به گزارش قدس آنلاین، برگزاری جشنوارهای اختصاصی در این زمینه امید به روزها و آینده بهتر را در دل اهالی ادبیات کودک و نوجوان زنده کرد؛ چرا که همین جشنوارهها زمینه شناسایی آثار و پدیدآورندگان برتر را فراهم میکنند و انگیزهای میشوند برای سایر پدیدآورندگان این حوزه که کار را جدیتر بگیرند و با وسواس و توجه بیشتری به تولید آثار تازه دست بزنند. بر آن شدیم به بهانه همین اتفاق فرخنده با بابک نیکطلب یکی از برگزیدگان بخش شعر این جشنواره که از پیشکسوتان شعر کودک و نوجوان است و سالها در این حوزه آثار ارزشمندی پدید آورده به گفتوگو بنشینیم. نیکطلب شاعری است که آثار فراوانی در این حوزه تولید کرده و موفق به دریافت جوایز متعدد و ارزشمندی در این حوزه شده است؛ از سرو زرین پنجمین دوره جشنواره بینالمللی شعر فجر گرفته تا قلم زرین بیست و دومین دوره جایزه عباس یمینی شریف و لوح زرین چهارمین جشنواره کتاب سال کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. «خواهرم پرنده شد»، «نردبانی از ستاره»، «تا خیابان خوشبخت»، «با فرفرهها به شادی باد بگرد» و «بهار از کوچ برگشت» از جمله آثار او است. با بابک نیکطلب درباره این جایزه و تأثیری که این جوایز میتواند در رشد ادبیات کودکان و نوجوانان داشته باشد به گفتوگو نشستیم که میخوانید.
درباره کتاب «بهار از کوچ برگشت» که در جشنواره ملی و بینالمللی کتاب کودک و نوجوان برگزیده شد، توضیح دهید.
آخرین مجموعه شعر نوجوان من در پایان سال ۱۴۰۲ از سوی انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با عنوان «بهار از کوچ برگشت» منتشر شد؛ مجموعهای با ۱۹شعر در موضوعها و قالبهای گوناگون مثل نیمایی، چارپاره، غزل و یکی دو تا سهگانی. این مجموعه برای بچههای بالاتر از ۱۲سال که «نونگاه» نامگذاری شدهاند، در ۲۴صفحه با تصویرگری بهنام زنگی، در قطع وزیری و قیمت ۴۵ هزار تومان منتشر شد. موضوعاتش متنوع است و دلخواه خودم؛ از طبیعت، سفر، تماشا و دلتنگی گرفته تا اجتماع، مترو، شب یلدا و خانواده.
جشنواره ملی و بینالمللی کتاب کودک و نوجوان در میان جشنوارههای کتاب کودک چه جایگاهی دارد؟
جشنواره ملی و بینالمللی کتاب کودک و نوجوان که نخستین دورهاش برگزار شد، خودش اتفاق مهمی در جشنوارهها بود. این جشنواره پس از جشنواره شعر فجر و جشنواره داستان جلال، سومین بخش جدا شده از کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است که مستقل میشود. تمرکز و توجه به ادبیات و هنر تخصصی کودک و نوجوان بسیار حائز اهمیت است و امیدوارم جامعه و مسئولان همواره به این مهم توجه داشته باشند.
به جز برگزاری چنین جشنوارههایی، چه عوامل دیگری میتواند در بالا بردن کیفیت آثار تولیدکنندگان کودک و نوجوان تأثیرگذار باشد؟
علاوه بر این جشنواره و این گونه اقدامها، ارتباط جدی و همیشگی با مخاطبان موجب رشد کیفی و کمی آثار ادبی کودک و نوجوان میشود. در این مسیر همه علاقهمندان و مراکز فرهنگی، هنری و آموزشی بایستی از راههای گوناگون زمینه انتشار، معرفی، مطالعه، نقد، دیدار با مخاطب و... را فراهم کنند. در مقابل شاعران کودک و نوجوان هم تمام تلاش خود را برای آفرینش و بیان اندیشه و عواطف خود و مخاطبان میبایست به کار بگیرند.
به عنوان پیشکسوت حوزه شعر کودک و نوجوان وضعیت شعر کودک و نوجوان امروز را چطور ارزیابی میکنید و ضعفها و کمبودهای این حوزه چیست؟
به هر حال روزگار ما روزگار سختی برای ادبیات و به ویژه شعر است. بسیاری از مجلات جایگاه خود را از دست دادهاند و متولیان انگیزه و اعتقادی برای نشر آنها ندارند. قیمت کتاب و مجله هم مثل هر چیز دیگری بالاست. امکان برنامهریزی، دیدار و شنیدار صمیمانه میان بچهها و شاعران هم کمتر فراهم میشود، مگر در مناسبتهای مختلف و موضوعات اجتماعی، سیاسی و مذهبی. بنابراین هم شاعران و هم مخاطبان دورادور به هم میرسند و تنها عشق به آرمانهای بلند ادبی است که هر دو را حفظ کرده است وگرنه این اتصال قطع میشد. با همه کاستیها من معتقدم همه باید کار کنیم و برای رفع و برداشتن موانع به هر طریقی گام برداریم.
در دنیای امروز که کودکان به خاطر دسترسی آسان به دنیای مجازی و فناوریهای روز به سرعت در حال رشد و تغییرند، به نظرتان شاعر کودک و نوجوان چطور میتواند همپای آنها پیش برود؟
نمیتوان دست روی دست گذاشت و بیکار نشست. از همه امکانها باید بهره برد و با کمک گرفتن از فناوری روز حرفهای خود را باید به گوش شنونده و بیننده امروز و فردا رساند.
با توجه به اینکه ایران مهد شعر و شاعری است و شعر ایران جایگاه ویژهای در سطح جهانی دارد، آیا شعر کودک و نوجوان ما نیز توانسته جایگاه قابل قبولی در سطح جهانی کسب کند؟
درست است که ایران برای فارسیزبانان مهد شاعری است اما شعر فارسی امروز به خصوص شعر کودک و نوجوان با جهان ارتباط ندارد. نه شعر شاعران و نه خودشان به دیگر کشورها معرفی و شناسانده نشدهاند. شاید سفر به نقاط مختلف و شرکت در نشستهای شاعران حداقل ممالک فارسیزبان برای شاعران کودک و نوجوان خالی از فایده نباشد. همچنین دعوت از نویسندگان و شاعران بزرگ دیگر سرزمینها و دیدن آثار و شنیدن حرفهای آنها برای ما ارزشمند است اما خب دیرزمانی است که کلاً این موارد و خواستهها فراموش شده و این آرزوها به رؤیا میماند.
جز چند شاعر و چند کتاب محدود اثری به زبانهای دیگر برگردان نشده و از آن سوی آبها هم چیزی به دست ما نرسیده است. من جز یکی دو مورد کتاب برگزیده از شاعران کودک و نوجوان جهان که به فارسی در بازار کتاب باشد، نمیشناسم و از کارهای خودمان هم کمتر چیزی برگزیده و به زبانهای دیگر نشر یافته است.
۳۱ مرداد ۱۴۰۳ - ۰۸:۱۹
کد خبر: 1006991
نخستین دوره از جشنواره ملی و بینالمللی کتاب کودک و نوجوان چندی پیش با معرفی برگزیدگانی از اهالی ادبیات کودک و نوجوان به کار خود پایان داد. اغلب ادبیات کودک و نوجوان جدی گرفته نمیشد و در جشنوارههای معتبر کشوری در حاشیه قرار داشت.
نظر شما