زائرسرای رضوی، مجموعه‌ای است متعلق به علی بن موسی‌الرضا(ع) و زائران ایشان. مجتمعی اقامتی که آجر به آجرش را برای خدمت‌رسانی به زائران حضرت روی هم گذاشتند تا محلی باشد امن و آسوده برای استراحت و اسکان آنان. مجتمعی که آستان قدس رضوی با کمک خیران، آن را بنا نهاده است.

ضمن معرفی کوتاهی از این مجموعه، گفت‌وگویی با مدیرعامل مؤسسه موقوفه خدمات زائر بنیاد کرامت رضوی درباره آمادگی‌های این مجتمع‌های اقامتی برای اسکان زائران داشتیم.

خانم‌هایی با چادر رنگی کنار همسرانشان در سالن منتظر نشسته‌اند. چشم انتظار رسیدن ماشین هستند تا به زیارت مشرف شوند. روی ردیف عقب صندلی‌ها دو پسربچه کنار مادرشان خوابشان برده است. پیرزنی هم که انگار مادربزرگشان است، کنارشان نشسته و تسبیح به دست ذکر می‌گوید. خسته از خستگی راه و گرمای جاده به خنکای سالن انتظار پناه آورده‌اند. منتظرند پدر خانواده کارهای اداری را زودتر انجام دهد و کلید واحد را تحویل بگیرد. ساماندهی واحد پذیرش یکی از تحولاتی است که در سال گذشته صورت گرفته است. زائران در ابتدای ورود، به اینجا می‌آیند تا در فاصله زمانی که واحدهای خود را تحویل می‌گیرند، بتوانند استراحتی کنند و در سرما و گرمای بیرون اذیت نشوند. همچنین در این فاصله می‌توانند ماشین‌های خود را هم در پارکینگ موقت بگذارند.

اینجا منتسب به آستان رضا(ع) است

اینجا منتسب به آستان قدس رضوی است و حال و هوای دیگری در آن در جریان است. هر روز رأس ساعت 8 صبح و 8 شب، صلوات خاصه از بلندگوها پخش می‌شود و فضای معنوی اینجا را با سایر اماکن اقامتی متفاوت می‌کند. یکی از زائران می‌گوید: «محوطه اینجا صحن و سرای حرم مطهر را برایمان تداعی می‌کند و همان حس و حال را دارد. انگار در خود حرم هستیم». سیاست مؤسسه موقوفه خدمات زائر در اداره مجموعه‌ها هم این بوده فضای اقامت زائران از نظر فرهنگی و اعتقادی متفاوت از هتل‌های اطراف حرم مطهر باشد. در همین راستا علاوه بر برپایی نماز جماعت، خدماتی مثل میز پاسخ‌گویی مسائل اعتقادی و شرعی و مشاوره هم در زمان‌های حضور زائران در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد. در ایام خاص مانند میلاد حضرت رضا(ع) نیز ایستگاه صلواتی و جشن‌هایی برپا می‌شود. همچنین زائران می‌توانند در تورهای حرم‌گردی که برای آن‌ها برنامه‌ریزی شده شرکت کنند تا با گوشه گوشه حرم مطهر و زیبایی‌های آن آشنا شوند.

مؤسسه موقوفه خدمات زائر بنیاد کرامت رضوی در سه بخش به زائران امام رضا(ع) خدمات مختلفی ارائه می‌دهد. این سه بخش شامل زائرسرای رضوی در چمن ۹۹، زائرشهر رضوی در شهرک طرق و ۲۱ مجتمع بین‌راهی است. در این مجموعه سعی شده تمامی امور در جهت رفاه حال زائران فراهم شود.

21 مجتمع‌ شبانه‌روزی بین‌راهی در هفت استان فعال است. این مجموعه‌ها در خراسان رضوی، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، یزد، کرمان، سمنان و سیستان و بلوچستان واقع شده‌اند. بناست تعداد این مجتمع‌ها در آینده افزایش پیدا کند. این مجتمع‌های شبانه‌روزی با یک بسته کامل شامل فضای نمازخانه، آلاچیق، فضای بازی کودکان، سرویس بهداشتی، رستوران، سوپرمارکت و... به زائران خدمات ارائه می‌کنند.

زائرسرای رضوی با ظرفیت حدود ۲هزار نفر در ۴۰۰ واحد دو تا پنج تخته از زائران پذیرایی می‌کند. در این مجموعه که در فاصله کوتاهی از حرم مطهر و در خیابان چمن قرار دارد، همه امکانات لازم برای رفاه زائران فراهم شده است. این زائرسرا علاوه بر ۱۶بلوک ساخته شده برای اسکان میهمانان، دارای محوطه پارک کودکان، نانوایی، رستوران، تالار و دارالشفا نیز است. لازم به ذکر است حدود 238 واحد یعنی بیش از ۵۰درصد واحدهای این زائرسرا توسط خیران وقف شده است. خیریانی که هرکدام یا به اندازه چند متر در ساخت آن سهیم شدند یا واحدهایی را خریداری و وقف کردند.

فضایی امن و با امکانات برای اسکان زائران

سید هاشم حسینی، مدیرعامل مؤسسه موقوفه خدمات زائر بنیاد کرامت رضوی درباره این مجموعه می‌گوید: «تمام خدمات در زائرسرا با قیمت حداقلی به زائران ارائه می‌شود. وجوه دریافتی هم برای تأمین هزینه‌ها و اداره اینجاست. تمام امکانات برای آسودگی و رفاه آنان فراهم می‌شود چراکه بنای این مکان بر تکریم زائر نهاده شده است».

ظرفیت این مجموعه در ایامی چون دهه پایانی صفر و شهادت امام رضا(ع) از روزهای قبل تکمیل می‌شود. حسینی دراین‌باره توضیح می‌دهد: «معمولاً کسانی که مجموعه‌های زائرسرا و زائرشهر رضوی را می‌شناسند، دو ماه پیش از دهه آخر صفر برای اقامت در اینجا درخواست می‌کنند. در سال‌های گذشته در هر سه روز شاهد حضور جمعیتی حدود ۶ تا ۷هزار نفر بودیم و امسال نیز پیش‌بینی‌های لازم را کرده‌ایم و مشابه سال‌های گذشته با تمام امکانات آماده پذیرایی از زائران خواهیم بود».

او اضافه می‌کند: «دارالشفای مجموعه با حساسیتی ویژه در ایام دهه آخر صفر به صورت بیست‌وچهار ساعته فعال خواهد بود. از دانشگاه علوم پزشکی نیز درخواست کردیم با امکانات بیشتری پای کار بوده و بتوانند پاسخگوی موارد درمانی و ... زائران باشند و به آنان خدمت مطلوبی ارائه دهند».

همه ما مشهدی‌ها میزبان زائران هستیم

علاوه بر زائرسرای رضوی، مجموعه بزرگ زائرشهر رضوی نیز به عنوان بزرگ‌ترین مجموعه اقامتی ارزان‌قیمت، در همه ایام سال میزبان میهمانان حضرت رضا(ع) است. این مجموعه با ظرفیت بیش از ۴هزار تخت در فاصله حدود 12کیلومتر تا حرم مطهر رضوی واقع شده است.

با وجود ظرفیت بالای زائرشهر و زائرسرای رضوی، در ایامی چون دهه پایانی صفر جمعیت مشتاق زائران چنان زیاد است که نه تنها در این دو مجموعه بلکه در سایر مراکز اقامتی نیز پیدا کردن مکانی برای اسکان، کار آسانی نیست. به منظور کمک هرچه بیشتر به زائران امام رضا(ع)، مسئولان مؤسسه موقوفه خدمات زائر بنیاد کرامت رضوی این امکان را برای آنان فراهم کرده‌اند تا درصورت نیافتن محلی برای اقامت، زائران بتوانند با نصب چادر در محوطه زائرسرا و زائرشهر رضوی از این فضای امن و امکانات آن استفاده کنند. حسینی با اشاره به این موضوع ادامه می‌دهد: «با توجه به حضور گسترده زائران در این ایام، جدا از فضاهای ثابت شامل اتاق‌ها و سوئیت‌ها، محوطه را نیز آماده کرده‌ایم تا زائران برای نصب چادر از آن استفاده کنند. به این ترتیب زائر حداقل با خیالی آسوده از اینکه در یک فضای امن مستقر شده به زیارت می‌رود و می‌تواند از سایر امکانات مجموعه نیز استفاده کند».

او در ادامه به ضرورت همکاری سایر نهادها و مردم مشهد تأکید می‌کند و می‌گوید: «جمعیت زائران در این دهه بیش از ظرفیت این دو مجموعه‌ است. گرچه سایر امکانات و فضاهای آستان قدس مانند سالن تربیت بدنی، فضاهای باغ خاتون و... نیز در اختیار زائران قرار می‌گیرد اما در این دهه همه ما در مشهد، میزبان زائران علی بن موسی‌الرضا(ع) هستیم. باید همه با هر امکاناتی که داریم، همت کنیم. از همه مجموعه‌ها و افرادی که توان دارند، درخواست می‌کنیم پای کار بیایند و از زائران آقا(ع) میزبانی کنند. سال گذشته مردم منازلی را که امکانات پذیرایی از زائران را داشتند در اختیارشان قرار دادند که امیدواریم امسال نیز به صورت گسترده‌تری ادامه پیدا کند».