اعزام قاریان قرآن به خارج از کشور می‌تواند راهی برای مقابله با ایران هراسی و ایجاد وحدت میان جهان اسلام باشد. یکی از راه‌های رفع شبهاتی که در بین جامعه جهانی نسبت به ایران و اسلام وجود دارد، اعزام قاریان قرآن به عنوان سفیران فرهنگی است که می‌توان از این روش دیپلماتیک برای نشان دادن یک چهره مثبت از ایران در جهان استفاده کرد. یکی از این کشورها که در آن اعزام قاری انجام می‌شود تایلند است. در این کشور، ادیان و مذاهب مختلف آزادانه به حیات خود ادامه می‌دهند.کشور تایلند که نام قبلی آن سیام است، در جنوب شرق آسیا قرار دارد و از شمال با لائوس، از جنوب با مالزی، از شرق با کامبوج و از غرب با میانمار همسایه است. وسعت این کشور ۵۱۴ هزار کیلومتر مربع و پایتخت آن بانکوک است. جمعیت تایلند طبق آمار رسمی سال ۲۰۰۲ میلادی، ۶۳ میلیون نفر است. ۷۵ درصد این جمعیت از نژاد تایی، ۱۴ درصد از نژاد چین و ۱۱ درصد از نژادهای دیگرند. دین رسمی تایلند نیز آئین بوداست.دین اسلام در تایلند از لحاظ شمار پیروان، دومین جایگاه را داراست. حکومت تایلند نیز مسلمانان را به عنوان اقلیت به رسمیت می‌شناسد. جمعیت مسلمانان طبق آمار رسمی شش میلیون نفر است، ولی مسلمان‌ها معتقدند که جمعیّت واقعی آنها ده میلیون نفر است. بیشتر مسلمانان در منطقه جنوب کشور که با کشور مالزی همسایه است، تمرکز دارند و بسیاری نیز در پایتخت کشور سکونت دارند. مسلمانان تایلند از اقوام و نژادهای مختلف تایی، مالزیایی، هندی، ایرانی، چامی و چینی‌اند و در طول چند صد سال در کنار پیروان ادیان و آئین‌های مختلف زندگی کرده اند.

شورای عالی قرآن هر ساله تعدادی از قاریان ممتاز سراسر کشور را برای حضور در محافل قرآنی ماه مبارک رمضان به کشورهای مختلف اعزام می‌کند که انتخاب قاریان با شورای عالی قرآن است و اعزام آنها را سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برعهده دارد و هر ساله بر این اساس تعداد زیادی از قاری‌ها به کشورهای مختلف اعزام می‌شوند.

بیشتر این اعزام‌ها در ماه مبارک رمضان انجام می‌شود. محافل انس با قرآن در ماه مبارک رمضان از شور و حرارت و نشاط ویژه ای برخوردار هست فلذا کشورهای مختلف در این ماه مبارک محافل انس با قرآن و جمع‌های قرآنی زیادی دارند و این فرصت خوبی است که قاریان ما در این محافل حضور پیدا کنند و با تلاوت قرآن قاریان جمهوری اسلامی ایران بیشتر آشنا می‌شوند. همچنین ارتباط مؤثری شکل می‌گیرد که خیلی مسائل فرهنگی دیگری می‌تواند در حاشیه آن قرار بگیرد. بر همین اساس با مختار دهقان قاری برجسته و ممتاز کشور و عرصه بین المللی به گفت‌وگو نشستیم تا از آخرین سفر اعزامی خود به کشور تایلند به عنوان قاری بگوید.

اعزام شما به کشور تایلند چگونه رخ داد؟

امسال از سوی شورای عالی قرآن کشور تایلند به من پیشنهاد شد. دوست داشتم این کشور را ببینم، دوست داشتم خودم این تجربه را به دست بیاورم و بتوانم از نزدیک کشور را ببینم و کنجکاو بودم برنامه‌های فرهنگی و قرآنی در این کشور به چه صورت است.

چه مدت در این کشور اقامت داشتید؟ و به چه اندازه در آنجا محفل انس با قرآن برگزار می‌کردید؟

من روز پانزدهم ماه مبارک رمضان وارد تایلند شدم و به مدت ده روز در این کشور حضور داشتم و به طور متوسط در هر روزی دو برنامه آنجا داشتم و غالب برنامه‌ها در زمان افطار و بعد از مراسم صرف افطار بود و قبل از شروع نمازهای جماعت و نمازهای نیز انجام می‌شد.

ترکیب جمعیتی حضور افراد در محافل انس با قرآن چگونه بود؟

کشور تایلند حدوداً ۷۰ میلیون جمعیت دارد و نود درصد مردم این کشور پیرو آئین بودیست هستند و حدوداً شش، هفت درصدشان مسلمان هستند و سه درصد دیگر هم بقیه ادیان را تشکیل می‌دهند، این هفت درصد جمعیت مسلمانشان می‌شود تقربیاً پنج شش میلیون نفر و باز ۹۹ درصد این مسلمانان را اهل سنت تشکیل می‌دهند و شیعیان در آنجا خیلی در اقلیت هستند و از این شش میلیون جمعیت و از این ۷۰ میلیون جمعیت کشور تایلند فقط حدوداً بیست هزار شیعه در کشور تایلند وجود دارد و غالب اینها در جنوب کشور تایلند هستند. بیشتر محافلی هم که ما حضور داشتیم به تبع مربوط بود به محافل عزیزان اهل سنت که الحمدلله با استقبال خیلی خوبی هم مواجه شدیم.

ویژگی‌های مثبت فعالیت‌های قرآنی کشور تایلند چیست؟

نکته‌ای که خیلی به ذهن من خودش را جلوه داد بحث آموزش عمومی قرآن در کشور تایلند است.چون زبان کشور، تایی است و کاملاً متفاوت با زبان عربی است این باعث شده که در شیوه آموزش و فراگیری روخوانی و روانخوانی قرآن اتحاد و هم شکلی معنا داری در سرتاسر کشور تایلند به وجود بیاید.

آموزش قرآن را غالباً نوآموزان و نوجوانان و خردسالان و کودکان بکار می‌گیرند موضوعی که می‌توان گفت تا حدودی در کشور ما رعایت نمی‌شود. از آنجایی که یک شکلی زبانی وجود ندارد و شما می‌بینید ما پس از مدت‌ها نتوانسته‌ایم یک شیوه واحدی را در بحث روخوانی و روانخوانی قرآن معرفی کنیم. این عدم انسجام باعث شده که ما در زمینه آموزش عمومی قرآن دچار اشکال شدیم. آن چنان که باید رقم می‌خورد این است که هر دانش آموزی بعد از پایان دوره ابتدایی حداکثر باید روخوانی و روانخوانی قرآنش عالی باشد اما این اتفاق نمی‌افتد و یکی از علت‌هایش همین عدم انسجام و یک شکل بودن روخوانی و روانخوانی در کشورمان است.

آموزش قرآن در کشور تایلند به چه صورت رخ می‌دهد؟

روخوانی و روانخوانی در کشور تایلند در هر جایی که شما برویم در هر مرکز، مؤسسه و دارالقرآنی به یک شکل جلو می‌رود و به بهترین ترتیب تدوین شده است و هر کس که بخواهد روخوانی و روانخوانی قرآن را به فرزندنش در منطقه خودش یاد بدهد از آن شیوه استفاده می‌کند.

نکته بعدی که می‌توانم به آن اشاره کنم بحث پررنگ بودن محافل قرآنی در ماه مبارک رمضان در کشور تایلند است. همانطور که می‌دانید کشورهای دیگر تعطیلاتی به نام نوروز ندارند چون امسال ماه مبارک رمضان مصادف شد با تعطیلات نوروزی اما کشور تایلند که تعطیلات نوروزی ندارد اما در ماه مبارک رمضان خیلی جالب است که بچه‌ها از مدرسه چند روزی جدا می‌شوند مسلمانان به مراکز اسلامی یا حوزه‌های علمیه می‌روند و پانزده روزی را مهمان آن مراکز قرآنی هستند و تمام آموزششان حول محور قرآن است. هم بحث تفریح و بازی دارند و درسشان را تا حدودی پیگیری می‌کنند بعضاً از جاهای دور می‌آیند آنجا اقامت می‌گیرند و حالت خوابگاه دارند و آنجا بیشتر مفاهیم قرآنی و قرآن را آنجا فرا می‌گیرند.

چه چیز دیگری توجه شما را در زمینه‌های دینی به خود جلب کرد؟

اگر من بخواهم به عنوان مهمترین نقطه قوت سفرم به کشور تایلند یکی را به عنوان نمونه و شاخص‌ترین آیتم مطرح کنم بحث عدم وجود تعصبات قومی قبیله‌ای مذهبی هست یعنی شما به هیچ عنوان هیچ تعصبی در آنجا پیدا نمی‌کنید تعصب نژادی، تعصب اعتقادی، تعصب مذهبی و دینی آنجا وجود ندارد کاملاً مسالمت آمیز همه مردم با همه نگاه‌ها تفکرات و همه اعتقادات و ادیان در کنار هم زندگی می‌کنند و هیچ چالشی در آنجا وجود ندارد و این خیلی این کشور را نسبت به کشورهای دیگری که من رفته ام متمایز می‌کرد یعنی آنجا مسلمانان شیعه و سنی بین هم هیچ مشکلی ندارند. مسلمان با بودیست با مسیحی هیچ مشکلی ندارد و کاملاً مسالمت آمیز کنار هم دارند زندگی می‌کنند.

آیا از سفرتان خاطره‌ای در ذهن دارید؟

روز جمعه بود و برای نماز جمعه در یکی از محل‌های نماز جمعه حاشیه شهر بانکوک رفته بودم. جمعیت خیلی خوبی آمده بودند و برای من خیلی جالب بود و از من دعوت کردند قبل از شروع خطبه‌ها روی جایگاه بروم و تلاوت کنم. آیاتی انتهایی سوره فتح را خواندم که در رابطه با پیامبر عظیم الشان اسلام است و خیلی استقبال خوبی از این تلاوت هم شد.

از این تلاوت و مردم از شنیدن آیات قرآن بسیار لذت بردند بعد از تلاوت من امام جمعه آنجا برای من یک جایی نگه داشته بود صف اول پشت سر خودش و بعد از تلاوت من خطبه‌های نماز جمعه را ایراد کرد. بعد از اینکه خطبه‌ها تمام شد و آمد بایستد برای اقامه نماز جمعه قبل از اینکه تکبیرة الاحرام را بگوید یک لحظه برگشت عقب و به من یک دستمال کاغذی را از جیبش درآورد و با اشاره منظورش را فهماند که شما چون از مهر استفاده می‌کنید اگر مهر ندارید این دستمال کاغذی را بدهم. من تشکر کردم این نشان می‌داد که چقدر حس خوبی نسبت به همدیگر وجود دارد و هیچ مشکلی وجود ندارد که امام جمعه یک منطقه ملاحظه این را می‌کند. به این اختلافات جزئی که ما داریم و برای اینکه من نمازم مشکل دار نشود برایش اهمیت دارد.

تجربه خاصی که در این سفر داشتید؟

تجریه‌های خاص در این سفر من زیاد داشتم و همین تجربه‌های خاص در این کشور بود که باعث شد این سفر تایلند من متفاوت‌ترین سفر قرآنی عمر من شود. اولین موردی که به ذهنم می‌رسد بحث وحدت و همدلی انس و الفتی است که بین اقشار مختلف مردم تایلند وجود دارد حالا خاصه بحث مسلمانان بین شیعه و سنی که من به هیچ عنوان لحظه‌ای احساس نکردم با مسلمانان اهل سنت تایلند تفاوت دارم آنقدر نگاه‌ها صمیمانه بود و رفتارها محبت‌آمیز بود. این مهمترین تجربه بی نظیر من در این سفر بود.

تجربه دوم بحث عدم آشنایی بعضی از مردم مسلمان تایلند با فضای تلاوت قرآن بود که نمونه اش را خدمتتان عرض کردم که آن چنان آشنایی با تشویق کردن ندارند و انتهای تلاوت من در یکی دو مورد شروع کردند به دست زدن.