به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی به مناسبت کنگره عظیم و پرشکوه حج، «گستره انسانی» و «قوت عاملِ معنوی اسلام» را دو جانبِ فریضه حج خواندند و با اشاره به فجایع غزه که در تاریخ معاصر بی‌نظیر است، تأکید کردند: «برائت از رژیم صهیونیست و حامیانش بخصوص آمریکا، امسال باید فراتر از موسم و میقات حج، در کشورها و شهرهای مسلمان‌نشین، در همه جای جهان ادامه یابد و به آحاد مردم تسری یابد.» ۱۴۰۳/۳/۲

رسانهKHAMENEI.IR در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعبدالفتاح نواب، نماینده ولی‌فقیه در امور حج و زیارت و سرپرست حجاج ایرانی، تحلیلی بر ابعاد مختلف حج در عرصه فردی و اجتماعی داشته است.
 
رهبر انقلاب اسلامی در پیام به حجاج بیت‌الله الحرام، بیان داشتند: «تدبّر در آیات مربوط به حج و تأمّل در اعمال و مناسک این فریضه‌ی بی‌مثال، اینها و راز و رمزهایی از قبیل اینها را در ترکیب پیچیده‌ی حج به ما نشان می‌دهد.»  همچنین در دیدار با کارگزاران حج، بیان داشتند: «برگزاری یک حجّ سالمِ باشکوهِ معنوی منطبق با ضوابط مطلوب اسلامی حج، حقیقتاً یک توفیق بزرگی است» لطفا بیان بفرمائید که چنین حجی چه خصوصیاتی دارد؟

حجی که سرشار از آموزه‌های دینی باشد این حج مطلوب است. یعنی حج مطلوب حجی است که قبل از تحقق و تکوّنش باید مقدماتش انجام بگیرد. هزینه‌ای که برای حج می‌خواهد اتفاق بیفتد باید حلال و پاک باشد. در روایات داریم که ائمه‌ معصومین(ع) فرمودند که ما مهریه همسر و هزینه‌ی حج را از بهترین اموالمان انتخاب می‌کنیم. خود زائر باید آمادگی روحی روانی داشته باشد.

نکته بعدی اینکه حاجی باید معرفت داشته باشد، یعنی وقتی که جای‌جای حرم را می‌رود با یک شناخت و معرفتی باشد، مثلاً حجر اسماعیل را بداند که در اینجا چه اتفاقی افتاده. این بانوی بزرگواری که داخل این حجر آرمیده است جناب حاجر چه شخصیتی بوده است. جناب اسماعیل چه شخصیتی بوده، ما چه دینی به این بزرگواران داریم. چرا ما باید دور قبر جناب حاجر یک بانوی محترمه طواف بکنیم. مگر ایشان در چه جایگاهی بوده که این قدر اهمیت پیدا کرده است که نمی‌شود پا روی قبرش گذاشت و باید قبرش در مطاف قرار بگیرد یا در رابطه‌ با خود جناب اسماعیل، ذبیح‌الله که چه شخصیت بزرگی بوده است. حج با این شرایط است که می‌تواند یک عمل معنوی منطبق با ضوابط مطلوب اسلامی باشد.

رهبر انقلاب اسلامی در دیدار با کارگزاران حج، این سنت ابراهیمی را یک فریضه‌ چندلایه و چندبُعدی و پُرمضمونی توصیف کردند که هم از جنبه‌ی معنوی، هم جنبه‌ی مادّی دارای ابعاد گوناگون است، سپس بیان داشتند: «مسئله‌ «ذکر». در حج، ذکر یک عنصر بسیار مهمی است. شما نگاه کنید از اوّل تا آخر حج، از احرام و مقدّمات احرام تا انجام عمره، بعد احرام حج، بعد وقوف و بقیه‌ اعمال حج، سر تا پا متضمّن ذکر و یاد خدا است.» لطفا بعد معنوی و عبادی حج مبتنی بر ذکر و یاد خدا را تشریح بفرمائید.

خدای بزرگ در قرآن می‌فرماید:«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اذکُرُوا اللَهَ ذِکرًا کَثیرًا» مؤمنین زیاد یاد خدا باشید، زیاد ذکر بگویید که حج یکی از همین مواضع هست. حج همه‌ی برنامه‌هایش همراه با یاد خدا و ذکر است. از وقتی که طرف تصمیم می‌گیرد که به حج مشرف شود، اولین قدمش این است که مالش حلال باشد که این مصداق ذکر است. وقتی می‌خواهد به سمت حج برود، دعای سفر ذکر خداست. می‌خواهد وارد حرم امن الهی بشود دعا دارد، در طول سفر مستحب است انسان ذکر بگوید. وقتی فرد می‌خواهد محرم بشود آن هم ذکر دارد، لبیک اللهم لبیک، ذکر حج است. تازه وقتی به مکه رسید، ورودی مسجدالحرام ذکر دارد، دعا دارد. وارد مسجدالحرام شد چشمش به کعبه افتاد دعا دارد، ذکر دارد. طواف می‌خواهد بکند، ذکر خاص خودش را دارد. نماز طواف می‌خواهد بخواند ذکر و دعا دارد. خداحافظی از حجرالاسود، نوشیدن آب زمزم و... همه ذکر دارد، یعنی سراسر اعمال حج، یاد خدا و ذکر خدا است. بنابراین همان‌گونه که رهبر انقلاب فرمودند حج محل ذکر است و باید انسان از این فرصتی که در اختیارش هست به بهترین شکل ممکن استفاده کند.

رهبر انقلاب اسلامی در پیام به حجاج، بیت الله الحرام را «پایگاه توحید و وحدت» توصیف کردند. همچنین رهبر انقلاب در دیدار با کارگزاران حج، بیان داشتند: «آنچه مربوط به محیط اجتماعی است، مسئله‌ی «وحدت» است، مسئله‌ی یکپارچگی است، مسئله‌ی یکی دیدن است، مسئله‌ی ارتباط با آحاد مسلمان است؛ این مسئله‌ی خیلی مهمّی است در حج.» لطفا بفرمائید که وحدت چه اهمیتی دارد و چگونه حج می‌تواند به تحکیم وحدت کمک کند؟

اگر پیام‌های حضرت امام خمینی رحمه‌الله و رهبر انقلاب اسلامی و یا احکامی که به نمایندگان خودشان دادند، بررسی کنیم، جان‌مایه‌ این پیام‌ها و وظایف و تکالیفی که برای نمایندگان خودشان بیان فرمودند وحدت است. وحدت یک مسئله‌ تاکتیکی نیست بلکه یک استراتژی است، یک راهبرد اساسی است. یعنی اگر بین مسلمان‌ها خدای ناکرده اختلاف باشد، سر و کله‌ داعش و رژیم اشغالگر پیدا می‌شود. آنها دنبال این هستند که مسلمان‌ها یقه‌ی همدیگر را بگیرند و بعد نفوذ بکنند و ضربه بزنند. باید توجه داشته باشیم که اگر وحدت باشد می‌شود بسیاری از کارها را انجام داد و اگر وحدت نباشد کارهای خوب هم از بین می‌رود.

امروز همه‌ کسانی که از ایران در حج شرکت می‌کنند، برنامه‌هایشان یکنواخت است. یعنی آن کاری که برای یک کاروان روستایی دورافتاده‌ کشور انجام می‌گیرد همان کار برای کاروان تهران که مرکز کشور هست هم انجام می‌گیرد. کاری به مسئله‌ قومیتش، مذهبش و... نداشته و نداریم. این خودش یک وحدت در خدمات‌دهی و برنامه‌هاست. این ایجاد یک هم‌گرایی می‌کند.

با جوامع دیگر اسلامی با کشورهای دیگر هم ما برنامه‌ی وحدت و دیدار و ... داریم. به هر حال من وقتی که در مسجدالحرام وارد می‌شوم یا در مسجدالنبی وارد می‌شوم یا هر روحانی که وارد میشود زائرهای کشورهای دیگر می‌دانند که این نماد لباس روحانی شیعه است. آنها دقت می‌کنند که تعامل چگونه است؟ وقتی که نگاه می‌کنند، تعامل دلچسب و دلپذیر است، همراهی می‌کنند گاهی از اوقات می‌آیند، گاهی از اوقات هدیه به انسان می‌دهند، از انسان هدیه می‌گیرند. اینها تمامش زمینه‌ساز آن وحدت و یکپارچگی است که مورد توجه و تذکر اسلام بوده و هست.

من یک وقتی فکر می‌کردم که پیامبر گرامی اسلام که فرموده‌اند که در نماز جماعت شانه‌هایتان را به هم بچسبانید و پاها کنار هم قرار بگیرد، نشان دهنده‌ی این است که حتی ذره‌ای جا برای نفوذ شیطان نگذارید. شیطان اغواگر است و در صدد رخنه و نفوذ میان مومنین است. برخی شیطان‌ها انسی‌اند، مثل این نفوذی که رژیم صهیونیستی در جهان اسلام پیدا کرده و با رخنه، موجب ظلم عظیم به فلسطینی‌ها شده است. پس ما باید هماهنگی و هم‌فکری و هم‌گرایی و همبستگی و همدلی‌مان زیاد باشد تا جایی برای نفوذ دشمن نباشد.

رهبر انقلاب اسلامی  در پیام به حجاج، بیان داشتند: «امسال مسئله‌ی برائت برجسته‌تر از گذشته است. فجایع غزّه که در تاریخ معاصر ما بی‌نظیر است، و گستاخی رژیم بی‌رحم و مظهر قساوت و شقاوت و البتّه رو به زوالِ صهیونی، جای هیچ‌گونه ملاحظه و مماشات برای هر فرد و حزب و دولت و فرقه‌ی مسلمان باقی نگذاشته است.» لطفا بفرمائید امروز پیام برائت از مشرکین چگونه به جهانیان مخابره شده است و فراتر از حج‌گزاران، به آحاد مردم تسرّی یافته است؟

اساس برائتی که حضرت امام خمینی(ره) پرچمش را بلند کردند ادامه و احیای راه ابراهیم(ع) بود. حضرت ابراهیم خلیل‌الرحمن در رابطه‌ با مشرکین از آنها، برائت می‌جست. در قرآن هم آیات مختلفی داریم. یک جا مثل اول سوره‌ برائت با واژه‌ برائت و پرهیز، انزجار یاد می‌کند. یک جا اجتناب را می‌آورد. «فاجتنبوا الطاغوت»، خب اینها برائت است دیگر. یک جا با تعبیر قاتلوا اینها تندتر می‌شود. نه اینکه انزجار کند اعلام بکند بلکه با آنها بجنگید. «فَقاتِلُوا أَئِمَّةَ الْکُفْرِ»، خب اینها ائمه‌ کفرند. الان رئیس‌جمهور آمریکا، نخست وزیر رژیم اشغالگر این‌ها ائمه‌ی کفرند. قرآن هم به همه‌ مسلمان‌ها می‌گوید که مسلمان‌ها، قاتلوا ائمه الکفر. با این‌ها بجنگید.

در شعار حج امسال با عنوان «حج؛ قرآن محوری، همدلی و اقتدار امت اسلامی و دفاع از فلسطین مظلوم» که این شعار خیلی هوشمندانه انتخاب شده است و چهار تا محور دارد ۱- قرآن محوری که اصل و اساس قرآن است و اهل بیت است. دوم هم‌دلی، اینها پایه‌هاست. بعد اقتدار اسلامی. اقتدار اسلامی زمانی اتفاق می‌افتد که قرآن محوری و همدلی باشد. اگر نباشد این اقتدار یک اقتدار پوسته است واقعی نیست و بعد محور چهارم دفاع از فلسطین مظلوم. خب دفاع از فلسطین مظلوم، درحقیقت برائت از دشمنان فلسطین است. این است رهبر انقلاب اسلامی بیان می‌کنند برائت فقط برائت مال ما نیست. تمام کسانی که متدیّن به اسلامند، تمام کسانی که متدیّن به اسلام هستند، آیه نهم سوره‌ی ممتحنه می‌فرماید که بری باشند از مشرکین از همین ظالمین از کسانی که مردم را از خانه‌هایشان بیرون کردند که مصداقش رژیم کودک‌کش است.

صهیونیست‌ها که یهودی نیستند، اینها یک حزبند، اینها اصلاً اعتقاد به حضرت موسی ندارند، مگر حضرت موسی فرموده است که بروید خانه‌ی مردم را خراب بکنید، بچه‌هایشان را بکشید، جایشان بنشینید. در آموزه‌های موسوی اصلاً این‌ها نیست. این‌ها یک حزبی هستند که خود بایدن هم گفت که صهیونیست بودن نیاز به یهودی بودن ندارد، مسیحی هم می‌تواند صهیونیست باشد. پس معلوم می‌شود که یک حزب است. او می‌گوید که می‌تواند کسی مسیحی باشد، صهیونیست هم باشد پس این یک حزب است. خب شما الان نگاه می‌کنید در آمریکا، این‌هایی که دارند هستی خودشان را می‌بازند یعنی به تعبیر دیگری به دست می‌آورند این دانشجویان فعال در تظاهرات علیه رژیم صهیونیستی هستند.

امروز اساتید دانشگاهی که چندین دهه است شخصیتشان شکل گرفته است، حاضر می‌شوند دست‌بند بخورند که طفل فلسطینی کشته نشود. دست‌بند بخورند که بچه‌های فلسطینی یتیم نشوند. دست‌بند بخورند که مادران و پدران فلسطینی داغ بچه‌هایشان را نبینند. این‌ها ارزشمند هستند، خب سخت است برای یک استاد دانشگاه که جلوی دانشجوهایش دست‌بند بخورد. ولی می‌بینید کار به جایی رسیده که این‌ها حاضرند برای برائت خودشان، هزینه بدهند تا اینکه بچه‌های فلسطینی کمتر کشته بشوند.

امروز برائت فقط مربوط به ایران اسلامی نبوده و نیست. فقط مربوط به حج نیست. افرادی که اعتقاد دیگری دارند و جزو ادیان ابراهیمی نیستند این‌ها به میدان آمدند و از هم‌نوع خودشان دارند دفاع می‌کنند. برائت، برائت جهانی امروز علیه رژیم کودک‌کش و غارتگر صهیونیستی است. حج امسال، با سال‌های قبل فرق می‌کند و همه برای برائت به صحنه می‌آیند و خیلی خوب است که حاکمان کشور میزبان خودشان با مردم همکاری بکنند، چون به هر حال اگر همکاری با مردم نشود این عقده‌ها فشرده بشود امکان دارد یک جایی باز بشود و آن موقع کنترل کردنش سخت است.

ولی اگر همراهی بکنند، خود آن‌ها هم ابراز نارضایتی بکنند از آنچه که در غزه اتفاق می‌افتد، اجازه بدهند که مسلمان‌ها که آنجا می‌آیند ابراز نظر بکنند، همراهی با ایشان بکنند این خیلی بهتر کار دنبال می‌شود. چون مسلمان‌ها که می‌آیند حج‌شان را انجام بدهند نمی‌خواهند حج‌شان مشکل پیدا بکند، اگر همراهی‌ با ایشان بشود فکر می‌کنم که این تأثیر مثبتی داشته باشد.