کند و پیامدهای روانی و عاطفی جبران‌ناپذیری را به سلامت روانی کودکان و نوجوانان وارد کند مسئله ای که اینجا مطرح است، اینکه کودکان عزیز، امروز در زمره جدیدترین خشونت هایی قرار گرفتند که به آنها خشونت سایبری می گویند این خشونت شبیه به زورگیری و قلدری در زندگی واقعی است البته این فضا چون مجازی است نوع آن هم هم طبیعتاً فرق میکند.

 آل داوود خشونت سایبری را هر نوع ایجاد ترس، تهدید و آزار تعریف کرد و در ادامه گفت: متاسفانه با توسعه فضای مجازی و رواج شبکه های اجتماعی این خشونت ها فقط محدود به درهای بسته یک اتاق و یا قلدری در مدرسه و جامعه نمی‌باشد بلکه مسئله مهم این است که خشونت‌ها و آزارهای سایبری می تواند برای فرزندان خطرناک باشد که ما می‌گوییم هر عملی که حاصلش بدرفتاری از هر نوع باشد در زمره خشونت قرار می‌گیرد که این موضوع در فضای مجازی صادق است.

وی همچنین فضای سایبری را زنگ خطری برای خانواده ها دانست و ادامه داد: متاسفانه به دلیل فضای مجازی رها شده در کشورمان در بحث حفاظت و صیانت از کودک در فضای مجازی، زنگ خطر جدی برای جامعه و خانواده ها به صدا درآمده و متاسفانه این کودکان معصوم که در این فضا بی دفاع وارد شدند، به لحاظ سواد رسانه‌ای هم متفاوت هستند بلکه هیچ جایی برای مخفی شدن از اراذل و اوباش سایبری ندارند و اضطراب و استرس بسیار سنگینی به آنان وارد می شود به حدی که اختلالات شناختی و روانی پیدا می‌کنند که این اختلالات از حد تحمل کودک خارج است و ما در این فضا شاهد آن هستیم.

آل داوود در ادامه گفت: برای صیانت از فرزندان نرم افزار های زیادی در شبکه ها و فضای مجازی معرفی می‌شوند اما بهتر است اگر بچه زیر ۱۰ سال است ابزاری خریداری شود که حتما kids mode داشته باشد، خیلی از تبلت ها اکنون این قابلیت را دارند و خیلی از فروشگاه های نرم افزار ما ابزارهای خیلی خوبی برای صیانت از کودک در فضای مجازی پیشنهاد می‌دهند اما مسئله مهم برای ما نحوه درست به کارگیری این نرم افزار هاست چرا که ممکن است اگر کودکی متوجه شود که تحت نظر و کنترل پدر و مادر است ممکن است با توجه به هوش بالای بچه های این نسل به سمت مخفی سازی فعالیت ها پیش برود و بتواند پدر و مادر را فریب دهد نکته مهم این است که پدر و مادرها باید سواد دیجیتالی و کار با نرم افزارها را ارتقا دهند.

این کارشناس فضای مجازی با تاکید بر شناخت انواع ابزار ها و خشونت های فضای سایبری افزود: متاسفانه رها شدن فرزندان در صفحات و گروه‌ها، ترویج دهنده خشونت است که جستجو در شبکه های اجتماعی و گروه‌هایی که ظاهرشان اجتماعیست موجب فریب کودکان می‌شود حتی گاهی اوقات فرزندان با ورود به صفحات سلبریتی ها مورد حجمه، بدرفتاری، فحاشی و سوء استفاده قرار می گیرند و حتی ممکن است اگر نسبت به فضای مجازی و پلتفرم ها توجیه نباشند مورد اخاذی هم قرار گیرند و این می تواند بر روان کودک بسیار موثر باشد
در این شرایط راه های مقابله ای برای آن وجود دارد یعنی والدین باید با انواع ابزارها و خشونت‌های سایبری آشنا شوند.

وی هم‌چنین گفت: موضوع مهم این است که فرزندانی در فضای مجازی فعال هستند باید مطابق با سن خودشان در این شبکه ها حضور داشته باشند اما متاسفانه قانونی در این خصوص در رابطه با رده بندی سنی در مورد حضور در شبکه‌های اجتماعی در کشور به صورت شفاف و قانون مکمل نداریم و شاهدیم که فرزندمان همچنان در این شبکه های اجتماعی بزرگسال حضور دارند که انواع مختلف محتوا را در بر دارد. و هر شخصی در این محیط، زیست مجازی خود را به هر هدفی انجام می دهد.
اما نکته اصلی این است که به فرزندانمان آموزش دهیم آزار، تهدید و شوخی با هویت بقیه واقعاً خنده دار نیست که اینها می تواند پیگرد قانونی داشته باشد و به نوعی خشونت سایبری باشد.

والدین باید به فرزندان خود در خصوص حضور هدفمند در فضای مجازی نکاتی را یادآوری کند و از پرسه زدن های کنجکاوانه در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی جلوگیری کنند در غیر این صورت پیامدهای بدی به دنبال دارد.

 آل داوود به والدین توصیه کرد: در شرایط فعلی که فضای مجازی ما رها شده است ارازل اوباش راحت در فضای سایبری جولان می دهند ما یک نکته داریم اینکه اگر فرزند و یا کودک شما خشونت و آزار سایبری را تجربه کرد در این شرایط بسیار وحشت زده، نگران و افسرده می باشد و وظیفه والدین است که از فرزندشان در برابر این خشونت های سایبری حمایت کنند و موضوع بسیار مهمی که فرزند شما اگر دچار ترس و استرس شدید و غیر قابل کنترل شده باشد حتما به روانپزشکی حاذق که در زمینه کودک آزاری تبحر دارند نشان دهند و راهکارهای جدا شدن از این اعتراض ها را حتماً باید به صورت عملی تجویز کنند.

وی با توجه به نگرانی که نسبت به نسل آینده داشت افزود: یکی از مهمترین راهکارهای مقابله با خشونت سایبری و صیانت از کودک در فضای سایبری تدوین قوانین و رگولاتوری سیاستگذاری فضای سایبر در داخل کشور است.اکنون ما باید برای صیانت از فرزندانمان در این فضا، به صورت شفاف رده بندی سنی را در حوزه ورود به شبکه های اجتماعی اینترنت و استفاده از محتوا ها، بازی ها و انیمیشن ها در کشور به صورت قانونی جدی بگیریم. کودکان امروز نسل آینده ما هستند باید از نقشه های دشمن در فضای سایبری بر سر جنگ شناختی و جنگ ادراکی، جلوگیری کنیم.
دشمن در فضای مجازی، در بازه های بلند مدت جنگ شناختی و جنگ ترکیبی ایجاد کرده و نسل آینده ما را با انواع محتواهای مهندسی‌شده مدیریت می‌کند که می‌تواند برای آینده ما بسیار خطرناک باشد یعنی با نسلی روبرو شویم که هیچ تعلق خاطری به وطن هویت و فرهنگ خود ممکن است نداشته باشد.

خبرنگار:حدیث محمدگلی