صنایع دستی میراث ملموسی است که می‌توان با بررسی معانی نهفته در آن، ریشه‌های صنعت در ایران و طیف گسترده، پرشمار و متنوعی از صنایع دستی را مشاهده کرد. از ۴۰۰ رشته صنایع دستی در جهان ۲۹۹ رشته در ایران وجود دارد که بیانگر تنوع، فراگیری و گستردگی آن است.
یکی از استان‌های ایران که بی‌نظیرترین و زیباترین صنایع دستی را دارد استان چهارمحال و بختیاری است که به علت سبک زندگی عشایری از تنوع بسیار بالایی برخوردار است؛ صنایع دستی این استان به سه گروه شهری، روستایی و عشایری تقسیم می‌شود.
استان چهارمحال و بختیاری دارای تنوع زیادی در تولیدات صنایع دستی است، صنایع دستی که در صورت حمایت و رفع موانع تولید آن‌ها می‌تواند به یکی از شاخص‌های اصلی در رونق اقتصاد استان تبدیل شود. گفتنی است در حال حاضر موضوع فروش صنایع دستی برای صنعتگران به کابوس تبدیل شده و از آنجایی که گرانی مواد اولیه موجب افزایش قیمت‌ها و کاهش تعداد خریداران شده است آن‌ها بر این باورند که تنها با رونق صنعت گردشگری و همچنین صادرات محصولات تولید شده می‌توان این صنعت را نجات داد و به هنرمندان کمک کرد.
چالش‌های فعالان صنایع دستی
براساس نظر هنرمندان صنایع دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری، آموزش‌های ضعیف، گرانی مواد اولیه، بالا رفتن هزینه‌های تولید، گرایش نداشتن جوانان به ادامه شغل‌های خانوادگی در این عرصه، ضعیف بودن حوزه بازاریابی و تبلیغات، نبود خلاقیت و نوآوری در تولید، کم بودن درآمدها، بیمه نشدن هنرمندان و پایین بودن قدرت خرید خانوارها از اساسی‌ترین مشکلات به شمار می‌رود.همچنین هنر صنایع دستی چهارمحال و بختیاری به عنوان برندهای بین‌المللی در اکسپوهای جهانی خودنمایی نکرده است در حالی که برخی از این صنایع از سوی تاجران و بازرگانان سایر استان‌ها به کشورهای مختلف صادر می‌شود.
کالای خارجی رقیب صنایع دستی داخلی
نماینده هیئت مؤسس جامعه تخصصی فعالان صنایع دستی و هنرهای سنتی استان چهارمحال و بختیاری نیز بر این باور است که نوسان‌های اقتصادی سبب می‌شود فروش انواع تولیدات صنایع دستی و هنرهای سنتی همواره با کاهش همراه شود. علیرضا محمدعلیزاده تأکید می‌کند: کاهش فروش تولیدات، نوسان‌های اقتصادی، کمبود مشتری داخلی و شرایط سخت حضور در بازارهای خارجی از مهم‌ترین مشکلات فعالان صنایع دستی و هنرهای سنتی به شمار می‌رود. وی می‌افزاید: هم اکنون به علت کمبود بودجه و امکانات، حمایت‌ها و شرایط لازم برای حضور هنرمندان صنایع دستی و هنرهای سنتی این استان در نمایشگاه‌های برون‌مرزی و خارجی وجود ندارد. محمدعلیزاده تصریح می‌کند: هنرمندان صنایع دستی و هنرهای سنتی در حال حاضر باید مواد اولیه را با قیمت بالا و کیفیت پایین تهیه کنند که این موضوع موجب کاهش کیفیت تولید و بی‌انگیزه شدن فعالان این عرصه شده است. وی با اشاره به اینکه محصول نهایی تولیدی در رشته‌های صنایع دستی و هنرهای سنتی کاربردی نیست و هزینه تولید آن بالا می‌رود، ادامه می‌دهد: مردم امروزه تمایل برای خرید کالاهای لوکس خارجی دارند و اشتیاقی برای خرید و مصرف صنایع دستی و هنرهای سنتی داخلی ندارند، به همین منظور باید فرهنگ‌سازی و معرفی صحیح تولیدات صنایع دستی و هنرهای سنتی بومی در دستور کار قرار گیرد.
آمار دقیقی از صادرات وجود ندارد
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری نیز با بیان اینکه آمار دقیقی از میزان صادرات صنایع دستی استان وجود ندارد، می‌گوید: بیشترین حجم صادرات صنایع دستی استان مربوط به نمد است، زیرا به صورت رسمی از گمرک صادر می‌شود و قابل احصاست اما تولیدات رشته‌های دیگر به صورت چمدانی و از گمرکات استان‌های دیگر صادر می‌شود که امکان احصای دقیق آمار وجود ندارد. محراب محمدی با اشاره به اهمیت بازارچه صنایع دستی در استان، می‌افزاید: برنامه ایجاد بازارچه‌های صنایع دستی در استان را در دستور کار داریم که در این راستا بازارچه قلعه چالشتر به صورت دائمی از ابتدای سال جاری مجدد راه‌اندازی شده است. همچنین با همکاری گمرک و اتاق بازرگانی پیگیر ایجاد پایانه صادرات صنایع دستی و صادرات از مبدأ گمرک استان هستیم، زیرا صنایع دستی استان ما اکثراً به صورت چمدانی و از گمرک دیگر استان‌ها صادر می‌شود.
سهمیه ۵۴ نفری از بیمه صنایع دستی
وی با بیان اینکه از سهمیه ۱۰هزار نفری برقراری بیمه صنعتگران و صنایع دستی در دولت سیزدهم فقط ۵۴نفر سهم این استان بود، تصریح می‌کند: در کنار خانه ستوده زمینی مربوط به بهاربند قلعه است، مطالعات برای ایجاد بازارچه صنایع دستی در این زمین انجام شده و در صورت تأمین اعتبار بازارچه دائمی در این محل ایجاد می‌شود. طرح توسعه بازارچه صنایع دستی میدان قدس شهرکرد و اتصال به بولوار کاشانی به زودی اتفاق می‌افتد که ۳۰غرفه جدید به این بازارچه اضافه می‌شود.
محمدی با بیان اینکه با افزایش تولید و افزایش کیفیت، صادرات هم افزایش می‌یابد، اظهار می‌کند: در برخی از رشته‌ها مشتری خوبی داریم اما تولیدات کم است و در برخی رشته‌ها مواد اولیه بی‌کیفیت سبب شده بازار خوبی نداشته باشد. در برگزاری دوره‌های آموزشی برای تولید محصولات مطابق با سلیقه مشتری و استانداردهای جامعه هدف تلاش می‌شود. همچنین سعی کرده‌ایم انجمن‌ها و تولیدکنندگان که تولیداتشان صادرات‌محور است را حمایت کنیم تا در نمایشگاه‌های خارجی شرکت کنند.
یکی از استان‌های ایران که بی‌نظیرترین و زیباترین صنایع دستی را دارد استان چهارمحال و بختیاری است که به علت سبک زندگی عشایری از تنوع بسیار بالایی برخوردار است؛ صنایع دستی این استان به سه گروه شهری، روستایی و عشایری تقسیم می‌شود.
استان چهارمحال و بختیاری دارای تنوع زیادی در تولیدات صنایع دستی است، صنایع دستی که در صورت حمایت و رفع موانع تولید آن‌ها می‌تواند به یکی از شاخص‌های اصلی در رونق اقتصاد استان تبدیل شود. گفتنی است در حال حاضر موضوع فروش صنایع دستی برای صنعتگران به کابوس تبدیل شده و از آنجایی که گرانی مواد اولیه موجب افزایش قیمت‌ها و کاهش تعداد خریداران شده است آن‌ها بر این باورند که تنها با رونق صنعت گردشگری و همچنین صادرات محصولات تولید شده می‌توان این صنعت را نجات داد و به هنرمندان کمک کرد.
چالش‌های فعالان صنایع دستی
براساس نظر هنرمندان صنایع دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری، آموزش‌های ضعیف، گرانی مواد اولیه، بالا رفتن هزینه‌های تولید، گرایش نداشتن جوانان به ادامه شغل‌های خانوادگی در این عرصه، ضعیف بودن حوزه بازاریابی و تبلیغات، نبود خلاقیت و نوآوری در تولید، کم بودن درآمدها، بیمه نشدن هنرمندان و پایین بودن قدرت خرید خانوارها از اساسی‌ترین مشکلات به شمار می‌رود.همچنین هنر صنایع دستی چهارمحال و بختیاری به عنوان برندهای بین‌المللی در اکسپوهای جهانی خودنمایی نکرده است در حالی که برخی از این صنایع از سوی تاجران و بازرگانان سایر استان‌ها به کشورهای مختلف صادر می‌شود.
کالای خارجی رقیب صنایع دستی داخلی
نماینده هیئت مؤسس جامعه تخصصی فعالان صنایع دستی و هنرهای سنتی استان چهارمحال و بختیاری نیز بر این باور است که نوسان‌های اقتصادی سبب می‌شود فروش انواع تولیدات صنایع دستی و هنرهای سنتی همواره با کاهش همراه شود. علیرضا محمدعلیزاده تأکید می‌کند: کاهش فروش تولیدات، نوسان‌های اقتصادی، کمبود مشتری داخلی و شرایط سخت حضور در بازارهای خارجی از مهم‌ترین مشکلات فعالان صنایع دستی و هنرهای سنتی به شمار می‌رود. وی می‌افزاید: هم اکنون به علت کمبود بودجه و امکانات، حمایت‌ها و شرایط لازم برای حضور هنرمندان صنایع دستی و هنرهای سنتی این استان در نمایشگاه‌های برون‌مرزی و خارجی وجود ندارد. محمدعلیزاده تصریح می‌کند: هنرمندان صنایع دستی و هنرهای سنتی در حال حاضر باید مواد اولیه را با قیمت بالا و کیفیت پایین تهیه کنند که این موضوع موجب کاهش کیفیت تولید و بی‌انگیزه شدن فعالان این عرصه شده است. وی با اشاره به اینکه محصول نهایی تولیدی در رشته‌های صنایع دستی و هنرهای سنتی کاربردی نیست و هزینه تولید آن بالا می‌رود، ادامه می‌دهد: مردم امروزه تمایل برای خرید کالاهای لوکس خارجی دارند و اشتیاقی برای خرید و مصرف صنایع دستی و هنرهای سنتی داخلی ندارند، به همین منظور باید فرهنگ‌سازی و معرفی صحیح تولیدات صنایع دستی و هنرهای سنتی بومی در دستور کار قرار گیرد.
آمار دقیقی از صادرات وجود ندارد
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری نیز با بیان اینکه آمار دقیقی از میزان صادرات صنایع دستی استان وجود ندارد، می‌گوید: بیشترین حجم صادرات صنایع دستی استان مربوط به نمد است، زیرا به صورت رسمی از گمرک صادر می‌شود و قابل احصاست اما تولیدات رشته‌های دیگر به صورت چمدانی و از گمرکات استان‌های دیگر صادر می‌شود که امکان احصای دقیق آمار وجود ندارد. محراب محمدی با اشاره به اهمیت بازارچه صنایع دستی در استان، می‌افزاید: برنامه ایجاد بازارچه‌های صنایع دستی در استان را در دستور کار داریم که در این راستا بازارچه قلعه چالشتر به صورت دائمی از ابتدای سال جاری مجدد راه‌اندازی شده است. همچنین با همکاری گمرک و اتاق بازرگانی پیگیر ایجاد پایانه صادرات صنایع دستی و صادرات از مبدأ گمرک استان هستیم، زیرا صنایع دستی استان ما اکثراً به صورت چمدانی و از گمرک دیگر استان‌ها صادر می‌شود.
سهمیه ۵۴ نفری از بیمه صنایع دستی
وی با بیان اینکه از سهمیه ۱۰هزار نفری برقراری بیمه صنعتگران و صنایع دستی در دولت سیزدهم فقط ۵۴نفر سهم این استان بود، تصریح می‌کند: در کنار خانه ستوده زمینی مربوط به بهاربند قلعه است، مطالعات برای ایجاد بازارچه صنایع دستی در این زمین انجام شده و در صورت تأمین اعتبار بازارچه دائمی در این محل ایجاد می‌شود. طرح توسعه بازارچه صنایع دستی میدان قدس شهرکرد و اتصال به بولوار کاشانی به زودی اتفاق می‌افتد که ۳۰غرفه جدید به این بازارچه اضافه می‌شود.
محمدی با بیان اینکه با افزایش تولید و افزایش کیفیت، صادرات هم افزایش می‌یابد، اظهار می‌کند: در برخی از رشته‌ها مشتری خوبی داریم اما تولیدات کم است و در برخی رشته‌ها مواد اولیه بی‌کیفیت سبب شده بازار خوبی نداشته باشد. در برگزاری دوره‌های آموزشی برای تولید محصولات مطابق با سلیقه مشتری و استانداردهای جامعه هدف تلاش می‌شود. همچنین سعی کرده‌ایم انجمن‌ها و تولیدکنندگان که تولیداتشان صادرات‌محور است را حمایت کنیم تا در نمایشگاه‌های خارجی شرکت کنند.
نظر شما