می‌گویند نخستین ایرانی که با اتومبیل آشنا شد ناصرالدین شاه بود، البته در دومین سفرش به فرنگ؛ اما او کوچک‌ترین رغبتی به تهیه اتومبیل نشان نداد تا اینکه با بر تخت نشستن پسرش مظفرالدین شاه، نخستین اتومبیل به نام «کالسکه بخار» در سال ۱۲۸۰ شمسی وارد تهران شد. مظفرالدین شاه در سفر خود به اروپا در سال ۱۲۷۹ شمسی در شهر بروکسل، پایتخت بلژیک یک دستگاه اتومبیل کالسکه فورد خرید. این اتومبیل از راه دریا و از طریق بندر انزلی به ایران وارد شد. این اتومبیل با زغال‌سنگ کار می‌کرد و برای راندن و تعلیم، یک راننده بلژیکی هم استخدام شده بود. ورود اتومبیل به ایران با سر و صدا و جنجال فراوان همراه بود. مردم از دیدن وسیله‌ای که خود به خود راه می‌رفت و حیوان آن را نمی‌کشید به‌شدت حیرت زده بودند اما زمان زیادی طول نکشید که خودرو در گوشه‌ای بی‌استفاده ماند و در آخر هم در اثر پرتاب بمب منهدم شد و از بین رفت.
از کنار کالسکه‌ای که تا دوره رضا شاه کاربرد داشته و در این دوره از لاکی رنگ به مشکی تغییر رنگ می‌دهد و آرم سلطنتی روی آن نصب می‌شود می گذریم تا به دیدن 55 خودرو و چهار موتور دیگر برویم.
ماجرای یک مجسمه هنری
در سالن شماره 1 با خودروهای کلاسیک بین 70 تا 100 سال قدمت بدون شک «رولزرویس سیلور گوست» احمد شاه قاجار در نگاه نخست چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند. این خودرو در سال 1922 میلادی (1301 شمسی) به سفارش احمدشاه قاجار از شرکت رولزرویس از انگلستان خریداری شد. بدنه این خودرو از چوب و اتاق و سقف آن از جنس آهن است. جالب اینکه نخستین مجسمه رولزرویس از جنس نقره هم روی همین خودرو نصب شده است . این مجسمه نسبت به سایر مجسمه‌های این نوع خودرو ارتفاع بیشتری دارد و نام سازنده در پایه آن حک شده است. این مجسمه به تنهایی یک اثر هنری فاخر به شمار می‌رود. کارشناسان خودرو معتقدند در واقع نصف ارزش خودروهای رولزرویس متعلق به مجسمه‌های آن است. در رولز رویس‌های جدید این قابلیت ایجاد شده که اگر کسی به صرافت دزدی از این خودروها افتاد به صورت اتوماتیک این مجسمه‌ها به داخل اتومبیل فرو رود و استتار شود! در مورد رولزرویس احمدشاه برخی روایت‌ها حکایت از آن دارد که او با همین خودرو تا لب مرز می‌رود و آنجا خودرو را تحویل رضاشاه می‌دهد و دیگر هرگز به ایران بازنمی‌گردد.
این خودرو مرگ و عروسی دیده
پیرس آرو مدلA ، خودرو لیموزین و سفارشی گزینه دیدنی دیگری است که توسط شرکت پیرس-آرو سازنده اتومبیل‌های لوکس و گرانقیمت در سال 1930 میلادی در آمریکا ساخته شده است. از مالکان خاص اتومبیل‌های پیرس آرو می‌توان به امپراتور ژاپن، رضاخان (پادشاه ایران)، ابن‌مسعود (پادشاه عربستان) و بسیاری از افراد مشهور دیگر اشاره کرد.
داخل این خودرو که توسط رضاشاه به قیمت ۳۰ هزار دلار خریداری شده پارچه ابریشم با طرح برگ زیتون به کار رفته که این طرح روی سپر جلو و عقب خودرو هم کار شده است. تمام بخش‌های طلایی خودرو آب طلاکاری شده است. این خودرو زمانی که ساخته شد و به ایران آمد رنگ سفید داشت اما در ایران به دستور رضاشاه به رنگ سرمه‌ای تیره که رنگی سلطنتی به شمار می‌رفت، در آمد. این لیموزین ،گرانقیمت‌ترین خودرو جهان در زمان خود بود و روزنامه نیویورک تایمز در همان زمان اخباری در مورد آن نوشت. تاج‌های آن در دوره پهلوی اول روی چراغ‌ها و در دوره پهلوی دوم روی در خودرو نصب شده است. از اتفاقات تاریخی که به این خودرو نسبت داده می‌شود یک عروسی و مرگ است. می‌گویند «ثریا» با این خودرو در روز عروسی به کاخ مرمر برده شد و پهلوی دوم روز خاکسپاری پدرش در شاه عبدالعظیم حسنی(ع) سوار بر این خودرو بوده است.
هدیه را وا نکرده پس فرستاد
شاید شنیده باشید هدیه گرانقیمتی باز نشده پس فرستاده می‌شود اما اینجا در موزه خودروی تهران «پَنتر لِیزر» خودرو انگلیسی که تنها یک دستگاه از آن توسط کمپانی «پنتر وستویندز» در سال 1974 تولید شده هم، دچار همین سرنوشت شده است. نماینده کمپانی پنتر در کانادا از «رابرت جانکل» خواست اتومبیل منحصر به‌فردی بسازد تا آن را به عنوان هدیه‌ای غیرمنتظره به همسرش بدهد. خودرویی مصداق «شتر گاو پلنگ» نه ساحلی و نه اسپرت و در عین حال هر دو! شکل کلی خودرو شبیه قایق است و لاستیک‌های پهن و بدنه آلومینیومی ضد زنگ دارد و شامل یک اتاقک سه نفره در یک ردیف است و درهای خودرو مانند لامبورگینی به سمت بالا باز می‌شود. اما این خودرو پس از ساخت مورد پسند همسر نماینده کمپانی پنتر قرار نگرفت و به کارخانه پنتر در انگلستان بازگشت.
در نهایت زمانی که پهلوی دوم ولیعهد ایران بود در بازدید از کارخانه از این خودرو خوشش آمد و آن را خریداری و راهی ایران کرد. خودرو دیگری از کمپانی «پنتر وستویندز» هم در موزه وجود دارد. خودرو پنتر جی 72 بنفش‌رنگ تولید 1972میلادی که از قطعات جکوارد در آن استفاده شده است. این کمپانی در نمایشگاهی در سال 1973 از رولزرویس جلو می‌زند و مدال نقره می‌گیرد و پس از این اتفاق طرفداران زیادی پیدا می‌کند.
درست سمت راست این خودرو، اتومبیل ام جی تی سیMG TC سبز رنگ تولید کشور انگلستان (1950 میلادی) جلوه‌گری می‌کند. این اتومبیل از نوع خودروهای کوچکی است که آمریکایی‌ها در جنگ با آن آشنا می‌شوند و به انگلستان سفارش 2هزار دستگاه از این مدل را می‌دهند.
در طبقات دوم و سوم خودروهای کلاسیک و سلطنتی همچنان جلب توجه می‌کند. کرایسلر K300 هدیه‌ای از جانب پهلوی دوم به همسر دومش ثریا جالب است. این خودروها به عنوان کوپه اسپرت بین سال‌های ۱۹۵۵ تا ۱۹۶۵ در سری‌های مختلف و در تعداد محدود به فروش رسید و طرفداران زیادی داشت. اما سفارشی‌ترین خودروهای تاریخ کرایسلر، نمونه‌ای است که به دستور پهلوی دوم در سال 1956 میلادی در میلان ساخته شده و دارای امکانات ویژه‌ای در زمان خود بود، از جمله مینی گرامافون، تلفن رادیویی، یخچال، تهویه مطبوع و نکته جالب‌تر اینکه همه تزئینات فلزی داخلی آن از جنس طلا هستند، همچنین دو باتری جداگانه دارد و باک بنزین داخل صندوق عقب است. کرایسلر سفید، مشکی و قرمز است اما رنگ خودرو داخل موزه، سفارشی است. برخی روایت‌ها حکایت از آن دارد که این خودرو در همان زمان ورود به ایران دچار آتش‌سوزی شده و مورد مرمت قرار گرفته است.
مرسدس بنز k500 هدیه هیتلر به رضاشاه
خودرو سبز و کرم رنگ، آخرین نمونه از بنز 500K جلوه خاصی به طبقه دوم داده است، به‌ویژه آنکه از این مدل کلاً 6 دستگاه وجود داشته است. تمامی تولیدات این نوع خودروهای کمپانی مرسدس بنز بر اثر مرور زمان از بین رفته است. این خودرو که گفته می‌شود توسط شخص هیتلر به رضاخان میرپنج هدیه شده به عنوان یکی از خودروهای منحصر به‌فرد در دنیا شناخته می‌شود. در طول دو سال تولید مدل 500K، تعداد ۳۴۲ دستگاه از آن تولید شده است. می‌گویند هیتلر زمانی دستور ساخت این اتومبیل را می‌دهد که آلمان شروع به جاده‌سازی می‌کند و به این اتومبیل‌ها سلطان جاده‌ها می‌گویند. دو روایت مختلف درباره این بنز هست. زمانی که هیتلر به روسیه می‌رود این خودرو در روسیه می‌ماند و پس از جنگ روس‌ها حراجی می‌گذارند و یک ایرانی این خودرو را می‌خرد. اما در مقاله دیگری به زبان انگلیسی آمده هیتلر دستور ساخت 6 عدد خودرو از این کمپانی را می‌دهد تا این خودروها به شاهان حوزه خلیج فارس داده شود تا او بتواند از آن‌ها نفت بگیرد و به جنگ ادامه دهد. از این 6 خودرو فقط خودرو داخل ایران باقی مانده و شرکت بنز با وجود مکاتبات بسیار با ایران موفق به خرید آن نشد. رضا شاه این خودرو را پس از ازدواج محمدرضا با فوزیه به او هدیه می‌دهد. این اتومبیل بعدها به گاراژ سلطنتی می‌رود. بعدها فؤاد مجذوب، حسابدار شخصی پهلوی دوم که از قدیم با خودروهای مختلف گاراژ سلطنتی در ارتباط بود آن را در مزایده می‌خرد.
این خودرو از دل استخر بیرون آمد
در طبقه چهارم و آخرین طبقه خودروهای اسپورت و سوپر اسپورت را می‌بینید. این خودروها الزاماً برای مسابقه نیستند اما سرعت بالایی دارند. بیشتر خودروهای این بخش ارتفاع کم و صندلی‌های بسیار پایینی دارد. یکی از آن‌ها، لامبورگینی میورا سفیدرنگی است متعلق به کیوان صالح (پزشک نزدیک به دربار) است. در واقع این خودرو دو سال در اختیار شهناز پهلوی بوده، پس از آن به عنوان ماشین اسقاطی فروخته می‌شود و صالح آن را خریداری می‌کند. او خیلی به این اتومبیل علاقه داشته تا آنجا که گفته می‌شود در هنگامه انقلاب چون فکر می‌کرده پس از فرار از ایران دوباره بازخواهدگشت چرخ‌های خودرو را باز و آن را کف استخر دفن کرده و روی آن خاک ریخته است. با گزارش همسایه‌ها پس از انقلاب این خودرو کشف و مرمت می‌شود.
در موزه خودرو با داستان‌های عجیب و مهیج هر کدام از این خودروها آشنا می‌شوید. این موزه همه روز هفته از ساعت 9 تا 5 بعدازظهر به روی علاقه‌مندان باز است.
خبرنگار: مریم اطیابی
عکاس: سعید فتوحی
نظر شما