ماه محرم فرصت مغتنمی برای بازسازی پیوندهای معنوی انسان با پروردگار و اولیای الهی است. پیام امام حسین(ع) بازگشت به فطرت انسانی و آزادگی در مسیر قرب الهی بود و این پیام، امروز در اختیار ما قرار گرفته است. توجه به این پیام می‌تواند ماه محرم خوبی را برای علاقه‌مندان به آن حضرت رقم بزند و آغازگر تحولی وجودی در جان محبان ایشان باشد.
به مناسبت فرارسیدن ماه محرم با حجت‌الاسلام و المسلمین ناصر شهیدی؛ مدرس حوزه و دانشگاه گفت‌وگو کرده ایم که در ادامه می‌خوانید.
به نظر شما مردم باید به چه نکاتی توجه داشته باشند تا استفاده بهتری از ظرفیت‌های معنوی این ماه داشته باشند و هنگامی که می‌خواهند در جلسات شرکت کنند، بر اساس چه معیاری دست به انتخاب بزنند تا بتوانند پیام امام حسین(ع) را دریافت کنند و در این مسیر قدم بردارند؟
یک مطلبی که در برنامه‌ها و مراسم ماه محرم باید نقطه هدف باشد، جریان عاشورا و انتظار حضرت مهدی(عج) است. یک شاخصه مهم برای یک مجلس عزاداری این است که هدف‌گیری آن در شب اول محرم این باشد؛ اگر در شب عاشورا امام زمان(عج) ظهور کرد عزادار به این نقطه رسیده باشد که یار امام عصر(عج) باشد و در این مرحله قرار گرفته باشد؛ یعنی حضور یک عزادار سیدالشهدا در یک مجلس باید او را مرحله به مرحله به مرتبه یاری امام زمان(عج) برساند. از این جهت شب عاشورا می‌تواند نقطه عطفی برای هر عزادار باشد.
انتخاب مجلس سوگواری مسئله مهمی است و من باید جایی را برای عزاداری انتخاب کنم که معرفت مرا نسبت به امام در این دهه به صورت جهشی بالا ببرد و مرا به این مرحله برساند که شب دهم شب یاری امام زمانم باشد. در طول سال، دهه محرم یک دوره فشرده معرفتی است که همراه با شور و حرارت است و انسان را در مسیر قرب الهی قرار می‌دهد. رسیدن به مسیر قرب الهی امکان‌پذیر نیست مگر از طریق یاری و ارادت به امام، کما اینکه در زیارت جامعه کبیره می‌خوانیم: «مَنْ أَرَادَ اللَّهَ بَدَأَ بِکُمْ وَ مَنْ وَحَّدَهُ قَبِلَ عَنْکُمْ وَ مَنْ قَصَدَهُ تَوَجَّهَ بِکُم». دهه اول محرم دهه‌ای است که به صورت ویژه برای قرب الهی قرار داده شده است و انسان می‌تواند ره صد ساله را یک شبه طی کند.
یک بحث مهم دیگری که در مسیر یاری امام باید مورد نظر یک انسان منتظر قرار بگیرد این است؛ اگر من به عنوان منتظر امام زمان(عج) در مراسمی شرکت می‌کنم و این مراسم باید ویژگی‌های لازم را داشته باشد، انتظار من انتظار پویا، انتظار فعال و انتظار واقعی باشد. انتظار واقعی یعنی چه؟ دیدگاه منتظر واقعی امام زمان(عج) مبتنی بر خودسازی، جامعه‌سازی و تمدن‌سازی است. من عزیزان را به بیانیه گام دوم مقام معظم رهبری ارجاع می‌دهم.
نگاه امام زمانی ما باید نگاه تمدن‌ساز باشد، نگاه امام زمانی ما باید مبتنی بر این سه مرحله یعنی خودسازی، جامعه‌سازی و تمدن‌سازی باشد و اینگونه نباشد که صرفا در یک مراسم عزاداری شرکت کنیم و یک اشک و ناله‌ای داشته باشیم و تمام شود. اشک و ناله ما باید در مسیر انتظار حقیقی باشد و انتظار حقیقی یعنی در مسیر تمدن‌سازی قبل از ظهور باشیم. لذا خلاصه پاسخ من این است که باید در مجلسی شرکت کنیم که در مسیر انتظار حقیقی امام زمان(عج) و در مسیر تمدن‌سازی قبل از ظهور به عنوان یک انسان منتظر باشد. این انسان منتظر کجا ساخته می‌شود؟ این انسان منتظر کجا شکل می‌گیرد؟ در این دهه از ماه محرم الحرام. بنابراین توجه به این نکته باید از شب اول ماه محرم در شاکله مراسم باشد، در فرمایش خطیب سخنران باشد، در عزاداری مداح مراسم باشد و همه باید در این مسیر شکل بگیرد تا شب دهم ماه محرم شب یاری امام توسط هر عزادار باشد.
با توجه به اینکه در ایام عزاداری برخی هیئات سبک‌هایی از عزاداری را ارائه می‌کنند که شاید مناسب شأن اهل بیت نباشد و از عزاداری سنتی که همواره مورد تاکید بوده و پیام عاشورا را بهتر منتقل می‌کند فاصله می‌گیرند. در این خصوص به نظر شما مداحان، سخنرانان و مدیران هیئات باید به چه نکاتی توجه کنند؟
متاسفانه نکته‌ای که شما اشاره کردید درست است و برخی اشکالات و حتی انحرافات در جریان عزاداری اتفاق می‌افتد. این انحرافات در این حرکت نورانی وارد شده و فضا را آلوده کرده است. مقام معظم رهبری در فرمایشاتشان بارها به خطبا و مداحان این نکته را تذکر دادند که چه در مطالبی که بیان می‌کنند و چه در اشعاری که می‌خوانند به این موضوع توجه داشته باشند. من در ذهنم هست در چندین جلسه که شعرای آیینی با ایشان داشتند، ایشان به شاعران تذکر دادند که اشعارشان اشعاری باشد که با روح حرکت سیدالشهدا منافات نداشته باشد. هرچند شعر، شعر است و حتما یک روایت و سخنی که از دو لب امام صادر شده باشد نیست ولی این شعر باید در جلسات عزاداری ذهن مخاطبین را به هدف اصلی برساند و می‌رساند. لذا ذاکران و روضه‌خوان‌های اهل بیت(ع) باید متوجه به این نکته باشند و دقت ویژه داشته باشند.
این دقت ویژه اینگونه عملیاتی می‌شود که هر مراسمی برگزار می‌کنند خودشان دوباره گوش کنند، روضه خودشان را دوباره گوش کنند. من شنیدم یکی از مداحان اهل بیت(ع) عمده مراسم خودش را دوباره گوش می‌دهد برای اینکه دقت کند ببیند چه کرده. من به مداحان عرض می‌کنم بهترین استاد خودمان هستیم و می‌توانیم جلسات را گوش دهیم ببینیم چه کردیم تا اشکالاتمان را متوجه شویم.
مهمترین مسئله، مسئله محتوا است. اگر شب اول نکته‌ای گفتیم که نباید می‌گفتیم شب دوم دقت داشته باشیم تکرار نکنیم. در بحث سبک هم طبیعی است اگر سبک، سبکی باشد که با بعضی از ترانه‌های امروز سنخیت داشته باشد صحیح نیست. برخی تصور می‌کنند با این سبک‌ها جذابیتی برای جوانان ایجاد می‌شود در حالی که این به اصل جریان ضربه می‌زند. لذا مقام معظم رهبری بر سبک‌های سنتی تاکید دارند تا سبک‌ها و شعرها کمتر گرفتار آسیب‌های این شکلی شود.
لطفا در قالب چند عبارت بیان بفرمایید پیام و صحبتی که امام حسین(ع) با نسل امروز دارند چیست؟
من اینطور عرض می‌کنم؛ ما امروز باید در کنار بحث امام‌شناسی، بحث زمان‌شناسی را مورد دقت قرار دهیم. ما در دوران غیبت کبرای امام عصر(عج) زندگی می‌کنیم و دوران غیبت کبری، دوران حیرت و سرگردانی مردم است و با نزدیک شدن به ظهور امام بر شدت آن افزوده می‌شود. امام رضا(ع) می‌فرمایند: «یخرج بعد غیبه و حیره لایثبت فیها علی دینه الا المخلصون» یعنی بعد از دوران غیبت و دوران حیرت کسی بر دین خود استوار نمی‌ماند مگر مخلصان. در این دوران سخت، ابلیس با تمام قوا با انواع روش‌ها و ابزار جدید و تجربه و علم بیشتر فعال هستند و به مومنین و پیوندهای مقدس آنها حمله‌ور می‌شوند.
پیامی که امام حسین(ع) برای ما دارند این است که در این دوران حیرت و سرگردانی، ثابت قدم بمانیم و در هیچ شرایطی از یاری امام دست برنداریم. همانطور که سیدالشهدا در زمان خودشان ندای هل من ناصر ینصرنی را بیان کردند، امروز هل من ناصر مهدوی بلند است و نکته مهم این است اگر روزی سیدالشهدا ندای هل من ناصر سردادند امروز پیام سیدالشهدا این است به هل من ناصر مهدوی لبیک بگوییم و یاری ایشان را که در گرو یاری این نظام مقدس و نایب امام زمان(عج) است محقق کنیم تا بتوانیم یار واقعی امام زمان(عج) باشیم.
نظر شما